آشنایی با گیاه سنبل الطیب
سنبل الطیب یا علف گربه با نام انگلیسی : Valerian و نام علمی : Valeriana officinalis از تیره ی سنبل الطیبیان است. این گیاه علفی و چند ساله دارای ارتفاع دو متری، گل های سفید خوشه ای و ریشه های محکم می باشد. این گیاه بومی آسیا و اروپا بوده و همچنین در بیشتر مناطق ایران انتشار دارد. طعم گیاه سنبل الطیب تلخ بوده و دارای بویی مطبوع می باشد و حتی عطر و بوی آن بعد از خشک شدن بیشتر هم می شود.
نام های دیگر سنبل الطیب عبارتند از: سنبل هندی و سنبل الطیب صغیر و علف گربه
خواص درمانی گیاه سنبل الطیب
طبع گیاه سنبل الطیب گرم و خشک می باشد.
خواص درمانی گیاه سنبل الطیب برای پوست
- مرطوب کننده پوست: یکی از مهم ترین خواص درمانی گیاه سنبل الطیب مرطوب کردن پوست می باشد. روغن این گیاه باعث برطرف شدن خشکی پوست شده و همچنین پوست را با طراوت و شاداب نگه می دارد.
- جوانسازی پوست: روغن گیاه سنبل الطیب با داشتن خواص آنتی اکسیدانی پوست را در برابر اشعه خورشید حفاظت می کند و همجنین باعث کاهش چین و چروک و لک های تیره پوست می گردد.
- اگزما و پسوریازیس: از دیگر خواص درمانی گیاه سنبل الطیب برای پوست درمان اگزما و پسوریازیس می باشد. سنبل الطیب به دلیل داشتن خواص ضد باکتری به درمان اگزما و پسوریازیس می پردازد. همچنین روغن سنبل الطیب به کاهش علائم اگزما مانند خارش، قرمزی و جوش کمک می کند.
خواص درمانی گیاه سنبل الطیب برای سلامتی
- درمان و تسکین میگرن: اسید گاما آمینوبوتیریکیک میانجی عصبی مهم در سیستم عصبی مرکزی می باشد که نقش مهاری داشته در واقع موجب مهار تحریکات نورونها یا تضعیف آن‌ها می گردد. دانشمندان بر این باور هستند که ریشه ی گیاه سنبل الطیب میزان اسید گاما آمینوبوتیریکیک را در مغز افزایش داده و سلول‌های عصبی را در جهت تسکین میگرن تنظیم می‌کند. برای تسکین درد میگرن از دمنوش سنبل‌الطیب استفاده گردد.
- تسکین اضطراب: همان طور که گفته شد ریشه ی گیاه سنبل الطیب اسید گاما آمینوبوتیریک را افزایش داده که این مقدار اضافی در بدن باعث آرامش و کاهش سطوح استرس می گردد. برای تسکین اضطراب می توان از دمنوش و یا عصاره ی این گیاه استفاده نمود.
- آرام بخش: یکی از مهم ترین خواص درمانی سنبل الطیب آرام بخش بودن آن است. ریشه ی این گیاه دارای مقدار زیادی ماده ای به نام لیارین می باشد. لیارین به سیستم عصبی کمک نموده و بی خوابی را برطرف می کند. بدین منظور از ریشه ی این گیاه به مقدار ۳۰۰ تا ۶۰۰ قبل از خواب میل شود.
- تسکین افسردگی: اضطراب و بی خوابی از عوامل افسردگی هستند. سنبل‌الطیب اگرچه در جهت درمان افسردگی نمی باشد ولی به درمان علائم آن مثل اضطراب و بی خوابی کمک شایانی می کند.
- درمان لرزش دست عصبی: از دیگر خواص درمانی سنبل الطیب درمان لرزش دست عصبی می باشد.
- تسکین درد ماهیچه‌ها: از خواص درمانی سنبل الطیب تسکین درد ماهیچه‌ها می باشد. این گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم بوده و به همین علت داروی مناسبی برای تسکین درد ماهیچه‌ها بشمار می رود. تحقیقات صورت گرفته در دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه آغا خان پاکستان تائید کننده ی این خواص می باشد. به همین منظور از دمنوش سنبل‌الطیب استفاده شود.
- جلوگیری از سندرم پای بی‌قرار (RLS): سندرم پای بی‌قرار (RLS) نوعی اختلال عصبی محسوب می گردد. مشخصات این بیماری خستگی مفرط و بی خوابی می باشد. سنبل الطیب به کاهش و جلوگیری از سندرم پای بی‌قرار (RLS) می پردازد. برای حل این مورد می توان از ۲۵۰ میلی‌گرم الی ۹۰۰ میلی‌گرم از گیاه سنبل الطیب استفاده نمود.
- درمان اختلال کم توجهی (بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان): سنبل الطیب در مغز باعث کاهش محرک‌های عامل بیش‌فعالی می شود و همچنین قدرت تمرکز و توجه را بهبود می بخشد. مصرف این گیاه در بزرگسالان ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم می باشد.
- کاهش درد قاعدگی: از دیگر خواص درمانی سنبل الطیب کاهش درد قاعدگی می باشد. که این مورد مرهون خاصیت ضد اسژاسمی این گیاه می باشد. مصرف ۲۵۵ میلی گرم سنبل الطیب ۳ بار در روز به درمان درد قاعدگی کمک می‌کند.
- بهبود علائم یائسگی: علائم یائسگی مثل گر گرفتی، تعریق شبانه و … با مصرف سنبل الطیب بهبود می یابد. مصرف ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم ریشه سنبل الطیب به مدت ۸ هفته به منظور بهبود علائم یائسگی توصیه می گردد.
- دیابت و قند خون: سنبل الطیب به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت استفاده می گردد.
- سلامت قلب: ریشه‌ی سنبل الطیب باعث کاهش ضربان قلب و همچنین کاهش فشارخون می گردد. علاوه بر این عروق خونی را تقویت نموده و منجر به کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی می گردد.
- کاهش مشکلات گوارشی: مطالعات صورت گرفته بر روی سنبل الطیب و خوکچه های هندی نشان داد روغن معطر موجود در سنبل الطیب باعث کاهش انقباضات در روده‌ی کوچک می گردد. همچنین این گیاه اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد.
- درمان درد معده: یکی دیگر از خواص درمانی سنبل الطیب درمان درد معده و کاهش گاز معده و روده می باشد. همچنین این گیاه اسهال را هم درمان نموده و و به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
- آرتروز و سیاتیک: ریشه ی گیاه سنبل الطیب دارای خواص ضد اسپاسم می باشد که باعث تسکین ماهیچه و عضلات بدن می شود، همچنین این گیاه دارای روغن های فراری است که باعث رفع تنش های عضلانی می گردد.
- درمان سرطان: نکته ی اول در مورد رابطه ی سنبل الطیب با سرطان این است که این گیاه به هیچ عنوان داروهای ضد سرطان تداخلی ندارد. نکته ی بعدی تاثیرات آرام بخش این گیاه به درمان سرطان می پردازد.
- درمان صرع: استفاده از گیاه سنبل الطیب تعداد دفعات تشنج درافراد مبتلا به صرع را کاهش می دهد.
- تقویت حافظه: تحقیقات نشان می دهد وجود اسید والرنیک در گیاه سنبل الطیب، باعث کاهش استرس اکسیداتیو در مرکز حافظه مغز گردیده و به همین علت موجب تقویت حافظه می گردد.
- جلوگیری از عفونت کلیوی: آزمایشی نشان داد که سنبل الطیب در موش‌ها با سطح کلسترول بالا به جلوگیری از عفونت کلیوی می پردازد.
- رعشه: یکی دیگر از خواص درمانی سنبل الطیب درمان علائم رعشه می باشد. این گیاه باعث آرام شدن اعصاب شده و به کاهش علائم رعشه می پردازد.
- رفع اختلال دو قطبی: سنبل الطیب باعث کاهش علائم و درمان بیماری دوقطبی می گردد.
- تب: به منظور کاهش تب از ریشه سنبل الطیب استفاده می گردد
- تصفیه خون: سنبل الطیب باعث تصفیه ی خون می گردد، همچنین برای تصفیه ی خون می توان از خواص درمانی گیاه لیلکی سه خار استفاده نمود.
- درمان سکسکه
طریقه تهیه و مصرف دمنوش گیاه سنبل الطیب
به منظور بهره از خواص درمانی گیاه سنبل‌الطیب می توان از دمنوش آن به شرح زیر استفاده نمود.
ابتدا یک قاشق چای خوری ریشه‌ی خشک شده‌ی سنبل‌الطیب را در آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم نموده و پس از صاف کردن میل گردد. این دمنوش را می توان با عسل میل نمود.
دوز مصرف سنبل الطیب
استفاده از گیاه سنبل الطیب برای درمان بیماری ها به اشکال گوناگون در دوزهای متفاوت می باشد.
- دمنوش و چای: حداکثر مقدار مصرف روزانه آن 3 گرم ریشه خشک شده در یک 1 فنجان آب جوش می باشد.
- تنتور: یک تا یک و نیم قاشق چای خوری (یا ۴ الی ۶ میلی‌لیتر تنتور سنبل‌الطیب)
- شربت عصاره‌ی مایع: نصف الی یک قاشق چای خوری (یا ۱ الی ۲ میلی‌لیتر)
- عصاره‌ی پودر شده‌ی خشک: ۲۵۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه سنبل الطیب
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه سنبل الطیب عبارتند از: مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید ها، اسید والرنیک، ایزو والریک اسید (3-متیل بوتانوئیک اسید) و هسپریدین
موارد احتیاطی و منع مصرف
- مصرف این گیاه برای زنان باردار و شیرده و همچنین کودکان زیر ۳ سال توصیه نمی شود.
- مصرف بیش از اندازه از گیاه سنبل الطیب باعث خواب آلودگی می گردد.
- زیاده روی در مصرف سنبل الطیب باعث سردرد، سرگیجه، ناراحتی معده، خارش پوست، از بین رفتن کیفیت خواب گردد.
- از مصرف سنبل‌الطیب بیش از هشت هفته‌ی پیاپی خودداری گردد زیرا ایجاد وقفه در مصرف سنبل‌الطیب به کاهش احتمال ابتلا به عوارض جانبی فوق کمک می‌کند.
تداخل دارویی
- از ترکیب‌کردن سنبل الطیب و ملاتونین با هرگونه داروی خواب‌آور یا محصولات محتوی الکل خودداری گردد.
نکات بیشتر درباره گیاه سنبل الطیب
- اولین کسی است که حدود 2 هزار سال پیش از سنبل الطیب به عنوان گیاه دارویی استفاده نمود پزشک یونانی به نام دیوسکوریدس می باشد.
- از سنبل الطیب در روم و یونان باستان به عنوان قرص خواب مصرف استفاده می شده و همچنین بقراط و جالینوس از مزایای آن برای خواب یاد کرده اند.
- یونانیان باستان از این گیاه برای درمان تهوع، استفراغ و مشکلات دستگاه ادراری نیز استفاده می نمودند، همچنین در قرون وسطی سنبل الطیب به عنوان ماده ای دیورتیک، ضد صرع و برای درمان درد شکمی و قاعدگی استفاده می شده است.
- در قرن شانزدهم از گل سنبل الطیب در صنعت عطرسازی استفاده می شده است.
- ریشه سنبل الطیب باعث تولید ماده ایی می گردد که باعث جذب موش و گربهها شده و آن ها را به دام می اندازد.
- از سنبل الطیب در دوره جنگ جهانی دوم در انگلستان برای کاهش استرس بمباران هوایی استفاده می گردیده است.
- بعضی از افراد گیاه سنبل الطیب را با بادرنجبویه، رازک، گل ساعتی و اسکالکَپ(در طب چینی کاربرد دارد) ترکیب و استفاده می کنند.
- مصرف تازه این گیاه از ریشه ی خشک آن موثرتر است.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه سنبل الطیب ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
