آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری تشخیصی است که برای بررسی و عکس‌برداری عروق قلبی (عروق کرونر) استفاده می‌شود. در این روش، یک ماده رنگی (کنتراست) به عروق قلبی تزریق می‌شود و سپس با استفاده از اشعه ایکس یا پرتوهای دیگر تصاویری از عروق گرفته می‌شود.
این روش معمولا به‌منظور تشخیص و ارزیابی بیماری‌های قلبی عروقی که باعث محدودیت عبور جریان خون به قلب شده، استفاده می‌شود. تصاویر به‌دست‌آمده از آن به پزشک امکان میدهد تا نقاط تنگ یا گرفته‌شده در عروق قلبی را تشخیص داده و میزان جریان خون در عروق را ارزیابی کند.
مواردی که قبل از آنژیوگرافی قلب باید بررسی شود
برای گرفتن نتیجه بهتر، قبل از آنژیوگرافی، موارد زیر را باید در نظر داشت:
- مشاوره با پزشک: قبل از آنژیوگرافی، مهم است با پزشک خود مشورت کنید و جزئیات را در مورد روند آنژیوگرافی، اهداف آن، ریسک‌ها و فواید مرتبط با آن را بدانید. این به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از روند درمان و انتظارات بعدی داشته باشید.
- محدودیت مصرف غذا و مایعات: در مواردی ممکن است پزشک شما قبل از آنژیوگرافی، به شما محدودیت در مصرف برخی غذا و مایعات دهد. این محدودیت ممکن است از قبل از عمل تا زمان مشخصی بعد از آن طول بکشد.
- داروها: اگر شما داروهایی را مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید تا دستورات مربوط به مصرف داروها قبل از آنژیوگرافی را به شما بدهد. برخی از داروها ممکن است قبل از عمل متوقف یا برای مدتی تعلیق شوند.
- آلرژی: اگر در گذشته به مواد کنتراست مورد استفاده در آنژیوگرافی یا مواد دیگر حساسیت نشان داده‌اید، حتما این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
- تهیه سوابق پزشکی: بهتر است تمامی سوابق پزشکی خود را به همراه داشته باشید و به پزشک خود اطلاع دهید. این شامل بیماری‌های مزمن، داروهای مصرفی، عوارض قبلی و سابقه آلرژی می‌شود.
طبق توصیه متخصص و فوق تخصص قلب یزد بهتر است قبل از آنژیوگرافی قلب، تمامی سوالات و نگرانی‌های خود را با پزشک خود مطرح کنید تا به‌درستی آماده شده و درک کاملی از روند و مراحل آنژیوگرافی داشته باشید.
درصورت تاخیر یا عدم انجام آنژیوگرافی قلب نکنیم چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟
اگر آنژیوگرافی به‌موقع انجام نشود، ممکن است عوارض و مشکلاتی در تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی بوجود آید. آنژیوگرافی به‌دلیل قابلیت تصویربرداری واضح از عروق قلبی، امکان تشخیص بیماری‌هایی مانند بسته‌شدگی عروق قلبی (کرونری)، تنگی عروق قلبی، پلاک‌های آترواسکلروتیک را فراهم می‌کند.
بنابراین، درصورت عدم انجام آنژیوگرافی، اطلاعات مهمی در مورد وضعیت عروق قلبی بیمار از دست خواهد رفت و این می‌تواند باعث گسترش و عدم کنترل به‌موقع بیماری یا در موارد حادتر به سکته قلبی و مرگ بیمار منجر شود.
درهرصورت، تصمیم نهایی در مورد نیاز به آنژیوگرافی باید توسط پزشک متخصص قلب و عروق تصمیم گیری شود. البته در مواقعی که پزشک در تشخیص خود دچار شک و تردید شده باشد یا برای افرادی که تشخیص سرطان داده شده‌اند برای یافتن مناطق دیگری از درگیری سرطان ممکن است اسکن هسته‌ای قلب تجویز شود.
آیا آنژیوگرافی قلب نیاز به بیهوشی دارد؟
بله، آنژیوگرافی معمولا تحت بیهوشی کامل یا بیهوشی موضعی انجام می‌شود. این بیهوشی معمولا برای هر بیمار و هر فرد، شرایط و وضعیت خاص خود را دارد و با استفاده از داروهای مخصوصی که توسط تیم نظارت پزشکی تجویز می‌شوند، انجام می‌شود.
استفاده از بیهوشی در آنژیوگرافی از 2 جهت مهم است. اولا، بیهوشی به بیمار کمک می‌کند تا طول فرآیند آنژیوگرافی را بهتر تحمل کند و به خواب عمیق برود. دوما، بیهوشی به پزشک امکان میدهد به‌طور دقیق‌تر و بدون ناراحتی بیمار، کاتترها را درون عروق قلبی قرار دهد و تصاویر بهتری را بگیرد.
علائم بعد از آنژیوگرافی قلب چیست؟
پس از آنژیوگرافی، بعضی از علائم و عوارض ممکن است در بیماران ظاهر شوند. این علائم و عوارض در هر بیمار متفاوت بوده و برخی از آنها عبارت‌اند از:
- درد در محل ورود کاتتر: ممکن است بعد از آنژیوگرافی در محل ورود کاتتر (معمولا مچ دست یا ساق پا) درد، تورم یا خارش ظاهر شود. این علائم بلافاصله پس از آنژیوگرافی و به مرور زمان بهبود می‌یابند.
- سردرد: برخی بیماران ممکن است پس از آنژیوگرافی سردرد را تجربه کنند. این سردرد معمولا به‌شکل موقت و خفیف است و با استفاده از آرام‌بخش‌ها بهبود می‌یابد.
- حساسیت به ماده کنتراست: در برخی موارد، بیماران ممکن است به ماده کنتراستی که برای آنژیوگرافی استفاده می‌شود، حساسیت نشان دهند. این حساسیت ممکن است با علائمی مانند تورم، خارش، قرمزی پوست و در موارد شدید تنگی نفس همراه باشد. درصورت تجربه هرگونه علامت حساسیتی، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- عوارض کلیوی: استفاده از ماده کنتراست در آنژیوگرافی ممکن است در برخی بیماران به مشکلات کلیوی موجب شود. درصورت داشتن عوارضی مانند تغییر در میزان ادرار، خون در ادرار، سردرد شدید یا درد شکم، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر پس از آنژیوگرافی هرگونه علامت یا عارضه‌ای تجربه کنید، بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید تا اوضاع را ارزیابی کند و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
آیا استنت در همه ی رگ‌ها جواب‌گو است؟
در پاسخ این سوال باید گفت: “خیر”؛ استنت (Stent) در همه رگ‌ها قابل استفاده نیست و استفاده از آن بستگی به شرایط خاص بیمار و نوع بیماری قلبی یا عروقی دارد. استنت‌ها عموما برای درمان تنگی یا بسته‌شدگی عروق قلبی استفاده می‌شوند. این تنگی‌ها می‌توانند در عروق کرونر رخ دهند.
در کل استنت قابل استفاده در همه رگ‌ها نیست. به‌عنوان مثال، استنت برای رگ‌های بزرگی که در دیگر مناطق بدن قرار دارند (مانند رگ‌های کاروتید در گردن) استفاده نمی‌شود. بهتر است استنت برای عروق با قطر مناسب که در مسیری که خون به قلب می‌رسد وجود دارند، استفاده شود.
آیا می‌توان بعد از آنژیوگرافی قلب به مسافرت رفت؟
پس از آنژیوگرافی، بعضی از بیماران ممکن است بتوانند به مسافرت بروند، اما تصمیم نهایی در این زمینه باید توسط پزشک معالج گرفته شود. در نظر داشته باشید که هر بیمار و هر آنژیوگرافی ممکن است شرایط خاص خود را داشته باشد و مسافرت بلافاصله پس از آنژیوگرافی ممکن است مناسب نباشد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که بیمار بعد از آنژیوگرافی مدتی در استراحت باشد و از فعالیت‌های سنگین اجتناب کند. این ممکن است به‌دلیل عوارض پس از آنژیوگرافی و ضعف عمومی باشد.
بنابراین، بهتر است قبل از برنامه‌ریزی برای مسافرت بعد از آنژیوگرافی، با پزشک خود یا دکتر قلب و عروق اسلامشهر در مورد شرایطتان صحبت کنید. پزشک شما براساس وضعیت شما، نوع آنژیوگرافی و عوارض ممکن می‌تواند به شما راهنمایی کند که آیا مسافرت درست است یا نه و همچنین زمان مناسبی برای شروع مسافرت را تعیین کند.
جمع‌بندی
در آنژیوگرافی قلب، کاتترهای نازک و انعطاف‌پذیر به عروق قلبی وارد شده و ماده کنتراست از طریق این کاتترها به عروق تزریق می‌شود. سپس تصاویری از عروق قلبی گرفته می‌شود که این تصاویر برای تشخیص بیماری‌های قلبی و بررسی وضعیت جریان خون بسیار کارآمد هستند.
این روش معمولا در بخش قلب و عروق یا آزمایشگاه قلب انجام می‌شود و زمان آن حدود 30 تا 60 دقیقه بوده و نیازمند بیهوشی کامل یا موضعی است.
