مواردی که می شود با لباس نجس نماز خواند
از موارد اولیه شرایط نماز لباس نمازگزار است که باید پاک باشد و غصبی نباشد .اما مراجع تقلید موارد ی را مستثنی شده اند که نماز گزار می تواند با لباس نجس نماز بخواند موارد متذکر شده شش مورد است که میتوان به خون زخم ،خون کمتر از یک درهم ،لباس های نجس مانند کلاه و جوراب ،لباس پرستار بچه ،در حالت ناچاری و اصطرار و محموله نجس می توان نماز خواند .
اول: خون قروح و جروح (زخم)
خون قروح و جروح در لباس تا وقتی که زخمش خوب نشده، بخشیده است، چه کم باشد و چه زیاد، به شرطی که:.
1 – عوض کردن لباس یا شستن آن نجاست، برای نوع مردم یا برای او مشقت داشته باشد، پس میزان در بخشیده بودن خون قروح و جروح، یکی از دو چیز است: یا باید مشقت نوعیه داشته باشد که اگر مشقت نوعیه داشته باشد، بخشیده است، ولو برای خود او سخت نباشد، و یا مشقت داشتن و سخت بودن برای خود فرد است – ولو برای نوع مردم مشقت نداشته باشد – و اگر چنین نباشد، باید بنابر احتیاط واجب، خون را شسته، یا لباس را عوض نماید.
2 – زخمش جزئی و سطحی نباشد که زود خوب شود و الاّ باید خون را پاک کرده یا لباس را عوض نماید.
3 – باید اگر امکان دارد، روی زخم را محکم ببندد که بیشتر از حد متعارف را آلوده نکند.
نکته
1 – همان گونه که خون قروح و جروح با شرایطش بخشیده است، همچنین چرکی که با آن خارج می شود و دوایی که روی آن گذاشته اند و نجس شده است و همچنین آن مقدار عرقی که به آن متصل است، بخشیده می باشد، اما رطوباتی که از خارج به آن می رسد و به اطراف سرایت می کند، بخشیده نیست.
2 – هرگاه دستش در مقام معالجه کردن، به خون قروح و جروح بخورد، یا زخمش طوری باشد که عرفاً نباید اطرافش را آلوده می کرده ولی آلوده کرده باشد، این خون هم بخشیده نیست.
3 – خون بواسیر (چه دانه هایش در داخل و چه در خارج باشد) و همچنین خون هر زخم داخلی – چه قروح باشد و چه جروح – بخشیده است.
4 – هرگاه در عضوی از اعضای بدن زخمهای متعددی باشد، دو صورت دارد: یا زخمها نزدیک همدیگرند و یا از هم فاصله دارند، اگر نزدیک هم باشند، همه در حکم یک زخمند و اگر بعضی از آنها خوب شوند، شستن آن مقدار لازم نیست تا اینکه همه شان خوب شوند و اما اگر با فاصله از هم باشند، هر کدام حکم خودشان را دارند.
5 – خون بینی جزء خون جروح به حساب نمی آید ولذا از جهت این خون بخشیده نیست، و اگر کمتر از درهم باشد حکم آن در بحث بعدی مطرح می شود.
6 – اگر جایی از بدن یا لباس، که با زخم فاصله دارد، به رطوبت زخم نجس شود، جایز نیست با آن نماز بخواند؛ ولی اگر مقداری از بدن یا لباس، که معمولاً به رطوبت زخم آلوده می شود، به رطوبت آن نجس شود، نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
7 – بر کسی که خون قروح و جروح در لباسش هست، مستحب است روزی یک بار آن لباس را شستشو دهد.
2- خون کمتر از درهم
خون کمتر از درهم اگر در لباس نمازگزار باشد، بخشیده است، چه از خود انسان باشد و چه از شخص دیگر، البته با چند شرط:.
1 – از خونهای سه گانه زنها (حیض، نفاس و استحاضه) نباشد، که اگر یک ذره از آنها در لباس زن باشد، نمازش باطل است؛ البته نسبت به خون استحاضه، حضرت امام احتیاط واجب دارند.
2 – خون خالص باشد که اگر رطوبتی از خارج به آن برسد و در آن مستهلک نشود و یامجموع به اندازه درهم یا بیشتر شود، بخشیده نیست و همچنین اگر چرک یا دارویی همراه خون باشد. و حضرت امام می فرمایند: بنابر احتیاط مستحب، از خون نجس العین و مردار اجتناب شود و از خون حیوانات حرام گوشت نیز، اجتناب نیکوست.
نکته
1 – مراد از درهم، سطح درهم است، نه وزن آن وسطح درهم را، بعضی به اندازه گودی کف دست و بعضی به اندازه بند انگشت شست وعده ای به اندازه بند انگشت میانی و بعضی به اندازه بند انگشت سبابه گفته اند؛ ولی حضرت امام نظر آخر را اختیار کرده و می فرمایند: از سطح بند انگشت سبابه کمتر باشد و در رساله فارسی (مسأله 848) فرموده اند: تقریباً به اندازه یک اشرفی و به تعبیر یکی از فقها از پشت ناخن شست کمتر باشد.
2 – اگر خون از لباس به طرف دیگرش سرایت کند: یا آن قسمت دو تا پارچه است مانند آستر و رویه، یا یکی است، اگر یکی باشد که حکم یک خون را دارد و هر طرف که سطحش وسیع تر است آن طرف حساب می شود، مگر اینکه پارچه ضخیم باشد که بهتر است احتیاط شود؛ البته این در صورتی بود که خون به یک طرف بریزد و اما اگر خون به هر دو طرف بریزد، دو خون است، ولو در یک نقطه از دو طرف ریخته است، و اما اگر پارچه دو تا باشد، حکم دوتا خون را دارد و باید هر کدام جداگانه حساب شوند، که اگر مجموعشان از درهم کمتر باشد، آن وقت اشکالی ندارد.
3 – اگر در مقدار خون شک کند که کمتر از درهم است یا به اندازه درهم، بنا بگذارد که کمتر است، مگر آنکه قبلاً به اندازه درهم بوده و حالا نمی داند کمتر شده یا نه و همچنین اگر می داند که کمتر از درهم است، ولی شک دارد که آیا از خونهای استثنا شده است یا نه، در این صورت هم بخشیده است.
4 – اگر بدن یا لباس خونی نشود، ولی به واسطه رسیدن به خون نجس شود، اگر چه مقداری که نجس شده، کمتر از درهم باشد، نمی توان با آن نماز خواند.
5 – اگر اصل خونِ کمتر از درهم از بین برود، ولی جایش باقی بماند، هنوز حکم بخشیدگی باقی است.
6 – خون کمتر از درهمی که غلیظ است، بخشیده است، هر چند که اگر رقیق بود به ندازه درهم یا بیشتر می شد.
3- چیزهایی که به خاطر کوچکی نمی شود از آنها به عنوان پوشش واجب استفاده کرد
بعضی از اشیایی که ممکن است همراه انسان باشد، به شکلی است که نمی توان با آنها عورتین را پوشانید، حالا یا از لوازم پوشاکی انسان است، مثل: کلاه و عرقچین و جوراب و… که به دلیل کوچکی خود قادر به پوشانیدن عورتین نیستند و یا از سری اشیایی است که مانند ساعت و انگشتر و امثال اینها به خاطر شکل خاص ساختمانی خود نمی توانند عورتین را بپوشانند، ولی احتمال فراوان دارد که هر یک از این چیزها همراه شخص باشد؛ به این گونه چیزها که قادر به پوشانیدن عورتین نیستند، در اصطلاح می گویند چیزهایی که نماز با آنها تمام نمی شود و اگر در حال نماز نجس باشند، نماز صحیح است، به شرطی که:.
1 – از (اجزاى) مردار نباشد؛.
2 – از اجزای نجس العین نباشد؛.
و امّا مانند عمامه – در صورتی که پیچیده شده باشد نه دوخته شده به هم اگر نجس باشد، نماز باطل است؛ چون با آن می توان ستر عورت کرد.
4- با محمول متنجس
اگر همراه نمازگزار چیز نجس شده ای باشد که نماز در آن تمام نمی شود – یعنی نمی شود با آن ستر عورت کرد – مانند دستمال و چاقو و پول و…، اگر با آنها نماز خوانده شود، نماز صحیح است و اما اگر چیز نجسی همراه نمازگزار باشد که بشود با آن ستر عورت کرد، مثل اینکه لباسی را در جیب خود بگذارد، بنابر احتیاط واجب مبطل نماز است و اما حمل خود نجس در نماز، بنابر احتیاط واجب، نماز را باطل می کند، به خصوص مردار و اما اگر شی ء نجس جزءِ باطن انسان حساب شود، نماز باطل نمی شود؛ مثل اینکه کسی از گوشت مرداری بخورد و یا خونی را به او تزریق نمایند.
5-لباس پرستار بچه
کسی که از بچه ای پرستاری می کند – چه مادرش باشد و چه کسی دیگر – بچه هم پسر باشد یا دختر، با شرایطی می تواند با لباس نجس نماز بخواند، این شرایط عبارتند از:.
1 – پرستار زن باشد؛.
2 – فقط لباس بخشیده شده است نه بدنش؛.
3 – بنابر احتیاط واجب، هر شبانه روز یک بار بشوید، آن هم قبل از اولین نمازی که نجس شده؛.
4 – نجاستش فقط بول او باشد؛.
5 – بیش از همین یک دست لباس را نداشته، یا اگر دارد، از آن هم استفاده می کند. که با این شرایط می تواند با آن لباس نجس نماز بخواند ولو بتواند به خریدن یا اجاره کردن یاعاریه کردن لباس تهیه کند.
6- در حال ناچاری
در حال اضطرار و ناچاری می شود با لباس نجس نماز خواند و نه تنها با لباس نجس، بلکه با بعضی از لباسهای دیگری هم که مانع دارد، می شود نماز خواند و اختصاصی به باب نجاسات ندارد که ما برای بهتر روشن شدن به بعضی از موارد اضطرار اشاره می کنیم:.
1 – اگر در آخر وقت، در بین نماز لباسش نجس شود و امکان درآوردن و یا شستن هم نباشد، یا اینکه اگر بخواهد در آورد، نماز را به هم می زند یا موالات را از بین می برد و یا اینکه به واسطه سرما و حفظ جانش نمی تواند لباس را در آورد، در این صورت با همان لباس نجس نماز می خواند و نمازش صحیح است.
2 – پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردار تهیه شده، در حال ناچاری مانعی ندارد و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد و لباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ناچاری او از بین نمی رود، می تواند با این لباسها نماز بخواند، ولی اگر غیر از لباس غصبی و لباس ابریشمی خالص و لباسی که از مردار تهیه شده، لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته خواهد شد نماز بخواند، ولی حضرت امام درباره کسی که جز لباسی که از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد، می فرمایند: علاوه بر نماز خواندن به دستور برهنگان، بنابر احتیاط واجب در همان لباس هم همان نماز را دوباره بخواند.
نکته
1 – به توضیح المسائل،
843 . 796 مراجعه شود.
2 – در پوشش در غیر حال نماز، لازم نیست که از پوشش مخصوص و با کیفیت مخصوص استفاده شود، بلکه مراد پوشیدن و لو به وسیله دست یا گل و… باشد که کسی نتواند نگاه کند، اما در پوشش مورد نظر برای نماز می تواند حتی از گیاهان و برگ درختان و پنبه و پشم بافته نشده برای لباس استفاده کند، ولی از گِل و یا دست و… نمی تواند استفاده نماید، ولو در حال اضطرار باشد و در حال اضطرار باید به دستور نماز برهنگان که گفته می شود، بدون پوشش نماز بخواند، ولی اگر گِل وجود دارد، احتیاطاً یک بار هم نماز را با پوشش به وسیله آن بخواند.عروه الوثقى، فی الستر و الساتر، .
3 – دستور نماز برهنگان:.
کسی که می خواهد نماز بخواند، اگر برای پوشانیدن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد و احتمال ندهد که تا آخر وقت چیزی پیدا می کند که خود را به آن بپوشاند، در صورتی که نامحرم او را می بیند، باید نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند و اگر کسی او را نمی بیند، ایستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و در هر صورت رکوع و سجود را با اشاره انجام می دهد و برای سجود، سر را قدری پایین تر می آورد و در هنگامی که نشسته نماز می خواند، برای سجده مهر را بالا می آورد.
منبع :تبیان
گردآوری :گروه مذهبی نماگرد
