آشنایی با گیاه تربچه
گیاه تربچه با نام علمی (Raphanus sativus) از خانواده‌ی شب بویان می باشد. این گیاه یکساله دارای ارتفاع یک متر، برگ های پهن کرک دار، گل های سفید، زرد روشن، آبی روشن و بنفش می باشد. مصریان باستان از روغن تربچه قبل از وجود روغن زیتون استفاده می نمودند و از ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کشت آن را آغاز کرده بود. نه فقط ریشه، بلکه گل، برگ و دانه‌ی تربچه نیز قابل استفاده می باشد. فارسی ترب بر وزن کتب می باشد و در برخی از مناطق ایران آن را بر وزن سرب می خوانند.
ترب سیاه معمولا در پاییز برداشت می شود و تربچه که به رنگ های مختلف قرمز و صورتی است، به شکل های دراز و گرد وجود دارد. 90 درصد وزن ترب را آب تشکیل می دهد.
انواع گونه های ترب
- تربچه قرمز: ترب ریشه ای گیاهی است که جزء خانواده خردل دسته بندی می شود و به رنگ های مختلف قرمز و صورتی و به صورت های دراز و گرد وجود دارد.
- ترب سیاه: این نوع ترب در پائیز برداشت می شود.
- ترب سفید ماموت کالیفرنیا
- ترب کوهی
خواص درمانی گیاه تربچه
طبع تربچه گرم و خشک است.
خواص درمانی آب تربچه
- درمان آلرژی‌ها و خارش‌ها
- باز شدن رنگ چهره
- نیروبخش
- رفع گرفتگی کبد
- رفع سنگ صفرا
- مجاری معده
- درمان کیسه صفرا
- درمان بیماری های کبد، روده ها
- درمان کلیه و ریه‌ها
- رفع سرفه‌های خشک
- رفع سنگ کلیه
- رفع کهیر
- درمان یرقان
- پاک کنندگی و نرم سازی بدن، بینی و سلول ها
خواص درمانی تخم تربچه
- رفع مسمومیت غذایی: بدین منظور مقداری تخم ترب را همراه با سکنجبین مخلوط و میل نمایید.
- ازدیاد ترشح شیر مادر
- اشتها آور
- ضد یبوست
خواص درمانی تربچه و برگ‌های آن
- درمان یرقان (زردی): یکی از مهم ترین خواص درمانی تربچه درمان یرقان می باشد. استفاده از تربچه به پاکسازی بیلیروبین از خون کمک نموده و تولید آن را تنظیم می‌کند. همچنین با افزایش اکسیژن در خون از تخریب سلول‌های قرمز جلوگیری می نماید.
- درمان بیماری های کبد و معده
- درمان سرطان: تربچه دارای ویتامین C، اسید فولیک و آنتوسیانین می باشد که به بهبود انواع سرطان به ویژه سرطان کولون، کلیه، روده، معده و دهان کمک می نماید.
- کبد و کیسه‌ی صفرا: تربچه شامل آنزیم هایی شبیه به مایروسیناس، دیتاستاز، استئار می باشد که از کبد و کیسه‌ی صفرا در مقابل عفونت‌ها و زخمها پیشگیری می نماید.
- درمان هموروئید (بواسیر): وجود فیبر به هضم غذا و جذب آب کمک می کند و همین امر باعث رفع یبوست و درمان بواسیر می گردد. همچنین می توان از داروی گیاهی دیگر بنام گل حنا استفاده نمود.
- رفع اختلالات ادراری: یکی دیگر از خواص درمانی گیاه تربچه کمک به رفع اختلالات ادراری می باشد. تربچه میزان ادرار را افزایش می دهد و به درمان التهاب و سوزش ادرار کمک می نماید. تربچه همچنین کلیه را تمیز می‌کند و به این صورت به رفع اختلالات سیستم ادرار کمک می نماید.
- کاهش وزن: فیبر موجود در تربچه به سرعت معده را پر می‌کند و ایجاد احساس سیری می نماید. همین امر به کاهش وزن کمک می نماید.
- درمان سینوزیت: تربچه دارای خواص درمانی ضد التهاب بوده و همچنین باعث کاهش مخاط داخل سینوس می گردد. این امر به با پاکسازی سینوس ها،درمان سینوزیت می پردازد.
- تقویت پیاز مو: تربچه به تقویت پیاز مو و رشد آن کمک می نماید.
- رفع بوی بد دهان: برگ ترب به محکم کردن لثه ها کمک می نماید. برگ تربچه را بجوید.
- تقویت چشم: آب برگ تربچه برای تقویت چشم موثر است.
- ضد دیابت: فیبر موجود در تربچه به تنظیم سطح انسولین در خون پرداخته و به افراد دیابتی کمک می کند تا سطح قند خون کاهش پیدا نماید.
- رفع اختلالات پوستی: تربچه دارای ویتامینC، فسفر، روی و برخی ویتامین های گروه B می باشد. همچنین آب در تربچه به مرطوب سازی پوست می کند و به همین ترتیب به رفع اختلالات پوستی کمک می نمایند. به همین منظور مقداری تربچه‌ی له شده را در یک کیسه کتانی قرار داده و بر روی پوست صورت گذاشته شود.
- ضدخارش: آب تربچه باعث تسکین خارش ناشی از گزیدگی حشرات می گردد.
- رفع نفخ: ریشه ترب نفاخ است ولی مقابل تخم ترب سبب تحلیل نفخ می شود.
- درمان اسهال خونی: جوشانده ی ترب به درمان اسهال خونی می پردازد.
- تب بر: از دیگر خواص درمانی تربچه تب بر بودن آن است. تربچه باعث پایین آوردن حرارت بدن شده و التهاب تب را کاهش می‌دهد. بدین منظور استفاده از آب تربچه استفاده گردد.
- برونشیت و آسم و اختلالات تنفسی: تربچه باعث کاهش خلط سیستم تنفسی مانند بینی، گلو، نای و شش‌ها حاصل از سرماخوردگی، عفونت و آلرژی می گردد.
- معالجه روماتیسم: برای درمان روماتیسم علاوه بر استفاده از تربچه می توان از خواص و فواید درمانی گیاه شالک استفاده نمود.
- تنظیم متابولیسم
- بهبود جریان خون
- درمان سردرد
- درمان یبوست
- رفع اسید معده
- درمان چاقی
- رفع تهوع
- درمان گلودرد
- رفع سرفه
- رفع مشکلات گوارشی
- درمان سنگ کیسه‌ی صفرا
- درمان سوءهاضمه
- ضد خلط
- تصفیه خون
طریقه تهیه و مصرف آب گیاه تربچه
در یک ترب بزرگ حفره ای ایجاد نموده و در ته آن سوراخ ریزی به وجود آورید به طوری که آب قطره قطره از آن خارج گردد. سپس مقداری شکر در حفره ریخته و آن را با آب پر نمایید سپس ترب را در دهانه شیشه یا استکانی قرار داده که آب آن قطره قطره از سوراخ ریز ته ترب خارج شده و در داخل شیشه یا استکان پر گردد. از آب تربچه چند بار در روز میل گردد.
چگونگی نگهداری، مصرف خرید تربچه
- ترب قرمز و سفید، باید دارای ریشه ای سفت و محکم با پوسته ای نرم و بدون چروکیدگی باشد. از خرید تربچه یا ترب های نرم و اسفنجی خودداری گردد.
- ترب کوهی معمولا با شکل منظم، محکم و درخشندگی شفاف می باشد.
- ترب سیاه، باید محکم، سنگین و فاقد ترک خوردگی باشد.
- جهت نگداری تربچه در یخچال برگ های آن را جدا نموده و تربچه ها را در کیسه فریزر نگهداری شود. ترب سیاه اگر به صورت خشک نگهداری شود(در کیسه دارای سوراخ های ریز که رطوبت آن خارج شود)، برای ماه ها قابل نگهداری در یخچال می باشد.
- بیشتر انواع ترب به مدت 2 هفته در یخچال قابل نگهداری می باشد.
- جهت مصرف تربچه سر و ته آن را با چاقو جدا نموده و پوست آن را کاملاً بشویید یا بتراشید.
- متداول ترین نحوه مصرف ترب، استفاده از آن در سالاد سبزیجات یا به عنوان چاشنی می باشد.
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه تربچه
طعم تند ترب مربوط به ماده ای است به نام سنوول Senovol و رنگ قرمز بنفش آن در اثر وجود ماده‌ای به‌نام کلراید Malvin Chloride است.
موارد احتیاطی و منع مصرف
اسراف در خوردن ترب موجب دل پیچه شده و برای دندان و گلو مضر است.
نکات بیشتر درباره گیاه تربچه
- این سبزی را می توان به شکل نپخته در سالاد یا از برگ های آن به شکل پخته در سوپ استفاده کرد.
- طعم تند ترب مربوط به ماده ای است به نام سنوول و رنگ قرمز بنفش آن در اثر وجود ماده ای به نام مالوین کلراید می باشد.
- مقدار ویتامین C موجود در برگ‌های این سبزی، نسبت به ریشه آن پنج برابر بیشتر است.
- ترب کوهی که در ایران به ترب سمنانی معروف می باشد و از انواع سفید بوده و شکل آن دراز است.
- ریشه کروی و قرمز این سبزی همچنین دارای مقادیر فراوانی پتاسیم، اسید فولیک و مس است.
- برگ و ریشه تربچه دارای مقدار فراوانی ویتامین C است.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه تربچه ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
