آشنایی با گیاه گز روغن
مورینگا چیست؟
گیاه گز روغن یا مورینگا با نام انگلیسی Moringa و نام علمی Moringa oleifera از تیره‌ای کلم‌سانان می باشد. این گیاه دارای ارتفاع 12 متری، پوستی سفید رنگ، شاخه های تازه با مرطوب و رنگ سبز مایل به سفید می باشد. این گیاه در اصل متعلق به مورینگ بوده و به نام درخت چوب طبلی معروف است. گیاه گز روغنی در دیگر نقاط آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی هم انتشار دارد و دارای ۱۴ گونه میباشد. از هزاران سال پیش از این گیاه در طب سنتی آیورودا به عنوان دارو برای درمان بیماری ها و غذا استفاده می شده است.
نام های دیگر گیاه گز روغنی عبارت است از: گز رخ و مورینگا اولیفیرا
خواص درمانی گیاه گز روغن
طبع گیاه گز روغنی یا مورینگا گرم و خشک است.
خواص درمانی گیاه گز روغن برای پوست و مو
- مرطوب کننده: از مهم ترین خواص درمانی گیاه گز روغن مرطوب کننده ی طبیعی پوست می باشد. این گیاه به دلیل وجود میزان زیادی از آب و دیگر مواد مغذی یک مرطوب کننده طبیعی و آبرسان پوست به حساب می آید.
- روشن شدن سطح پوست: دانه ی گیاه گز روغن دارای خواص سم زدایی و جوان کنندگی است. در واقع عصاره ی دانه ی مورینگا اولیفیرا با متعادل کردن رنگ و حالت طبیعی پوست را متعادل کرده و باعث روشن شدن سطح پوست می گردد. بدین منظور از خمیر برگ مورینگا استفاده شود.
- نرمی پوست کودک: از دیگر خواص درمانی گیاه گز روغن برای پوست نرمی و لطافت پوست کودک می باشد. روغن مورینگا که به روغن بن مشهور است از عصاره ی دانه های گزروغن تهیه شده و کاربرد آن برای نرمی پوست نوزاد و کودک است.
- محافظت از پوست در برابر آلودگی ها: دانه های گیاه گز روغن در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. از همین رو از عصاره ی دانه ی گز روغن کرم های محافظت کننده از پوست ساخته می شود که قادر به محافظت از پوست در برابر دود سیگار و آلودگی فلزات سنگین است.
- کمک به پاکسازی پوست: پودر دانه ی گز روغنی به عنوان یک ترکیب فعال در کرم ها و لوسیون ها بوده که پوست را پاکسازی می کند.
- درمان زخم های پوستی: گیاه گز روغن دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است که باعث می شود زخم های پوستی را سریع تر درمان کند و همچنین باعث کاهش خطر ابتلا به عفونت گردد.
- تقویت و افزایش رشد مو: از دیگر خواص درمانی گیاه گز روغن برای مو کمک به رشد و تقویت موها می باشد. گیاه مورینگا دارای مقدار زیادی ویتامین A، ویتامین E و دیگر مواد مغذی است که باعث تقویت فولیکول ها، تحریک جریان خون در اطراف پوست سر افزایش رشد مو می گردد. بدین منظور از روغن این گیاه استفاده گردد.
- جلوگیری از ریزش مو: گیاه مورینگا اولیفیرا سرشار از تمام مواد مغذی مانند ویتامین A و ویتامین E، روی (زینک) می باشد. وجود ماده ی معدنی روی (زینک) و سیلیکا باعث پیشگیری از خشکی و انسداد غدد چربی پوست می شود و به همین ترتیب از ریزش مو جلوگیری می کند.
خواص درمانی گیاه گز روغن برای سلامتی
- درمان سرطان تخمدان: از مهم ترین خواص درمانی گیاه گز روغن می توان به درمان سرطان تخمدان اشاره نمود. نتایج تحقیقات نشان داده که وجود برخی ترکیبات در ریشه ی گیاه مورینگا بهدرمان سرطان تخمدان، سنگ های کلیه، و التهابات می پردازد. همچنین ترکیبات موجود در مورینگا از طریق کمک به بدن جهت دفع موثرتر کلسیم و فسفات از کلیه ها باعث بهبود کارکرد عمومی کلیه ها می گردد.
- درمان کم خونی: گیاه گز روغنی با جذب آهن در بدن و افزایش تولید گلبول های قرمز خون باعث جلوگیری از کم خونی و درمانآن می شود.
- درمان استرس و افسردگی: طب سنتی استفاده از گیاه مورینگا یا گز روغنی را برای پیشگیری و درمان استرس، اضطراب و افسردگی مفید می داند.
- افزایش انرژی: استفاده از برگ های گز روغن باعث افزایش سطح انرژی می گردد.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: گیاه گز روغنی به عنوان گیاه محرک ایمنی شناخته شده که باعث بهبود سازوکار طبیعی دفاعی بدن می گردد. مصرف برگ گز روغنی به طور روزانه توصیه می شود.
- تقویت بینایی: گیاه گز روغن دارای ویتامین A و بتا کاروتن بوده که باعث تقویت بینایی می گردد.
- ازدیاد شیر مادر: گزارش های علمی صورت گرفته در این خصوص نشان داده که این گیاه باعث ازدیاد شیر مادر می گردد.
- نکته: در این خصوص با پزشک مربوطه مشورت شود.
- لاغری و کاهش وزن: تحقیقات نشان می دهد گیاه گز روغنی باعث کاهش تشکیل چربی در بدن می شود. تحقیقات صورت گرفته بر روی 130 نفر که مکمل گز روغنی را به رژیم غذایی خود اضافه کرده بودندنشان از کاهش وزن 5.4 کیلوگرمی پس از 16 هفته داشت. همچنین این افراد کاهش میزان کلسترول بد خون را هم داشتند. تحقیق دیگری در این خصوص نشان داده افرادی که 900 میلی گرم مکمل حاوی گز روغنی، زردچوبه و کاری را مصرف نمودند حدود 4.8 کیلوگرم کاهش وزن داشتند، در حالیکه گروه دیگر حداکثر 1.8 کیلوگرم کاهش وزن داشته اند. همچنین می توان از خواص کنگر فرنگی برای لاغری استفاده نمود.
- ضد التهاب قوی: ایزوتیوسیانات های موجود در برگ ها و دانه های گیاه گز روغنی آن را به یک گیاه ضد التهابی طبیعی و قوی تبدیل نموده و همچنین این گیاه باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی و آرتریت می شود.
- درمان یبوست: به منظور درمان یبوست، گاستریت و کولیت اولسراتیو از عصاره گیاه مورینگا اولیفیرا یا گز روغنی استفاده گردد.
- پوکی استخوان: پوکی استخوان از دیگر خواص درمانی گیاه گز روغن به حساب می آید. این موضوع مرهون مقادیر بالای کلسیم و فسفر در این گیاه می باشد که باعث تقویت استخوان ها و کاهش پوکی استخوان می شود. علاوه بر این می توان برای درمان پوکی استخوان از گیاه خیزران استفاده نمود.
- کاهش کلسترول: مطالعات انجام شده در این خصوص نشان داد که گیاه گز روغنی به دلیل وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها باعث کاهش کلسترول خون شده و همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
- بهبود سوخت و ساز بدن: برگ های گز روغنی باعث تحریک متابولیسم (سوخت و ساز) و ساختار سلولی بدن می گردند.
- سم زدای: سم زدایی از دیگر خواص درمانی گیاه گز روغن می باشد. گیاه گز روغنی دارای خواص ضد باکتری بوده و همچنین به عنوان یک پاک کننده و سم زدای طبیعی به کار می رود. در واقع گز روغنی با جذب سموم از خون باعث دفع و نابودی سموم انباشته شده در بدن می شود.
- التیام سریع زخم ها: خواص ضد التهابی و ضد عفونی گیاه گز روغنی باعث تسریع در بهبود زخم، سوختگی، کبودی و بریدگی ها شود. همچنین می توان از خواص درمانی گیاه مامیران کبیر استفاده نمود.
- درمان اختلالات جنسی: از دیگر خواص درمانی گیاه گز روغن درمان اختلالات جنسی می باشد. در طب سنتی از از ریشه ی گیاه گز روغن به منظور درمان اختلالات اختلالات جنسی، مشکلات مجاری تناسلی زنان و … استفاده می گردد.
- درمان ضعف اعصاب: علاوه بر این گیاه می توان از دمکرده گیاه تاغ و یا ریشه گیاه شنگ استفاده نمود.
- درمان زخم های معده
- محدود کردن رشد تومور
- کاهش درد آرتریت و التهاب
- کنترل فشار خون
مورینگا و دیابت
گیاه گز روغنی یا مورینگا دارای آنتی اکسیدان هایی به نام کوئرستین (این آنتی اکسیدان قوی باعث کاهش فشار خون بالا می شود.) و کلروژنیک اسید( این آنتی اکسیدان قوی باعث کاهش قند خون پس از وعده های غذایی می گردد.) می باشد، که هرکدام از این ها جلوگیری از بیماری های قلبی و دیابت نوع 2 می شوند. همچنین مطالعات نشان داده که این گیاه به دلیل وجود مقادیر قابل توجه ایزوتیوسیانات به کاهش سطح قند خون کمک شایانی می کند.
مطالعات صورت گرفته بر روی در زنان نشان داد که مصرف 1.5 قاشق چای خوری (7 گرم) پودر برگ مورینگا در روز به مدت سه ماه باعث افزایش سطح آنتی اکسیدان های خون می گردد. در مطالعه ی دیگری که در شش فرد مبتلا به دیابت انجام شد، نشان داد که اضافه نمودن 50 گرم برگ گیاه گز روغن به وعده غذایی باعث کاهش میزان قند خون تا 21 درصد شده است.
دمنوش مورینگا
از گل های گز روغنی می توان دمنوش تهیه نمود. در واقع دمنوش مورینگا یا گز روغنی حاوی فلاونوئید و آنتی اکسیدان بوده و بتعث درمان بسیاری از بیماری ها می گردد. همچنین از دانه های گز روغنی برای تولید عطرها و روغن های رایحه درمانی استفاده می
نحوه مصرف مورینگا
نحوه مصرف مورینگا به شرح زیر می باشد.
از برگ های خشک شده گیاه گز روغن یا مورینگا اولیفیرا در کشور های غربی به صورت پودر و کپسول استفاده می شود. همچنین در تهیه ی انواع دارو ها از برگ، پوست، ریشه، گل، دانه ها و میوه ی این گیاه استفاده می گردد. بیشترین استفاده ی این گیاه دانه های آن است که از آن روغن تهیه نموده و در محصولات آرایشی و مراقبت از مو، تهیه عطر و به عنوان روغن ماشین استفاده می گردد.
برگ های تازه ی گیاه گز روغن را می توان به صورت خام و پخته شده مانند اسفناج برای تهیه انواع غذا و سالاد استفاده نمود. از برگ های خشک شده ی گیاه می توان پودر تهیه کرده و به عنوان ادویه برای تهیه انواع غذا و نوشیدنی به کار برد.
از برگ های تازه و خشک شده گیاه گز روغن برای تهیه نوعی چای و دمنوش آرام بخش استفاده می گردد.
می توان دانه های گز روغن را مانند آجیل برشته و به عنوان میان وعده مصرف نمود.
غلاف های مورینگا مانند نخود فرنگی و لوبیا سبز برای تهیه انواع غذا استفاده می گردد.
میزان مصرف روزانه گز روغن: حداکثر میزان مصرف مورینگا اولیفیرا در روز 6 تا 8 گرم و به مدت 3 هفته می باشد.
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه گز روغن
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه گز روغن گیاه گز روغنی عبارت است از: آنتی اکسیدان ها، ویتامین A، ریبوفلاوین، ویتامین B6، ویتامین C، آهن، فسفر، روی، منیزیم، کلسیم و پروتئین
جدول ارزش غذایی برگ تازه ی گیاه گز روغنی
[rayfa_table type=”j3″]| ارزش غذایی برگ گیاه گز روغنی در 100 گرم آن | |
| کالری | 64 |
| چربی | 1.4گرم |
| پروتئین | 9.4 گرم |
| فیبر | 2 گرم |
| کربوهیدرات | 8.2 گرم |
عوارض مورینگا
عوارض مورینگا یا گز روغنی ضد بارداری گزارش شده است بنابراین مصرف آن برای خانم های باردار توصیه نمی شود.
تداخل دارویی
گیاه گز روغنی یا مورینگا اولیفیرا ممکن است با برخی داروها مانند لووتیروکسین، داروهای دیابت، داروهای کبدی، داروهای فشارخون بالا و … تداخل داشته باشد.
لووتیروکسین (Levothyroxine): برای درمان مشکلات تیروئیدی استفاده می گردد. در واقع ترکیب هایی که در برگ گیاه گز روغنی وجود دارند می توانند به عملکرد تیروئید کمک نموده اما کسی نباید آن را در ترکیب با سایر داروهای تیروئیدی مصرف کند.
داروهای کبدی: هر دارویی که در کبد تجزیه می شود عصارهٔ گز روغنی سرعت این امر را کاهش داده و ممکن است منجر به عوارض جانبی مختلفی گردد.
داروهای دیابت: داروهای دیابت برای کاهش قند خون استفاده می گردد که تاثیر گیاه گز روغنی هم کاهش قند خون است، در نتیجه باید مراقب بود که قند خون بیش از اندازه کاهش پیدا نکند.
داروهای فشارخون بالا: گیاه گز روغنی تأثیر مثبتی روی کاهش فشارخون دارد. بنابراین مصرف عصاره ی این گیاه، در کنار سایر داروهای کاهش دهندهٔ فشارخون، ممکن است باعث کاهش بیش از حد فشارخون گردد.
نکات بیشتر درباره گیاه گز روغن
مکمل های گز روغن موجود در بازار از بسیاری از مولتی ویتامین ها و مکمل های کلسیم بهتر و موثرتر می باشد. همچنین مکمل های گز روغن از برگ ها و غلاف این گیاه تهیه شده و به عنوان منابع طبیعی کلسیم و مولتی ویتامین به شمار می رود. روش فرآوری این مکمل ها باعث افزایش میزان و جذب مواد مغذی در بدن می گردد.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه گز روغن ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
