آشنایی با گیاه ریواس
ریواس یا ریباس، گیاهی است از خانواده ی ترشک ها (هفت بندها) می باشد. این گیاه پرخاصیت دارای یک ریشه معمولی یک تا دو متری است که مقابل سرما و یخبندان مقاوم می باشد.برگ های گیاه ریواس نسبتا پهن و گوشتی می باشد که در دمای پایین صورتی و قرمز رنگ شده و در دمای بالای 30 درجه به رنگ سبز تیره باقی میمانند و گل هایی به رنگ سبز در انتهای ساقه دارد.
گیاه ریواس بومی آسیا بوده و در قرن شانزدهم در اروپا کشت می شده و حتی گفته شده که قبل از میلاد مسیح در چین به عنوان دارو مصرف میشده است .اهالی شرق ایران ریواس را رواش نامیده اند و به این نام می شناسند.همچنین گیاه ریواس در هنگام بهار در نواحی گوناگون ایران،کنار رودخانه ها و کوه های ایران رشد می کنند.
انواع ساقه ی ریواس
ساقه ی زیرزمینی : نوع اول ساقه ی زیرزمینی است که به آن ریزوم گفته می شود که گوشتی و چوبی می باشد.
ساقه ی هوایی : نوع دوم ساقه ی هوایی است که تا حدود یک متر رشد میکند و بدلیل اینکه محتوی برگ ها مواد ذخیره ای و اسیدی است به عنوان خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد.
خواص درمانی ریواس
طبع گیاه ریواس سرد می باشد.
ریواس برای پوست
- جلوگیری از چینوچروک پوست صورت و تاخیر علائم پیری : ریواس معدن ویتامین A می باشد که این آنتیاکسیدان طبیعی به خنثیکردن رادیکالهای آزاد و به تاخیرانداختن علائم پیری مانند چینوچروک و خطوط کمک نموده و با جلوگیریکردن از آسیب سلولی توسط رادیکالها، پوست جوان و درخشان نگهمیدارد. علاوه بر ریواس می توان از شاه تره برای پوست استفاده نمود.
- از بین بردن کک و مک و جاى جوش : مقداری از ریواس را له کرده و با سرکه مخلوط کنید این خمیر راروی صورت و محل جوش ها بگذارید.
- برطرف نمودن جوش و لک صورت : از ترکیب ریواس با آبلیمو برروی صورت استفاده کنید.
- جلوگیری از عفونتهای پوست : ریواس یک عامل ضدباکتری و ضدقارچی طبیعی به حساب می آید و از پوستدر برابر عفونتهای مختلف محافظتمی نماید، پزشکان دارویی زیادی از استفاده از خمیر ریواس خام برای استفاده موضعی برای عفونتهای متعدد پوستی توصیه نموده اند.
ریواس برای مو
- حفظ رنگ موی طبیعی : ریشه ریواس دارای مقدار مناسبی اسید اکسالیک بوده که به مو رنگ قهوهای روشن یا رنگ بور می دهد . وجود اسید اکسالیک باعث شده که رنگ مدت بیشتری بر مو بماند.به این منظور ۳ قاشق چایخوری پودر ریشه ریواس را در ۲ فنجان آب ریخته و ۱۵ دقیقه بجوشانید.اجازه دهید یک شب بماند، سپس محلول را صاف نموده و موهایتان را با آن شستشو دهید. (مخلوط ریواس با حنا باعث رنگ شرابی شدن رنگ مو می گردد.)
ریواس برای سلامتی
- کاهش وزن : ریواس دارای مقادیر زیادی فیبر، مواد معدنی، ویتامینها و آنتیاکسیدانهای پلیفنولیک است که به سرعت سوختوساز بدن کمک می کند و چربی ناخواسته را ازبینمیبرد.همچنین ساقه و ریشه ریواس حاوی آنتراکینونها- رین و امودین می باشد که مواد خواص ملین و مسهل دارند. ۱۰۰ گرم ریواس فقط ۲۱ کالری دارد پس برای کاهش وزن بسیار مناسب می باشد.
- افزایش ویتامین K در بدن : ریواس دارایمقدار مناسبی ویتامین K، یعنی حدود ۳۵.۷ میکروگرم می باشد که فرد هنگام مجروحشدن می تواند با خوردن این گیاه از ویتامین k آن استفاده نمایدو به نوعی این ویتامین برای آغاز فرآیند انعقاد خون ضروری است.به این منظور از دمنوش ریواس استفاده نمایید.
- تقویت بینایی : نوع قرمز ریواس در مقایسه با نوع سبز آن، دارای مقادیر قابلتوجهی فلاونوئید پلیفنولیک مانند زئاگزانتین، بتاکاروتن و لوتئین می باشد که این مواد مغذی، در بدن انسان تبدیل به ویتامین A میشوند. پس در نتیجه مصرف منظم ساقههای ریواس قرمز به افزایش بینایی و بهتاخیر انداختن بیماریهای متعدد چشمی کمکمیکند.
- ازبین رفتن لکه های سفید در چشم : آب تازه ریواس را در چشم بچکانید.
- کاهش ورم ملتحمه چشم
- جلوگیری و درمان انواع سرطان : با توجه به مقدار بالای آنتیاکسیدان در ریواس می توان گفت که این گیاه توانایی مهار رادیکالهای آزاد که باعث آسیب سلول و درنتیجه سرطان میشوند را دارد. همچنین ریواس خام، لیکوپن ندارد.( لیکوپن آنتیاکسیدانی است که به داشتن خواص ضدسرطانی معروف است. ) ساقههای ریواس پخته شده، آنتیاکسیدان ها را فعال نموده و ابتلا به سرطانهای ریه و سرطان حفره دهانی را در افرادی که از تنباکو و دیگر عوامل سرطانزا استفادهمیکنند را به تاخیر می اندازد. اما در نظر داشتهباشید بیماران مبتلا به سرطانهای حساس به هورمون باید از خوردن ریواس پرهیز کنند.
- درمان یبوست : ریواس ۹.۹ درصد فیبر دارد که فیبر برای حرکات طبیعی روده بسیار مناسب است و میزان زیاد فیبر موجود در ریواس باعث شده که این گیاه مانند یک ملین ملایم عملکند.
- سمزدای بدن : ریواس سرشار از فیبر بوده و با توجه به خواص ملینش یک عامل سمزدای فوقالعاده برای بدن می باشد.
- افزایش سلامت رگهای خونی : هر فرد برای داشتن سلامت رگهای خونی به مصرف ۶۰ میلیگرم ویتامینC روزانه نیازدارد که این ویتامین برای سنتز کلاژن ضروری می باشد و کلاژن، عنصر کلیدی برای سنتز، حفظ و ترمیم رگهای خونی است که با مصرف ریواس میتوان ۱۷ درصد از RDA این ویتامین را تامین نمود.
- سلامت مغز و تقویت حافظه : ۱۰۰ گرم ساقه ریواس تازه دارای ۲۹.۳ میکروگرم ویتامین K که حدود ۲۴ درصد RDA است را تامین نموده و علاوهبر محافظت از مغز دربرابر آسیب عصبی، به داشتن نقش اساسی در تسکین افراد مبتلا به آلزایمر کمک می کند،همچنین استفاده از ساقههای ریواس، باعث تقویت حافظه شده و زوال عقل را به تاخیر میاندازد.
- کاهش علائم یائسگی : ریواس نفش مهمی در کاهش علائم یائسگی که یکی از این علائم تعریق و گرگرفتگی است دارد و این به علت داشتن کلسیم موجود در این گیاه است.
- کاهش کلسترول : ساقه ریواس به علت داشتن مقادیر زیاد فیبر و استر گالویل که یک ماده شیمیایی ضدکلسترول است به حساب می آید ، همچنین ریواس از طریق کنترل سطوح کلسترول به حفظ سلامت قلب کمک میکند.
- جلوگیری از لخته شدن خون : افزایش غلظت خون باعث لختهشدن خون میشود که میتواند عوارضی مانند سکته، ترومبوز سیاهرگی عمقی و همچنین دیگر اختلالات قلبیعروقی را در پی داشته باشد. ریواس، ازطریق محافظت از بدن در برابر چنین عوارضی سلامتی و سطح غلظت خون را پایینمیآورد.
- درمان کم خونی : از ریشه خشک شده ریواس یا شربت آن همراه با غذا استفاده کنید.
- تصفیه کننده خون
- تقویت سیستم ایمنی بدن : ریواس منبعی طبیعی از ویتامین C می باشد که سطوح ایمنی بدن را افزایشمیدهد. پس برای جلوگیری از سرماخوردگی، سرفه و دیگر عفونتها، مصرف منظم ریواس توصیه می گردد.
- کنترل دیابت : ریواس به علت داشتن منگنز توانایی تنظیم قندخون داشته و بنابراین به افراد دیابتی توصیهمیگردد از ساقه قرمزرنگ این گیاه استفاده نمایند.
- مفید برای زنان باردار و شیرده : ساقه ریواس، منبع مهمی از آهن، کلسیم، منیزیم، ویتامین C، ویتامینهای گروه B، کولین و فولات می باشد و همچنین کولین نقشی اساسی در تعیین سلامتی مغز جنین دارد.این درحالی است که زنان باردار، روزانه به ۴۵۰ میلیگرم کولین و زنان شیرده حدود ۵۵۰ میلیگرم از این ماده نیاز دارند. یک ساقه ریواس حاوی ۳.۱ گرم کولین می باشد.
- کاهش فشارخون : ریواس تازه، به کنترل سطح فشارخون کمک نموده و در برابر بیماریهای قلبی و قلبیعروقی نقش حفاظتی دارد.
- تقویت استخوان و دندان ها : ریواس سرشار از کلسیم و ویتامین K می باشد که به سلامت استخوانها و دندانها کمک می نماید. به این منظور ریشه ریواس را در روغن کنجد و یا با عرق مرزه بجوشانید و سپس بدنتان را با آن ماساژ دهید.
- جلوگیری از بیماریهای قلبی و عروقی
- درمان درد معده و بیماری های کبدی
- درمان ترشی ،گاز و نفخ معده : 15 گرم پودر ریشه ریواس در 300 سیسی آب جوش به مدّت 20 دقیقه دم نموده و قبل از غذا یک استکان میل کنید.
- ضدعفونی کننده معده
- تقویت معده و روده
- درمان درد کلیه
- درمان خفقان
- درمان سردرد
- درمان یرقان : ۱۰۰ گرم آب ریواس خام را به همراه آب هویج یا کرفس، خیار و سیب (یک سوم آب ریواس و دو سوم آبمیوهها یا سبزیهای ذکر شده) میل کنید.
- درمان بیماری برص: ریشه ریواس را بهصورت پودر کرده و با عسل مخلوط نموده و در محل بمالید.
- درمان زخمهای دهان
- درمان آبله : ساقه ریواس را جوشانده و بهصورت ضماد روی محل قرار دهید. همچنین میتوان خود ریواس را جوید.
- درمان سرفههای کهنه و زیادی صفرا : گرد ریشه ریواس را با لعاب به دانه، بهصورت حبّ زیر زبان قرار دهید. گیاه دارویی دیگر بنام شوکران نیز در درمان اسم بسیار موثر می باشد.
- [ type=”red”]گیاهان دارویی دیگر که در درمان آسم موثرند عبارتند از: بیدار و …
- دفع باکتریهای مضر از دستگاه گوارش : ۱۰۰ گرم آب ریواس خام را به همراه آب هویج یا کرفس بنوشید.
- کاهش تهوع و رفع بواسیر : از ساقه هاى زیرزمینى آن استفاده کنید.
- کاهش حالت تهوع و درمان اسهالهای صفراوی
- برطرف کننده وحشت و بیماریهای عصبی : از شربت ریواس استفاده نمایید. همچنین می توان از خواص درمانی گیاه آزاد استفاده نمود.
- رفع افسردگی و مسرت بخش
- برطرف کننده استرس، ترس و وسواس
- رفع پریدگی رنگ صورت : آب ریواس را با آب هویج (زردک) و آب سیب سرخ را به نسبت مساوی با هم مخلوط نموده و میل کنید.
- رفع سستی و خماری
- رفع اختلالات قاعدگی
- کاهش سرگیجه و وزوز گوش
- کاهنده شهوت
- ضدباکتری و ضدقارچ طبیعی
- دافع حشرات : از برگ های ریواس استفاده نمایید.
- مفید برای افرادی که دچار اعتیاد هستند : دارچین و ریشه ریواس به مقدار مساوی مخلوط کرده روزی 2 گرم به مدت 7 روز بخورند.
کاربردهای غذایی ریواس
- ریواس را می توان به صورت خام یا پخته مصرف نمود.
- از ساقه ی ریواس برای پختن کیک فنجانی استفاده می گردد.
- از ریواس بر روی پیتزا و پاستا استفاده می شود.
- از ریواس میتوان مربا یا سس درست کرد.
طریقه ی پخت و مصرف ریواس
ابتدا ساقههای جوان و ترد ریواس را پوست کنده، خرد نموده و بشویید.سپس ان را به مدت کم جوش دهید و در پایان پخت به غذا اضافه نمایید .دقت کنید حرارت بیش از اندازه باعث له شدگی آن می شود .همچنین بهتر است بیشتر از قسمتهای ترد، نازک و روشن ریواس استفاده کنید زیرا قسمتهای سبز و تیرهتر آن طعم تلخی دارند.
نکته ی حائز اهمیت پخت گیاه ریواس این است که در ظروف فلزی به خصوص مسی پخته نشود زیرا مس با غذاهای اسیدی واکنشهای مضری ایجاد میکند.
ترکیبات شیمیایی گیاه ریواس
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه ریواس عبارتنداز : آهن، کلسیم، منیزیم، ویتامین C، ویتامینهای گروه B، کولین و فولات
موارد احتیاطی و منع مصرف
- مصرف گیاه ریواس برای بیماران کلیوی مضر بوده و توصیه نمی گردد.
- زیادهروی در مصرف ریواس باعث آسیب به دستگاه گوارش و کلیهها و جلوگیری از جذب کلسیم و منیزیم می گردد.
- افراد مبتلا به سنگ کلیه، ناراحتیهای مثانه، درد سینه و سرفه قبل از مصرف ریواس با پزشک خود مشورت داشته باشند.
- مصرف ریواس برای مادران شیرده به دلیل باعث ایجاد اسهال در نوزادان توصیه نمی گردد.
- بدلیل داشتن ترکیبات سمی در برگ ریواس نیز بهتر است به صورت خوراکی استفاده نگردد.
نکات بیشتر در مورد گیاه ریواس
- پاک کردن آثار سوختگی از ظروف : مقداری ریواس را همراه با آب در آنها بجوشانید.
- از ریواس در تهیه ی دسرها و شیرینیها استفاده می گردد.
- ریواس را می توان تا یکی دو روز در یخچال نگهداری نمود و برای نگهداری طولانی تر آن، می توان پس از بریدن ساقهها، آن را منجمد نمود.
- ساقههای خام ریواس مزه ی ترشی داشته و بهتر است با شکر یا عسل استفاده شود.
- ریواس را می توانید با چاشنی هایی از قبیل لیمو، دارچین و زنجبیل استفاده نمایید.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه ریواس ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد