دانستنی های سلامتشناخت داروهاطب سنتی و داروهای گیاهی

۵۱ خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف

4.3/5 - (3 امتیاز)
[ type=”blue”]شیرین بیان یا مهک در جدول گیاهان دارویی ایران می باشد. از خواص درمانی شگفت انگیز شیرین بیان می توان به درمان اختلالات روده، معده، تنظیم قاعدگی، تقویت سیستم ایمنی بدن و … اشاره نمود.

51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف

آشنایی با شیرین بیان

شیرین‌ بیان یا مهک، با نام علمی glycyrrhize globra ریشه ی گیاهی به نام Glycyrrhiza glabra می باشد. این گیاه از تیره باقلاییان بوده و ارتفاع 2 متری دارد. این گیاه دارای برگ های مرکب و به رنگ آبی، ارغوانی و زرد، گل های بنفش، سفید و زرد و ریشه قهوه‌ای سیر و سیاه با مغز ریشه زرد و مایل به قهوه‌ای می باشد. این گیاه بومی جنوب اروپا و آسیا بوده و همچنین  در روسیه، فرانسه، انگلستان و آلمان رشد می کند.

این گیاه هزاران سال است که در سیستم سنتی پزشکی چین این گیاه  عنوان حافظ صلح دارد. این گیاه در بین مصریان باستان هم رواج داشته و آن ها عاشق این گیاه بودند.

انواع گونه های شیرین بیان

  • گونه روسی: گونه روسی شیرین بیان دارای برگ‌ های چسبناک، ریشه‌ های زیادی به قطر 5 سانتیمتر، رنگ قهوه ای و طعم ملایم شیرینی می باشد.
  • گونه اسپانیایی: نوع دیگر آن اسپانیایی است که دارای میوه صاف و بدون کرک و قطر ریشه ی 6 تا 18 میلی‌ متر می باشد.
  • گونه ایرانی: گونه ی ایرانی نسبت به گونه های دیگر دارای ریشه های ضخیم تری است.
  • گونه ترکی: ضخامت ریشه در گونه ی ترکی،  8 سانتیمتر میباشد.

خواص درمانی شیرین بیان

طبع شیرین بیان معتدل است.

خواص شیرین بیان برای پوست 

  • درمان اگزما و پسوریازیس: یکی از مهم ترین خواص درمانی شیرین بیان برای پوست درمان اگزما و پسوریازیس می باشد. این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری بوده که برای درمان خارش و قرمزی ناشی از اگزما و پسوریازیس بسیار مفید است.
  • درمان آفتاب سوختگی: یکی دیگر از خواص درمانی شیرین بیان برای پوست کمک به رفع آفتاب سوختگی می باشد. بدین منظور یک فنجان دمنوش شیرین بیان را با یک فنجان آب خیار تازه ترکیب نموده و بر روی قسمت هایی که دچار آفتاب سوختگی شده اند گذاشته شود.
  • درمان آکنه و جوش صورت: شیرین بیان دارای مقادیر بالای ویتامین ها، مواد معدنی و فلاونوئید ها می باشد که تا حد زیادی آکنه و جوش صورت را رفع می کند. همچنین وجود خواص ضد التهابی به درمان این موارد می پردازد.
  • سفید شدن پوست: شیرین بیان به کاهش لکه های پوستی کمک نموده و آن را روشن می کند. به همین منظور از ماسک شیرین بیان به روش زیر استفاده گردد. علاوه بر این می توان از خواص ترب سیاه برای لک استفاده نمود.

ماسک شیرین بیان: یک فنجان دمنوش شیرین بیان را با یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه ترکیب نموده و بر روی صورت گذاشت، پس از خشک شدن  با آب ولرم شسته شود.

همچنین می توان از خواص دارچین برای پوست استفاده نمود.

خواص شیرین بیان برای موی سر 

  • درمان شوره سر: شیرین بیان علاوه بر داشتن خواص درمانی سودمند برای پوست، به درمان و رفع مشکلات مربوط به مو هم کمک شایانی می کند. خواص ضد التهابی و همچنین وجود فلاونوئیدها و فیتو استروژن ها در شیرین بیان به رفع و  درمان شوره سر کمک می کند.

ماسک مو شیرین بیان: برای درست کردن ماسک مو مقداری حنا را در یک لیوان دمنوش شیرین بیان و روغن آمله ریخته و سپس بر روی پوست سر گذاشته شود و پس از 30 دقیقه آبکشی گردد.

خواص شیرین بیان برای لاغری

  • تحقیقات نشان داده وجود فلاونوئید های موجود در عصاره ریشه شیرین بیان به کاهش اکسیداسیون چربی و تری گلیسیرید خون کمک نموده وبه این ترتیب باعث لاغری در فرد می گردد.
  • شیرین بیان دارای مقدار زیادی فیبر می باشد که با مصرف آن فرد احساس سیری کرده و همچنین باعث اشتها می گردد.
  • مصرف روزانه 3.5 گرم شیرین بیان چربی های بدن را تا 4 درصد کاهش می دهد.

خواص شیرین بیان برای سلامتی

  • درمان اختلالات کبدی: از مهم ترین خواص درمانی شیرین بیان درمان اختلالات کبدی می باشد. این گیاه دارای نوعی فلاونوئید خاص می باشد که از  سلول های کبدی در برابر آسیب های ناشی از چربی بالا و استرس اکسیداتیو محافظت می نماید. همچنین شیرین بیان به بهبود کبد چرب غیر الکلی و زردی سم زدایی و بهبود عملکرد طبیعی کبد کمک می کند. همچنین می توان از خواص شاه‌ تره با ماست برای درمان اختلالات کبدی استفاده نمود.
  • بهبود عملکرد دستگاه گوارش: ماده یی به نام اسید گلیسریزیک در شیرین بیان وجود دارد که  از دستگاه گوارش در برابر باکتری اچ پیلوری محافظت نموده و به همین علت به درمان سندروم روده تحریک پذیر، درمان سوء هاضمه، اختلالات هضم و گوارش، سوزش سر دل و استفراغ و رفلاکس اسید کمک می نماید.
  • درمان بیماری ویروسی هپاتیت B: گیاه شیرین بیان به به مقابله با ترشح آنتی ژن بیماری ویروسی هپاتیت B پرداخته و از همین رو با این بیماری به مقابله می پردازد.
  • ضد سرطان: شیرین بیان دارای فلاونوئیدهای و اثرات ضد توموری بوده و همچنین ریشه ی آن باعث کاهش رشد و تکثیر سلول های سرطان روده بزرگ، سینه می گردد.( مزیت شیرین بیان نسبت به شیمی درمانی این است که به سلول های سالم بدن آسیبی وارد نمی کند.)

هشدار: بیماران سرطانی که تحت سیس پلاتین درمانی می باشند از مصرف شیرین بیان خودداری نمایند.

  • کاهش علائم خستگی مزمن: مطالعات نشان داده  اسید گلیسریزیک موجود درشیرین بیان باعث افزایش انرژی شده و همچنین عملکرد غدد آدرنال که مسئول تولید هورمون های کنترل استرس مانند کورتیزول هستند را بهبود می بخشد.
  • افسردگی: وجود مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم، بتاکاروتن و فلاونوئیدها باعث رفع افسردگی می گردد.
  • تقویت سیستم ایمنی: شیرین بیان در بالا بردن سطح اینترفرون تاثیرگذار بوده و همچنین یک عامل ضد ویروسی که همراه با گلیسیریزین اسید است که عمل سلول های ایمنی را تحریک می کند و با بیماری های ویروسی و باکتریایی مانند آنفلوآنزا مبارزه می کند. همچنین استفاده از گیاه گاورس در تقویت بدن بسیار تاثیر گذار می باشد.
  • درمان سل: شیرین بیان به دلیل خاصیت ضد میکروبی و ضد ویروسی از عفونت ریه جلوگیری نموده و به درمان بیماری سل می پردازد.
  • سلامت قلب: شیرین بیان دارای خواص آنتی اکسیدانی است که به جلوگیری از استرس قلبی و عروقی در افراد دیابتی شده و همچنین به حفظ سطح کلسترول خون کمک کرده و از تشکیل پلاک در عروق خونی جلوگیری می نماید.
  • درمان سرفه و گلو درد: شیرین بیان موجب رهایی از عفونت‌های تنفسی ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز می گردد و همچنین در درمان آسم نقش مهمی دارد.
  • ایدز: وجود گلیسیرریزیندر ریشه شیرین بیابا تولید بتاکومکین مانع تکثیر ویروس HIV شده و به مقابله با  ویروس HIV می پردازد.
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
  • سم زدایی بدن: شیرین بیان ملین است و باعث سم زدایی روده بزرگ و خون می گردد. این یکی از مهم ترین خواص درمانی شیرین بیان می باشد.
  • سلامت دندان ها: از دیگر خواص درمانی شیرین بیان کمک به حفظ و سلامت دندان ها می باشد، چرا که این گیاه دارای خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی بوده و  از ایجاد پلاک های دندانی و پوسیدگی جلوگیری می نماید. همچنین در ساخت خمیر دندان و دهان شویه از عصاره شیرین بیان استفاده می گردد.
  • درمان زخم های مکرر آفت دهان: شیرین بیان باعث درمان زخم های مکرر آفت دهان که اصولا روی بافت های داخل دهان و لثه ها ایجاد می شود، می گردد.
  • درمان اختلالات اعصاب: شیرین باعث کاهش نشانه های فلج می گردد.
  • دیابت: آمورفروتین موجود در شیرین بیان باعث شده این گیاه به یک داروی ضد دیابتی و ضد التهابی تبدیل شود، همچنین این دو خاصیت باعث کاهش قند خون، مهار مقاومت به انسولین، جلوگیری از دیابت نوع 2، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی کمک می کند.
  • تقویت حافظه: شیرین بیان با ایجاد اثر مثبت روی سلول های مغزی حافظه را بهبود بخشیده و از بروز آلزایمر جلوگیری می نماید.
  • درمان پروستاتیت و سرطان پروستات

شیرین بیان برای بارداری

زنان باردار از مصرف شیرین بیان پرهیز نمایند. زیرا مصرف آن در دوران بارداری باعث افزایش خطر مرگ و میر قبل از زایمان و سقط جنین می گردد.

خواص چای شیرین بیان

به منظور بهره از خواص درمانی شیرین بیان می توان از چای آن که دارای مزیت های بسیاری است استفاده نمود.

  • درمان مشکلات باروری زنان: چای شیرین بیان به درمان مشکلات باروری زنان ناشی از بی نظمی های هورمونی، مانند تخمدان پلی کیستیک کمک می نماید.
  • رفع مشکلات نازایی: چای شیرین بیان ترشح هورمون استروژن را بهبود بخشیده و به فرایند تخمک گذاری کمک می کند.
  • رفع استرس، اضطراب: به منظور کاهش اضطراب از چای شیرین بیان استفاده گردد.
  • خستگی و علائم افسردگی: چای شیرین بیان به به رفع خستگی و علائم افسردگی کمک می کند.
  • درمان عفونت باکتریایی معده و یبوست
  • کاهش فشار خون و کلسترول بد
  • تقویت سیستم ایمنی
  • بهبود درد آرتریت
  • سم زدایی بدن
  • رفع عفونت واژینال
  • درمان زخم معده
  • رفع سرفه: علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی گیاه اشنه ایرلندی استفاده نمود.

طرز تهیه چای شیرین بیان

به منظور تهیه چای شیرین بیان 130 گرم آب را روی حرارت متوسط گذاشته، بعد از گرم شدن و قبل از جوشیدن، 1 قاشق چایخوری ریشه شیرین بیان خشک به آن اضافه گرددف سپس قبل از جوشیدن چای آن را از روی حرارت برداشته و 5 تا 7 دقیقه دم شود. از این چای یا دمنوش  1 فنجان در روز مصرف گردد.

برای تهیه عصاره شیرین بیان، باید منتظر ماند تا بیشتر آب دمنوش تبخیر گردد تا تنها ماده تیره رنگی از آن باقی بماند که همان عصاره شیرین بیان است.

خواص ریشه شیرین بیان 

  • تنظیم آدرنالین: غدد آدرنالین دو غدد کوچک مثلثی شکل بالای کلیه است که باعث استرس می گردد، البته ترشح آدرنالین برای فعالیت های مثل ورزش کردن یا کارهای هیجانی مفید بوده و اما وجود همیشگی آن ، بدن را در معرض بیماری هایی مانندکاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، اختلالات خواب، ناتوانی در هضم غذا  قرار می دهد. ریشه شیرین بیان هیپوتالاموس  به تنظیم جریان خون پرداخته و باعث تعادل میزان آدرنالین بدن می گردد.
  • تقویت کننده روده: از دیگر خواص ریشه شیرین بیان کمک به تقویت روده و کاهش التهاب است که باعث از بین رفتن ضایعات می گردد. همچنین این گیاه نقش مهمی در حفاظت و درمان غشاهای مخاطی آسیب دیده در دستگاه گوارشی دارد و  به عنوان یک ملین ملایم عمل می نماید.
  • رفع سردرد: خواص ریشه شیرین بیان در رفع سردرد بسیار موثر است. به همین منظور 2 گرم ریشه شیرین بیان را پودر نموده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط سپس آن را در آب خیس کرده و روزانه میل گردد.
  • تنظیم سیستم ایمنی بدن: یکی از مهم ترین خواص ریشه شیرین بیان تنظیم سیستم ایمنی بدن می باشد.
  • خاصیت ضد سرطانی: وجود ماده ایی به نام گلابریدین در ریشه شیرین بیان از سرطان کبد جلوگیری می نماید. همچنین این ماده باعث جلوگیری از سرطان دستگاه گوارش و سرطان سینه هم می گردد. تحقیقات نشان داده که ماده گلابریدین می تواند توابع سلول های بنیادی سرطانی را مهار نموده و به مبارزه با سرطان بپردازد.
  • درمان سندروم خستگی مزمن: ریشه شیرین دارای ترکیبات کورستین و ازئگوئتیدین بوده که از فعالیت های ویروس Epstein-Barr که عامل بیماری سندروم جلوگیری می کند و همچنین دارای خواص آداپتوژنی می باشد که به درمان سندروم خستگی مزمن می پردازد. همچنین خستگی طولانی مدت در برخی موارد مانند مسائل مربوط به تعادل، مشکلات گوارشی، ضعف شدید عضلانی و لاغری، درد جسمی و درد مفصل همه از علائم بیماری به نام سندروم خستگی است.

 

51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
  • درمان علائم یائسگی: ریشه شیرین بیان دارای ایزوفلاون بوده که این ماده به حفظ تعادل استروژن و پروژسترون در بدن کمک نموده و باعث کاهش علائم یائسگی می گردد.
  • مدر (ادرارآور): از دیگر خواص ریشه شیرین بیان مدر بودن آن است. این گیاه به عنوان عامل ضدویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و دستگاه تناسلی استفاده می گردد.
  • درمان اسپاسم: خواص ریشه شیرین بیان در طب سنتی کمک به بهبود اسپاسم، ورم مفاصل، برونشیت، روماتیسم و … می باشد.
  • کاهش وزن: خواص ریشه شیرین بیان برای کاهش وزن و لاغری موثر است. می توان آن را  قبل از غذا مصرف نمود.
  • ضد التهاب: شیرین بیان دارای خواص ضد التهابی می باشند.
  • درمان مو خوره: ریشه شیرین بیان مو خوره را درمان می کند.
  • رفع بوی بد زیر بغل و پا: از برگ های شیرین بیان به صورت پماد استفاده گردد.
  • برطرف کردن زخم و التهاب دهان
  • رفع ورم معده
  • رفع تنگی نفس
  • تقویت چشم
[ type=”red”]گیاهان دیگری که در تقویت چشم موثرند عبارتند از: تربچه، گیاه شاه تره ،‌ خردل سفید و …

عصاره شیرین بیان 

عصاره شیرین بیان با جوشاندن ریشه گیاه و تبخیر آب آن که ماده‌ای سیاه‌ رنگ (مایل به قهوه‌ای) به دست می‌آید. این ماده به دو صورت جامد و شیره مورد استفاده قرار می گیرد. مصارف عصاره شیرین بیان در پزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و بهداشتی می باشد.

کاربرد اصلی عصاره شیرین بیان در کشورهای غربی شیرین کردن فرآورده‌های غذایی می باشد، زیرا 50 برابر قند (ساکاروز) شیرینی داشته و دارای خواص دارویی نیز می باشد.

عصاره شیرین بیان به درمان آرتریت روماتوئید می پردازد. عصاره شیرین بیان دارای از خواص ضد التهابی برخوردار است و به همین علت برای تسکین درد، تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید به کار می رود.

اشکال گوناگون شیرین بیان 

عصاره‌ی مایع: عصاره‌ی شیرین بیان معمول‌ترین شکل شیرین بیان بوده که از آن به‌ عنوان شیرین‌کننده در انواع آب‌ نبات‌ها و نوشیدنی‌ ها استفاده می‌ گردد. میزان مصرف عصاره‌ی شیرین بیان در هر فرد نباید بیش از ۳۰ میلی‌گرم/ میلی‌لیتر از «اسید گلیسیریزیک» باشد. همچنین مصرف بیش از این مقدار موجب بروز عوارض جانبی ناخواسته‌ای می گردد.

پودر: با ترکیب پودر شیرین بیان با ژل (به‌ عنوان پایه) می‌توان پمادی موضعی ساخت که پوست را تمیز می‌کند. پودر شیرین بیان در فروشگاه‌های موادغذایی بهداشتی و خرده‌ فروشی‌های آنلاین عرضه می‌ گردد.

  • درمان اگزما و آکنه: پودر شیرین بیان به درمان اگزما و آکنه می پردازد. برای استفاده از آن می توان پودر شیرین بیان را داخل کپسول‌های گیاهی ریخته و کپسول‌ها را به‌ صورت خوراکی مصرف نمود. یزان توصیه‌شده‌ی مصرف ریشه‌ی شیرین بیان در استاندارد  سازمان بهداشت جهانی (WHO) کمتر از ۷۵ میلی‌گرم در روز است.

طریقه استفاده و نحوه مصرف شیرین بیان

  • به منظور بهره از خواص ریشه شیرین بیان می توان آن را به صورت چای دم کرده و اسانس استفاده نمود.
  • میزان مصرف چای آن سه نوبت در روز و اسانس آن 30 قطره را در سه نوبت در روز به مدت 3 هفته می باشد.

ترکیبات شیمیایی موجود در شیرین بیان

ترکیبات شیمیایی موجود در شیرین بیان عبارتند از: کلسیم، کولین، آهن، منیزیم، نیاسین، پانتوتنیک اسید، فسفر، پتاسیم، ریبوفلاوین، سلنیوم، سیلیکون، تیامین، ویتامین E، روی، فلاونوئید ها، گلوکز، ساکارز، آسپارژین و گلیسیرریزین 

مضرات شیرین بیان

  • مصرف بیش از حد مجاز شیرین بیان باعث اختلالات فشار خون، اختلالات کلیوی و بیماری های قلبی مانند آریتمی و نارسایی قلب می گردد.
  • شیرین بیان باعث تشدید بیماری های هورمونی مانند سرطان سینه، فیبروئیدهای رحمی و سرطان تخمدان می گردد.
  • ممکن است مصرف بیش از حد معمول باعث اختلال در سطح توستوسترون در مردان شده و باعث کاهش میل جنسی گردد.
  •  از سایر عوارض احتمالی مصرف شیرین بیان هیپوکالمی و هیپرتونی می باشد.
  • حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی لازم است از مصرف شیرین بیان خودداری گردد.
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف
51 خواص درمانی شیرین بیان | نحوه مصرف

تداخل دارویی

  • مصرف شیرین بیان ممکن است با داروهای کورتون مانند پردنیزون تداخل داشته و باعث اختلال عملکرد هورمون کورتیزول گردد.
  • شیرین بیان ممکن است با این داروها تداخل داشته باشد: داروهایی که باعث کاهش پتاسیم بدن می شوند، داروهای فشار خون، قرص های مدر، داروهای تنظیم کننده ریتم قلب، رقیق کننده های خون، مانند وارفارین، استروژن، داروهای هورمونی، قرص های ضد بارداری و کورتیکواستروییدها

نکات بیشتر درباره شیرین بیان

  • در اروپا از شیرین بیان به عنوان آب‌ نبات هایی با طعم تند استفاده می گردد و البته طعم اغلب این گونه تنقلات با روغن تخم انیسون (بادیان رومی) تامین می‌ گردد و مقدار واقعی شیرین‌بیان در آنها بسیار کم می باشد.
  • در آشپزی چینی، شیرین بیان مانند چاشنی های دیگر در پخت غذاها استفاده می گردد و اغلب استفاده ی آن برای خوش‌طعم کردن سوپ ها می باشد.
  • مردم ایتالیا شیرین بیان را به شکل طبیعی استفاده می کنند،  آن ها ریشه این گیاه را پس از شستن، به عنوان خوشبو کننده دهان می جوند.
  • شیرین بیان در سوریه به صورت نوشیدنی در بازار عرضه می‌ گردد.
  • عصاره شیرین بیان از اجزاء ترکیبی شربت سرفه می باشد.
  • از چاشنی شیرین بیان در تهیه نوشیدنی های غیرالکلی استفاده می گردد.
  • شیرین بیان به نام گیاه صلح در تاریخ مشهور بوده و برای افزایش طول عمر و سرزندگی مصرف می شده است.
  • 12 آوریل روز جهانی شیرین بیان است.
  • تولید آب نبات های مشهور شیرین بیان به قرن هفدهم میلادی و هلند برمی گردد.
  • ناپلئون از شیرین بیان به عنوان آرام کننده در جنگ ها استفاده می نمود، گفته شده زیاده روی در خوردن شیرین بیان باعث سیاه شدن دندان هایش شده بود. حتی ژولیوس سزار و اسکندر نیز از خواص شیرین بیان آگاه بوده اند.

 نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.

 

[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص شیرین بیان ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.

 گرد آوری و تنظیم : نماگرد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا