آشنایی با خواص درمانی گیاه سدر و میوه ی آن (رملیک)

[ type=”blue”]گیاه سدر یا کنار جز گیاهان دارویی ایران می باشد. از خواص درمانی گیاه سدر می توان به درمان برونشیت، شفاف شدن پوست، تصفیه‌ خون و … اشاره نمود.

 

آشنایی با گیاه سدر

سدر با نام علمی: Ziziphus از درختان و درختچه‌ های تیغ‌ دار و از خانواده عنابیان است. به برگ این درخت سدر و به میوه آن کُنار،  عناب و رملیک گفته می شود. ارتفاع درخت سدر 10 متر بوده و همچنین دارای 40 گونه می باشد. این درخت خاردار دارای تاج پهن، ساقه‌ ای سفید رنگ و تقریبا ناصاف و کج می باشد که میوه اش سفت، گوشت‌دار، تقریباً کروی و تخم مرغی شکل و به اندازه میوه زیتون یا کمی کوچک‌تر است. طعم این میوه ترش مطبوع و شیرین بوده و در جنوب ایران به آن کنار گفته می شود که در کتابها به نامهای کنار، سدر، سدره، منبل داوود، سنجد گرجی، نیم، ضال، ببر و شجره النبق نیز خوانده شده‌ است. از قدیم از برگ سائیده درخت کنار به‌ عنوان ماده پاک کننده موی سر و بدن استفاده شده و هنوز هم در برخی نقاط استفاده از آن متداول است. برگ سائیده کنار سدر نام دارد. این درخت  این درخت در مناطق دیگر جهان از جمله عراق، مصر، عربستان، حبشه، آفریقای شمالی، نیجریه و فلسطین نیز می‌روید و همچنین در استان‌های جنوبی ایران مانند جنوب سیستان و بلوچستان، فارس، هرمزگان، کرمان هم دیده می شود.

آشنایی با میوه ی گیاه سدر ( رملیک)

رملیک میوه ای پاییزی که بر روی بوته های خاردار بزرگ به اندازه  تقریبی یک متر وسی سانتی متراست که شبیه به آلبالو  وترش مزه که به رنگ های قرمز،نارنجی و زرد درصحرای گچساران چرام ، باشت، کهگیلویه مشاهده می شود. رملیک در آذرماه در بازار گچساران و برخی شهرهای گرمسیری به فروش می رسد. همچنین این میوه در قدیم در روستاها به شکل خام استفاده می شد و یا از آن برای تلیت  استفاده می کردند: به این صورت بود که اول رملیک را آب پز و پوست و گوشتش را از آن جدا نموده، بعدآن را با پیاز کمی تفت داده و مقداری آب به آن اضافه می کردند تا کمی بپزد و در آخر هم آن را تلیت می کردند.

سدر در آیات و روایات
در قرآن کریم چهار بار واژه سدر آمده است؛ دو بار در سوره نجم، یک بار در سوره واقعه و یک بار در سوره سبا. بیشتر مفسران قرآن کریم سدر (سدره) را درخت کُنار می‌دانند. البته در این مورد اختلاف نظر وجود دارد و بعضی منظور از گیاه سدر را گونه‌ای سدروس (سدر لبنانی) تفسیر کرده‌ که درختی تنومند از خانواده کاج‌ ها می باشد.
همچنین گیاه‌شناسان متخصص در انجیل، مطالعات و بحث‌های زیادی درباره گیاهی که از آن تاج خاری بر سر حضرت مسیح (ع) گذاشتند، انجام داده و به این نتیجه رسیده‌اند که گیاه مربوطه درخت سدر بوده است؛ به همین دلیل نام حضرت مسیح (ع) را به عنوان گونه گیاه برگزیده‌اند. درخت سدر به زبان عبری (یهودی) به نام شی‌ساف است که در گذشته (و حتی امروزه به طور معدود) یهودیان مردگان خود را با آن شستشو می‌دادند و معتقد بودند که این درخت مقدس است و این عمل باعث خشنودی فرشتگان از مردگان می‌ شود.

 

خواص درمانی گیاه سدر و میوه ی آن (رملیک)

خواص درمانی گیاه سدر برای پوست و مو 

• مرطوب کننده طبیعی پوست: میوه رملیک( کنار ) آب رسان قوی بوده و به عنوان نرم کننده و مرطوب کننده طبیعی برای پوست خشک استفاده می شود.
• شفاف شدن پوست: به این منظور سدر را با روغن بادام تلخ مخلوط یا با ماست ترکیب و تازه به تازه استفاده نمایید.
• درمان زخم‌های پوستی: استفاده از ضماد برگ درخت سدر برای بثورات جلدی و درمان زخم‌های پوستی موثر است.
• تقویت و افزایش رشد مو: میوه و برگ درخت سدر برای تقویت و افزایش رشد مو و همچنین درمان شوره سر مفید می باشد. بدین منظور برگ های کنار را در آب جوش انداخته و تا به وجود آمدن عصاره ی آن صبر نموده سپس موها را با این آب شستشو دهید یا می توانید صمغ درخت سدر را در آب حل و روی سر بمالید.
• کاهش گرما و حرارت سر

خواص درمانی گیاه سدر برای سلامتی

• دیابت و قند خون: مقادیر بالای ویتامین A موجود در برگ های گیاه سدر باعث کاهش حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت شده و در واقع ویتامین A از طریق فعال کردن گیرنده انسولین و پروتئین تیروزین فسفاتاز B1 حساسیت به انسولین را کاهش می دهد. به منظور درمان و کنترل دیابت می توان این گیاه را همراه با عناب میل نمود.
• سم زدایی خون و بدن: رملیک به عنوان یکی از بهترین میوه ها برای سم زدایی خون و بدن عمل کرده و میکروب های بیماری زای موجود در بدن را از بین می برد.
• درمان علائم سرماخوردگی: جوشانده برگ درخت سدر در درمان علائم سرماخوردگی مۆثربوده و همچنین فشارخون را افزایش می‌دهد. همچنین می توان برای درمان سرما خوردگی خرما مصرف کرد.
• قابض و مقوی معده: برگ درخت سدر قابض و مقوی معده می باشد.
• درمان انگل‌های پوستی: سدر دارای خواص درمانی ضد میکروب و ضد قارچی می باشد که در درمان انگل‌ های پوستی موثر است.

[ type=”red”]گیاه دیگری که در درمان انگل‌ های پوستی موثر است گیاه سداب می باشد.

 

• ایجاد چاقی: ریشه گیاه سدر را در آب جوشانده تا قرمز شود و بعد آن را میل کنید که باعث چاقی می گردد.
• نرم کننده سینه: میوه درخت سدر (کُنار) نرم کننده سینه می باشد.
• درمان برونشیت، سرفه و سل: مصرف خوراکی میوه سدر برونشیت، سرفه و سل را درمان می کند. علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی گل پامچال استفاده نمود.
•  درمان زخم ها: میوه و برگ سدر برای درمان زخم مفید می باشند. بدین منظور برگ های درخت سدر را خشک نموده و پودر آن را بر روی زخم ها پاشیده شود.
• رفع سستی اعضا و تقویت آنها: مالیدن جوشانده میوه درخت سدر در جهت رفع سستی اعضا و تقویت آنها مفید می باشد.
• فرونشاندن دمل یا ورم‌: ستفاده از ضماد برگ یا جوشانده برگ تازه آن برای سر باز کردن و فرونشاندن دمل یا ورم‌ های ناشی از گرمی مفید می باشد.
• رفع عرق‌ سوز شدن پا: میوه سدر قبل از میوه شدن شکوفه‌ ای می‌دهد که ضماد آن را می‌توان برای رفع عرق‌سوز شدن پا در حمام استفاده نمود.
• بهبود وضعیت دستگاه گوارش: رملیک معده را تقویت نموده و باعث بهبود حرکات روده شده و برای درمان یبوست و اسهال مفید می باشد.
• درمان شکستگی استخوان: رملیک برای درمان عضلات آسیب دیده و شکستگی استخوان مفید است. میوه و هسته ی کنار را در آب جوشریخته و اجازه دهید بجوشد تا مایع غلیظی حاصل گردد سپس این مایع را بر روی عضله آسیب دیده و شکستگی استخوان بمالید.

•  لاغری و کاهش وزن: رملیک دارای فیبر بوده و چون کالری کمی دارد می تواند با کاهش اشتها به لاغری و کاهش وزن افراد کمک کند.
• درمان اسهال و زخم‌های روده و تب: سرخ‌ کرده و بو داده میوه سدر بسیار قابض بوده و در درمان اسهال و زخم‌های روده و تب مفید است.
• پیشگیری و درمان سرطان: دانه های میوه کنار غنی از آنتی اکسیدان هستند که برای پیشگیری و درمان انواع سرطان مفید می باشند.
• دفع صفرا: سدر گیاهی قابض بوده که باعث دفع صفرا می گردد.
• قطع اخلاط لزج: استفاده از گیاه سدر باعث قطع اخلاط لزج می گردد، همچنین صمغ زدو هم دارای چنین خواصی می باشد.
• تصفیه‌کنندگی خون: استفاده از این گیاه باعث تصفیه شدن خون می گردد، همچنین می توان از خواص گیاه عنبر سائل استفاده نمود.
• آرامش‌ بخش
• بهبود زخم‌های سطحی

خواص درمانی میوه ی گیاه سدر در دروران بارداری

• تقویت سیستم ایمنی بدن زنان باردار: میوه ی درخت سدر (رملیک) به دلیل وجود مقادیر بالای ویتامین A و C به درمان عفونت، التهاب، سرماخوردگی و سرفه در دوران بارداری می پردازد.
• آرامش اعصاب زنان باردار: رملیک (میوه ی درخت سدر) به درمان بی خوابی، استرس، اضطراب و افسردگی در دوران بارداری کمک می کند.

ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه سدر

ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه سدر ساپونین‌ های گلوکزیدی آن می‌توان چهار جسم کریستینین‌های A، B، C و D را نام برد. از دیگر ساپونین‌های برگ، ابلین لاکتون می‌باشد که یک ساپونین استروئیدی و عامل کف‌ کنندگی سدر است. از برگ سدر آلکالوئیدهایی از جمله آمفی‌بین‌های A، E و F، ماری‌تین A و C و اسپینانین A استخراج شده‌اند. همچنین در برگ سدر تانن و استرول‌های گیاهی از جمله بتاسیتوسترول وجود دارد.

موارد احتیاطی و منع مصرف

• میوه سدر نفاخ است و ممکن است برای حافظه هم ضرر داشته باشد بنابراین افرادی که سابقه تشنج یا فلج دارند، قبل از استفاده از میوه سدر باید با پزشک مشورت کنند.
•  مصلح سدر سکنجبین است و اگر سدر همراه با سکنجبین خورده شود، ضررهای آن کمتر می گردد.

نکات بیشتر درباره گیاه سدر

• از برگ سدر در ترکیبات آرایشی و شامپوها زیاد استفاده می‌ گردد که از این برگ ضمادی تهیه می‌شود که به ترمیم زخم‌ها و پاکسازی پوست کمک می‌ کند.
• برگ‌ های سدر را می‌توان به صورت خشک و پودر شده برای شستشوی بدن و مو بکار برد. برگ سدر حاوی تانن، استرولهای گیاهی مانند بتاسیتوسترول، بتاسیتوسترول گلوکزید و ساپونین ابلین لاکتون می‌باشد. ساپونین موجود در سدر عامل کف کنندگی در برگ کنار است. ابلین لاکتون از دسته ساپونینهای استروئیدی است و به عنوان ماده اولیه برای تهیه هورمونهای استروئیدی می‌توان بکار برد.
• در بسیاری از کشورهای اسلامی نظیر ایران، عراق، هندوستان (مسلمانان)، جنوب شرقی عربستان سعودی و نقاط دیگر، مرده‌های خود را با سدر و کافور که هر دو از درختان بهشتی هستند، می‌شویند. با این کار، گذشته از ضدعفونی و پاک شدن جسم مرده، عقیده بر این است که فرشتگان خشنود خواهند شد. در یکی از منابع آمده است که یهودیان هم در گذشته این عمل را انجام می‌دادند و در حال حاضر نیز به طور معدود انجام می‌دهند.
• درخت سدر آفت ندارد و موریانه کمتر می‌تواند به آن آسیب برساند و در قدیم برای ساختن اجزای مختلف خانه‌ها به کار می‌ رفت.
• زغال تهیه‌شده از چوب سدر جهت تولید حرارت ایده‌آل می باشد.
• بهترین زمان برداشت برگ سدر اواخر فصل تابستان است.
• در منابعی اشاره شده که زنان قدیم مصر با شانه‌ های چوبی ساخته‌ شده از درخت سدر موهای خود را شانه می‌ نمودند.
• از خاک اره چوب درخت سدر برای جلوگیری از خونریزی استفاده می شود.

 

• نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.

  [ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه سدر ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.

 گرد آوری و تنظیم : نماگرد