احکام مسافرت رفتن در ماه مبارک رمضان 

 

همانگونه که در پستهای قبلی ( سر فرو بردن در آب ، روزه گرفتن دختران نه ساله ، روزه گرفتن زنان باردار و شیرده ) در مبحث احکام روزه و روزه داری نظرات و فتواهای مراجع عظام تقلید را مرور کردیم در این پست میخواهیم احکام مسافرت رفتن در ماه مبارک رمضان را برای شما عزیزان بیان کنیم . رفتن سفر در ماه مبارک رمضان شرایطی ویژه دارد .که ما می خواهیم شما را با این ضوابط که از نظر علمای عالیقدر بیان شده است  آشنا سازیم .

مسافرت از دیدگاه مراجع تقلید شیعه

مساله 1714- مسافری که باید نمازهای چهاررکعتی را در سفر دو رکعت بخواند

نباید روزه بگیرد و مسافری که نمازش را تمام می خواند مثل کسی که شغلش مسافرت یا سفر او سفر معصیت است

، باید در سفر روزه بگیرد.

زنجانی:

مثل کسی که زیاد مسافرت می کند یا سفر او سفر معصیت است اگر ماه رمضان سفر کند باید در سفر روزه بگیرد.

مکارم شیرازی :

مسأله- شخص مسافر (با شرایطی که در مسأله نماز مسافر گفته شد) نباید روزه بگیرد،

و بطور کلی در هر موردی که نماز شکسته است روزه را باید ترک کرد و درجایی که نماز را باید تمام بخواند

(مانند کسی که شغلش مسافرت استو یا در محلی قصد ماندن ده روز کرده) باید روزه را بگیرد.

بهجت:

مسأله- مسافری که نماز چهار رکعتی او شکسته است، نمی تواند در سفر روزه بگیرد،

ولی مسافری که نماز او تمام یعنی چهار رکعتی است باید در حال سفر هم روزه اش را بگیرد

و تفصیل مسائل در نماز مسافر گذشت.

 

احکام مسافرت در ماه مبارک رمضان 

مسأله 1715- مسافرت در ماه مبارک رمضان اشکال ندارد، ولی اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست

خوئی، تبریزی،:

و همچنین است (خوئی: مطلق) سفر در ماه رمضان، مگر این که سفر برای حج یا عمره یا به جهت ضرورتی باشد.

سیستانی:

و همچنین است مطلق سفر در ماه رمضان، مگر این که سفر برای حج یا عمره یا به جهت ضرورتی باشد

زنجانی:

و همچنین است هر گونه سفر قبل از پایان شب بیست و سوم ماه رمضان،

مگر این که سفر برای حج یا عمره یا استقبال برادر مؤمن یا از بیم تلف مال و یا تلف جان برادر مؤمن یا به جهت ضرورت دیگر باشد.

وحید:

مسأله- مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد ، ولى مکروه است ، هر چند براى فرار از روزه نباشد ،

مگر این که سفر به جهت ضرورتى باشد ، و یا ـ به مقتضاى بعضى از روایات ـ براى حجّ یا عمره باشد.

 

مسافرت و ادای روزه نذری (مستحبی)

مسأله 1716- اگر غیر روزه رمضان روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد .بنابراحتیاط واجب نباید در آن روز مسافرت کند،

و اگر در سفر باشد باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد ولی اگر نذر کرده باشد

روز معیّنی را روزه بگیرد می تواند در آن روز مسافرت کند.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

– گلپایگانی، نوری:

مثلاً نذر کرده باشد روز معیّنی را روزه بگیرد،بنابر احتیاط لازم ( نوری: بنابراحتیاط واجب) تا ناچار نشود،

نمی تواند در آن روز مسافرت کند و اگر در سفر باشد چنانچه ممکن است باید بنابراحتیاط لازم قصد کند

که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد.

اراکی:

نباید درآن روز مسافرت کند و اگر در سفر باشد در صورت امکان باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد.

سیستانی:

چنانچه به اجاره یا مانند آن واجب شده باشد یا روز سوم از روزهای اعتکاف باشد نمی تواند در آن روز مسافرت کند

و اگر در سفر باشد چنانچه ممکن است باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد

ولی اگر روزه آن روز به نذر واجب شده باشد، ظاهرآن است که سفر در آن روز جایز است و قصد اقامت واجب نیست

هر چند بهتر آن است که تا ناچار نشود مسافرت نکند و اگر در سفر است قصد اقامت نماید

ولی اگر به قسم یا عهد واجب شده باشد بنابراحتیاط واجب مسافرت نرود و اگر درسفر بود قصد اقامت کند.

 

مسافرت و روزه های واجب غیر از ماه مبارک رمضان 

وحید:

مسأله- اگر غیر روزه ماه رمضان روزه معین دیگرى بر انسان واجب باشد ، اگر آن وجوب از جهت حقّ الناس باشد

مثل این که اجیر شده باشد که روز معینى را روزه بگیرد ـ نمى تواند در آن روز مسافرت کند ، و همچنین است

ـ بنابر احتیاط واجب ـ روزه واجب معین به غیر نذر ، مانند روز سوم اعتکاف ،

و امّا در صورتى که به سبب نذر معین شده باشد ،اقوى این است که مى تواند سفر کند ،

و روز دیگرى را به جاى آن روز روزه بگیرد.

سبحانی:

مسأله- اگر غیر روزه رمضان، روزه معیّن دیگرى بر انسان واجب باشد،

مثل این که نذر کند روز معیّنى را روزه بگیرد نبایددر آن روز مسافرت کند و

اگر در سفر باشد باید قصد کند که ده روز در جائى بماند و آن روز را روزه بگیرد.

مظاهری:

مسأله- اگر غیر روزه رمضان روزه معیّن دیگرى بر انسان واجب باشد مثلاً به واسطه نذر یا غیر آن، بهتر است

در آن روز مسافرت نکند، و اگر در سفر باشد لازم نیست قصد کند که ده روز در جایى بماند و آن روز را روزه بگیرد.

مسأله 1717- اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معیّن نکند، نمی تواند آن را در سفربجا آورد2 ولی چنانچه نذر کند

که روز معیّنی که روز معیّنی را در سفر روزه بگیرد باید آن را درسفر بجا آورد، و نیز اگر نذر کند

روز معیّنی را چه مسافر باشد یا نباشد،روزه بگیرد باید آن روز را اگر چه مسافر باشد روزه بگیرد.

خوئی، سیستانی:

روزه مستحبّی بگیرد…

 

 

 

آیا در مسافرت می توان روزه مستحبی گرفت؟

زنجانی:

مسأله- مسافر نمی تواند روزه مستحبّی بگیرد، مگر در مدینه طیبه (به تفصیلی که در مسأله بعد می اید) و اگر نذر کند

روزه مستحبّی بگیرد، نمی تواند آن را در سفر بجا آورد، مگر در نیّت نذر تصریح کرده باشد که روزه را در سفر انجام دهد،

یا چه مسافر باشد یا نباشد روزه بگیرد، و لازم نیست قبل از رفتن به مسافرت نذر کند بلکه می تواند بعد از سفر نذر کند

که در همان سفر روزه بگیرد.

بهجت:

مسأله – مسافر نمی تواند در سفر روزه بگیرد، مگر این که روزه گرفتن در سفر را نذر کرده باشد،

در این صورت روزه گرفتن صحیح است، و بنابراحتیاط واجب روزه مستحبّی را در سفر به نیّت رجاء باید گرفت،

مگر در مدینه مشرفه که بنابرروایت، مسافر می تواند برای برآوردن شدن حاجت سه روز روزه بگیرد.

مسأله 1718- مسافر می تواند برای خواستن حاجت، سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبّی بگیرد

سبحانی: روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه…

خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، وحید:

و أحوط (وحید: احتیاط) این است که آن سه روز روزهای چهار شنبه و پنج شنبه و جمعه باشد.

فاضل: و احتیاط آن است که سه روز پشت سر هم و چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه باشد.

مکارم شیرازی :

(هر چند قصد ده روز نکند) ولی احتیاط آن است که روز چهار شنبه و پنجشنبه و جمعه را اختیار کند.

بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1717.

 

احکام روزه مستحبی در مسافرت

مظاهری:

مسأله- مسافر مى‏تواند در سفر روزه مستحبّى بگیرد و نیازى به قصدِ ده روز یا نذر هم ندارد.

مسأله 1719- کسی که نمی داند روزه مسافر باطل است اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد

روزه اش باطل میشود و اگر تا مغرب نفهمد روزه اش صحیح است.

زنجانی:

کسی که اصلاً نمی داند که مسافر نمی تواند روزه بگیرد…

بهجت:

مسأله- اگر مسافر نداند که روزه در سفر صحیح نیست و روزه بگیرد روزه اش صحیح است.

مسأله 1720- اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل می باشد

و در سفر روزه بگیرد روزه او باطل است.

 مکارم شیرازی :

بنابراحتیاط واجب باید روزه را قضا کند.

نسیان و فراموشی در  احکام روزه مسافر

زنجانی:

مسأله- کسی که برخی از جزئیات مسائل روزه مسافر را نمی داند، یا فراموش کند

که مسافر است یا فراموش کند که روزه مسافر صحیح نیست و در سفر روزه بگیرد، روزه او باطل است.

مسأله 1721- اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند و اگر پیش از ظهر مسافرت کند،

وقتی به حد ترخص برسد یعنی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان را نشنود، باید روزه خود را باطل کند

و اگر پیش از آن روزه را باطل کند بنابراحتیاط ، کفّاره نیز بر او واجب است.

صافی:

در صورتی که شب نیّت سفر کرده باشد احتیاط مستحب آن است که قضای آن را بجا آورد…

مکارم شیرازی :

روزه اش باطل است ولی قبل از آن که به حد ترخص برسد نمی تواند روزه را افطار کند

و اگر پیش از آن افطار کند کفّاره بر او واجب است (منظور از حد ترخص جایی است که صدای اذان شهر را نشنود،

یا به جایی برسدکه از نظر مردم شهر پنهان گردد).

وحید: وقتى به حدّ ترخّص برسد روزه اش باطل مى شود ، و اگر پیش از آن مفطرى انجام دهد کفّاره بر او واجب است.

خوئی، تبریزی:

در صورتی که از شب نیّت سفرداشته باشد روزه اش باطل می شود و الا بنابراحتیاط واجب روزه را تمام کند

و بعداً قضا کند (تبریزی: بعد قضا لازم نیست) و اگر پیش از رسیدن به حد ترخص روزه را باطل کند کفّاره بر او واجب است.

گلپایگانی، صافی:

باید نیّت روزه نداشته باشد (صافی: و اگر از شب، قصد سفر نکرده باشد

احتیاط مستحب اتمام روزه و قضای آن است)ولی اگر قبل از ظهر به وطن برگردد

و مفطر بجا نیاورده باشد، به حد ترخص که رسید، باید نیّت روزه نماید و روزه اش صحیح است.

 

منبع :بیتوته

گردآوری :نماگرد