آشنایی با گل شقایق
شقایق سرخ که با نام‌های دیگر شقایق، گل شقایق، خشخاش منثور، خشخاش‌بری لاله، آلاله،یاسمن بیابانى هم شناخته می شود از خانواده خشخاش می باشد. نام شقایق در فرانسه از کلمه ای مشتق شده است که به تاج خروس شباهت دارد. این گیاه علفی و یکساله با ساقه‌ای که به ارتفاع حدود 80 سانتی‌متر می رسد در اروپا، آسیا و سایر مناطق معتدله نیم‌کره شمالی، در هند و کشمیر و همچنین در ایران در مناطق خوزستان بین شوش و دهلران و بین هفت‌تپه و اهواز و بعضی مناطق دیگر دیده می شود. برگهای گل شقایق کرکدار و دارای بریدگی عمیق و دندانه‌دار در انتهای ساقه می باشد. گل‌های آن درشت و به رنگ سرخ آتشین بوده که در ته جام اغلب گل‌ها با لکه سیاهی دیده می‌شود. میوه ی آن شبیه به خشخاش مزروع (گُرزِگیاه تریاک) بوده ولی ابعادی یک در دو سانتیمتری دارد. تخم آن در داخل میوه قرار داشته و به تعداد زیاد سیاه رنگ است.
جالینوس پزشک یونانی به خواص شقایِق اعتقاد داشت و از آن در طب خود استفاده می نمود. همچنین پزشکان عصر رنسانس هم اهمیت زیادی برای شقایق قائل بودن به طوریکه داله یکی از پزشکان عصر رنسانس دربارهٔ شقایق می گوید: گل شقایق قاعدگی زنان را مرتب و جریان خونریزی از بینی را قطع میکند و جوشاندهٔ ی آن در ضدعفونی دهان موثر بوده و تورم لثه ها را از بین می برد.
افراد معمول هم در گذشته از این گیاه در جهت درمان بیماری ها استفاده می نمودند، شورا میگوید: تخم و دانه های شقایق شکم را پاک میکند.
دیو سنسکورید از جوشانده ی شقایق برای خواب راحت استفاده می کرد و همچنین برگهای آن را می کوبید و به صورت پمادبرای درمان ورم استفاده می نمود.
گل شقایق
نام علمی : Papaver rhoeas L
نام فرانسه : Coquelicot
نام انگلیسی :Red poppy
خواص درمانی گیاه گل شقایق
طبع گل شقایق سرد و خشک است.
- درمان مسمومیت : رفع مسمومیت با گل شقایق مانند خشخاش بوده ولی به مراتب از آن خفیف‌تر است.به همین علت گل شقایق در درمان مسمومیت کاربرد دارد.
- خواب‌آور و آرام‌بخش : ۵ گرم برگ شقایق را در ۲۰۰ سی‌سی آب بجوشانده و قبل از خواب شب ۴ قاشق مرباخوری میل کنید.
- درمان برونشیت، آسم، سیاه‌سرفه : ۵ گرم گل برگ شقایق را در ۲۰۰ سی‌سی آب بجوشانید و روزی ۳ بار میل کنید.
- درمان سیاتیک: ریشه این گیاه را در اب جوشانده سپس محل درد را با آن کمپرس کنید.
- درمان یرقان: ۲ گرم گلبرگهای این گیاه در ۱۵۰ سی‌سی آب‌جوش دم نموده و روزی ۳ فنجان بنوشید.
- درمان سینه پهلو یاذات‌الجنب : بصورت جوشانده مصرف گردد.
- رفع خشکی پوست صورت: دمکرده شقایق را با روغن زیتون مخلوط نموده و به پوست صورت بمالید.
- برطرف کردن چین و چروک : دمکرده شقایق را با روغن زیتون مخلوط نموده و به پوست صورت بمالید.
- رفع جوش‌های آکنه : ۱۰ گرم گل شقایق را در یک لیتر آب جوشانده سپس پوست صورت را با این محلول تمیز نمایید.
- سیاه کردن مو: گلبرگ شقایق را با پوست سبز گردو مخلوط نموده و مانند حنا بر سر بگذارید و تا زمان رنگ گرفتن موها صبر کنید.
- معالجه طاسى سر : از برگ های شقایق ضماد درست کنید و سپس سرکه را جوشانده و با ضماد مخلوط کنید و بر قسمت طاسی بگذارید.
- خلط آور : از دمکرده ی این گیاه همراه با گیاه سپستان استفاده گردد.
- درمان اگزما : با دمکرده ی گلبرگ شقایق موضع را شستشو دهید.
- مسکن و مخدر ضعیف : شیرابه‌ای که از کپسول میوه آن گرفته می‌شود مسکن و مخدر می باشد
- تسکین دهنده دردهای سیاتیک
- نرم کننده سینه و ضد آسم : از جوشانده و یا شربت شقایق استفاده کنید.
- نرم کننده و ضد التهاب
- درمان زله‌های ششی و آنژین‌ها: پنج تا ده گرم گلبرگهای شقایِق خشک را در نیم لیتر آب جوش بریزید و دوازده دقیقه آن را دم کنید سپس صاف نموده و آن را شیرین کنید. در طی شبانه روز، سه یا چهار بار و هر بار یک فنجان از آن را بنوشید.
- درمان زکام و گلودرد : از جوشانده ی آن استفاده گردد.
- درمان ناراحتی‌های مخاط دهان : جوشانده گل شقایق را به صورت غرغره استفاده نمایید.
- درمان آبسهٔ دندان : ده گرم گل خشک شقایق را در یک فنجان آب جوش ریخته و دم کنید سپس آن را صاف کرده و با آن دهان خود را بشوید یا میتوانید پنبه ای را به این جوشانده خیس کنید و روی آبسهٔ دندان خود بگذارید. این کار اگر در چند متوالی تکرار شود باغث سرباز کردن آبسهٔ دندان خواهد شد.
- درمان درد شقیقه : گل شقایق را ببوئید.
- درمان اختلالات مربوط به قاعدگی: طب سنتی گل شقایق را دارویی موثر در درمان اختلالات مربوط به قاعدگی می داند، همچنین می توان برای درمان این مشکل از خواص درمانی گیاه خیزران استفاده نمود.
- معالجه سرطان
- معالجه فلج و بى حسى: از عصاره ی گل شقایق استفاده نمایید.
- تسکین دهنده حرارت کبد
- قطع کننده سیلان رحم: علاوه بر خواص گل شقایق می توان برای قطع نمودن سیلان رحم از خواص گیاه کلاغک استفاده نمود.
- درمان رطوبت دماغی : دچار هستند، با کشیدن عصاره گل‌های تازه آن را بو بکشید.
- قطع خونریزی دماغ: پودر گل های آن را بو کنید.
- تونیک و مقوی : از تخم شقایق استفاده نمایید.
- درمان بیماری برص : روزی چهار گرم از این گیاه را به مدت طولانی مصرف نمایند و یا کوبیده و گرد آن را هر شب بصورت ضماد استفاده نمایند.
- مدر بول و حیض :مقداری از برگ و ساقه ی گیاه شقایق را با جو بپزیدف سپس صاف نموده و میل کنید.
- ضدعفونی زخم و چرک : از ضماد عصاره ی گل گیاه شقایق استفاده کنید. همچنین می توان از گیاه گل زرد استفاده نمود.
ترکیبات شیمیایی گیاه گل شقایق
روئدین، مورفین، پارامورفین و نارکوتین و در ضمن دو ماده‌ی رنگی، لعاب، قند، صمغ، روژنین، اسیدرآدیک، و اسید پاپاوریک ترکیبات شیمیایی موجود در گل شقایق هستند.
نکات بیشتر درباره گیاه گل شقایق
- گل شقایق به تریاک بی‌زیان معروف است و این به دلیل عدم وجود آلکالوئیدهای سمّی در آن است.
- گلبرگهای گل شقایق برخلاف خشخاش، فاقد مرفین است و از طرفی برخی از اثرات درمانی خشخاش را به نحو ضعیفی دربردارد. که با عصاره شقایق می‌توان جلوی اثرات مختلفی که داروی مخدر قوی و کاملا شناخته شده‌ای مانند مورفین القا میکند را بدون اینکه خود این عصاره اثری داشته باشد، گرفت از این جهت در قرون قبل از دارو های مخدر را در معالجه بیماری های اطفال استفاده می نمودند.
- گل، میوه (گرزگیاه)، برگ و ریشه ی گیاه گل سرخ همگی دارای خواص دارویی هستند. میوه ی گیاه گل سرخ را چنانچه خراش داده یا تیغ بزنند شیرابه ای از آن خارج شده که مخدر بوده و خواص درمانی و دارویی دارد.
- همچنین گل حنا دارای خواص درمانی بینظیری می باشد.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
