احکام موارد و شرایط تیمم چیست ؟

 

در پست قبل ما می توانبد با تیمم و چگونه تیمم کردن آشنا بشوید .حال در این پست میخواهیم شما رابا شرایط و موارد تیمم آشنا کنیم .

بیان کنیم که در چه مواردی می توان به جای وضو و غسل از تیمم استفاده کرد .

 

 تهیه آب به قدر وضو یا غسل ممکن نباشد

•  اگر ازحیوان  درنده و دزد بترسد یا جستجوى آب به قدرى سخت باشد که نمی توان تحمّل کرد.

یا وقت نماز به قدرى تنگ باشد که هیچ زمانی برای جستجو  ندارد لازم نیست.

•  اگربرای پیدا کردن آب نرود تا وقت نماز تنگ شود معصیت کرده ولى نمازش با تیمّم صحیح است.
• کسى که مطنئن است که آب پیدا نمى ‏کند، و دنبال آب نرود و با تیمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد

که اگر جستجو مى‏کرد آب پیدا مى‏شد نمازش صحیح است.

•  اگر بعد از واردشدن به وقت نماز یا پیش از وارد شدن به وقت نماز، وضو داشته باشد

و بداند که اگر وضوى خود را باطل کند نمی ‏تواند وضو بگیرد

چنانچه بتواند بدون زیان و سختی وضوى خود را نگهدارد، نباید آن را باطل نماید، و همچنین است

اگر بداند یا یک نفر معتمدخبر دهد که تهیه آب براى او ممکن نیست

بلکه اگر احتمال عقلایى هم بدهد نباید وضوى خود را باطل کند.

•  کسى که به مقدار وضو یا غسل آب دارد اگر بداند یا یک نفر معتمد خبر دهد

که اگر آن را بریزد آب پیدا نمى‏کند، چنانچه وقت نماز وارد شده  ریختن آن حرام است،

و واجب است پیش از وقت نماز هم آن را نریزد، بلکه هر گاه احتمال عقلایى بدهد

که اگر آن را بریزد دیگر آب پیدا نمى‏کند باید پیش از وقت نماز هم آن را نریزد.

• اگر اشخاص معتمد خبر دهند که آب پیدا نمی کند، اگر بعد ازوارد شدن به وقت نماز وضوى خود را باطل کند

یا آبىرا که دارد بریزد معصیت کرده ولى نمازش با تیمّم صحیح است.

•  اگر به جهت پیرى یا ترس از دزد و جانور و مانند اینها یا نداشتن وسیله‏اى که آب از چاه بکشد،

دسترسى به آب نداشته باشد، باید تیمّم کند و همچنین است

اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدرى سختی داشته باشد که مردم آن را تحمّل نکنند.

 

موارد دیگر از احکام تهیه آب به قدر وضو و غسل 

• اگر براى کشیدن آب از چاه، دلو و ریسمان و مانند اینها لازم دارد و مجبور است بخرد یا کرایه نماید،

گرچه قیمت آن چند برابر معمول باشد، باید تهیه کند، و همچنین است اگر آب را به چندین برابر قیمتش بفروشند،

ولى اگر تهیه آنها به قدرى پول مى‏خواهد که نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نیست تهیه نماید.

•  اگر ناچار شود که براى تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولى کسى که‏ مى‏داند یا گمانمی کند که نمى‏تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
• اگر کندن چاه سختی ندارد باید براى تهیه آب چاه بکند.
•  اگر کسى مقدارى آب بى‏ منّت به او ببخشد باید قبول کند.
•  هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا شخص دیگری از انسان یا حیوان از تشنگى بمیرند یا مریض شوند

یا به قدرى تشنه شوند که تحمّل آن سختی دارد باید به جاى وضو یا غسل تیمّم نماید.

•  اگر غیر از آب پاکى که براى وضو یا غسل دارد.

آب نجسى هم به مقدار آشامیدن خود و کسانى که با او مربوطند داشته باشد،

باید آب پاک را براى آشامیدن بگذارد و با تیمّم نماز بخواند ولى چنانچه آب را براى حیوانش بخواهد

باید آب نجس را به آن بدهد و با آب پاک وضو و غسل را انجام دهد.

•  کسى که بدن یا لباسش نجس است و کمى آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند،

براى آب کشیدن بدن یا لباس او نمى‏ ماند باید بدن یا لباس را آب بکشد  و با تیمّم نماز بخواند. ولى اگر چیزى نداشته باشد

که بر آن تیمّم کند باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.

• اگر غیر از آب یا ظرفى که استعمال آن حرام است آب یا ظرف دیگرى ندارد،

مثلاً آب یا ظرفش غصبى است و غیر از آن، آب و ظرف دیگرى ندارد،

باید به جاى وضو و غسل تیمّم کند.

 

 آب براى انسان ضرر داشته باشد

•  اگر از مصرف آب بر جان خود بترسد، یا بترسد که به واسطه مصرف آن مرض یا عیبى در او پیدا شود یا مرضش طول بکشد

یا شدّت یابد، یا به سختى معالجه شود، مى‏تواند تیمّم نماید ولى اگر وضو بگیرد یا غسل کند، وضو و غسل او صحیح است.

• لازم نیست یقین کند که آب براى او ضرر دارد، بلکه اگر احتمال ضرر بدهد،

چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد و از آن احتمال ترس براى او پیدا شود مى‏تواند تیمّم کند.

•  اگر به حهت یقین یا ترس ضرر تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایش‏ ضرر ندارد تیمّم او باطل است

و اگر بعد از نماز بفهمد نمازش صحیح است.

•  کسى که مى‏داند آب برایش ضرر ندارد چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد .

و بعد بفهمد که آب براى او ضرر داشته وضو و غسل او صحیح است،بلکه اگر در صورت علم به ضرر وضو بگیرد یا غسل کند

وضو و غسلش صحیح است.

 

 وقت براى وضو یا غسل نداشته باشد

1.  هرگاه وقت به قدرى تنگ باشد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند تمام نماز یا مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مى‏شود، باید تیمّم کند.
2. اگر عمداً نماز را به قدرى تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد معصیت کرده ولى نماز او با تیمّم صحیح است.
3.  کسى که شک دارد اگر وضو بگیرد یا غسل کند وقت براى نماز او مى‏ماند یا نه، باید وضو بگیرد یا غسل نماید.
4.  کسى که به جهت تنگى وقت تیمّم کرده، چنانچه بعد از نماز آبى که داشته از دستش برود گرچه تیمّم خود را نشکسته باشد

در صورتى که وظیفه‏اش تیمّم باشد باید دوباره تیمّم کند.

5. کسى که آب دارد، اگر به جهت تنگى وقت با تیمّم مشغول نماز شود و در بین نماز آبى که داشته از دستش برود

براى نمازهاى بعد مى‏تواند با همان تیمّم نماز بخواند.

6. اگر انسان به قدرى وقت دارد که مى‏تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهاى مستحبّى آن مثل اقامه و قنوت بخواند

باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهاى مستحبّى آن به جا آورد بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد باید غسل کند

یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند

 

 تیمم جبیره‌یی

کسی که وظیفه‌اش تیمم است اگر محلی که باید بر روی آن مسح کند یا دستش که باید با آن مسح کند، به جهت زخم و امثال آن بسته باشد،

به همان ترتیب تیمم می‌کند یعنی محل زخم‌بندی شده را به جای پوست بدن قرار می‌دهد.

 

شرایط تیمم

الف) شرایط چیزی که بر آن تیمم می‌کندپاک باشد.

مباح باشد (غصبی نباشد).

ب) شرایط اعضای تیمم: مانعی در آنها نباشد.

ج) شرایط‌کیفیت تیمم

پیشانی و دستها را از بالا به پایین مسح کند.ترتیب را رعایت کند

کارهای تیمم را پشت سر هم به جا آورد

کارهای تیمم را خودش در حال اختیار انجام دهد

 

چیزی که بر آن تیمم می‌کند پاک باشد

چیزی که بر آن تیمم می‌کند باید پاک باشد.

. چیزی که بر آن تیمم می‌کند مباح باشد

چیزی که بر آن تیمم می‌کند باید مباح (غیر غصبی) باشد،

ولی در صورتی که نداند یا فراموش کرده باشد که غصبی است تیمم او صحیح است.

مانعی در اعضای تیمم نباشد

در اعضای تیمم بایستی مانعی نباشد، بنابراین برای تیمم باید انگشتر و مانند آن را از دست بیرون آورد،

و اگر به پیشانی یا دیگر اعضای تیمم چیزی چسبیده یا چیزی آن را پوشانیده است قبلاً باید آن را بر طرف کند.

نکته:
مویی که بر روی دست یا پیشانی روییده است مانع تیمم نیست، ولی اگر موی سر روی پیشانی ریخته باشد باید آن را عقب بزند.

گر به خاطر زخم و امثال آن، اعضای تیمم را بسته است، در صورتی که باز کردن آن ضرر داشته یا دشوار باشد،

باید با دست بسته یا بر روی عضو بسته، مسح کند.پیشانی و دستها را از بالا به پایین مسح کند

پیشانی و پشت دستها را باید از بالا به پایین مسح کند.

 

 ترتیب تیمم 

تیمم را باید به ترتیبی که (در بحث کیفیت تیمم) گفته شد انجام دهد و اگر خلاف آن عمل کند باطل است.

 

موالات تیمم 

کارهای تیمم را باید پشت سر هم به جا آورد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که نگویند تیمم می‌کند، باطل است.

 

مباشرت تیمم 

کارهای تیمم را باید خودش در حال اختیار انجام دهد و از دیگری کمک نگیرد

و اگر به خاطر بیماری یا فلج بودن و غیره نمی‌تواند تیمم کند باید نایب بگیرد،

و نایب باید او را با دست خود او تیمم دهد، و اگر این هم ممکن نباشد باید نایب،

دست خود را بر زمین بزند و به پیشانی و پشت دست‌های او بکشد.

یک نکته در ارتباط با شرایط تیمم
اعضای تیمم (پیشانی و پشت دستها) لازم نیست پاک باشند، گر چه موافق احتیاط است.

 

منبع :آوینی

گردآوری :نماگرد