آشنایی با گیاه سداب
سداب یا سیاب با نام علمی Ruta graveolens و نام انگلیسی Rue (به معنای آزاد شدن است که در گذشته دانشمندان مصرف این گیاه را توصیه می‌کردند و بر این باور بودند درمان کننده بسیاری از بیماری هاست و شاید علت نام گذاری آزاد شدن هم همین باشد.) از خانواده ی :Rutaceae (مرکبات) می باشد. این گیاه علفی، دائمی و ارتفاعی حدود یک متر دارد. برگ‌های این گیاه گوشت‌دار، ضخیم و بدون دندانه است و به رنگ سبز مایل به آبی کدر و گل‌هایی به رنگ زرد دارد. میوه ی گیاه سداب گرد بوده و به رنگ قهوه‌ایی می باشد و کلیه قسمت‌های هوایی گیاه بوی نامطبوعی دارد. سداب بومی نواحی جنوب اروپا بوده ولی در مناطقی از مدیترانه، اروپا و آسیا به وفور دیده می شود و در شمال ایران نیز میروید.
انواع گونه های سداب
- سداب کوهی (اسپند، wild rue)
- سداب کهنه (wall rue)
کتاب مخزن‌الادویه راجع به سداب نوشته است : سداب که به یونانی فیجن گویند، سه نوع می باشد. بهترین آن کاشتنی سبز تازه تندبوست که نزدیک به درخت انجیر روییده باشد.
در روایات ذکر شده گیاه سداب به زیاد شدن عقل و ایمن شدن از تعدادی بیماری‌ها و درمان بیماریهای گوش موثر است.
خواص درمانی گیاه سداب
طبیعت گیاه سداب گرم و خشک است.
- ضد اسپاسم
- کاهش تب
- کاهنده میل و نیروی جنسی در مردان بوده و حجم منی
- ضد انگل بوده و دافع کرم معده: از دم کرده آن همراه با روغن زیتون استفاده گردد.
- درمان نفخ بوده و بادشکن : 2 تا 5 گرم از پودر این گیاه را دم نموده و بعد از غذا مصرف گردد. همچنین می توان از میوه ی زالزاک استفاده نمود.
- برای تسکین درد پهلو و سینه : به صورت خام مصرف گردد.
- تنگی نفس
- تسکین دل پیچه : به صورت خام مصرف گردد.
- بهبود درد روماتیسم
- درمان تپش قلب
- درمان سرگیجه و سردردهای مربوط به یائسگی
- عملکرد بهتر دستگاه گوارش و افزایش اشتها : گیاه سداب به دلیل ایجاد عملکرد بهتر دستگاه گوارش، باعث افزایش اشتها می شود.
- رفع خستگی چشم تقویت قدرت بینایی : از کمپرس دم کرده سداب روی چشم استفاده گردد.
- تقویت روشنایی چشم : سداب، رازیانه، کاجیره، گل شاه پسند وحشی، گل سرخ و گل مامیران را به یک اندازه دم نموده و مصرف کنید و یا همراه با نمک مصرف کرد.
- تسکین سردرد : برگ‌های تازه سداب را روی پیشانی قرار دهید و یا سائیده این گیاه را با سرکه مخلوط کرده و در بینی بچکانید.
- درمان سردرد سرماخوردگی
- درد مفاصل : از گرد سائیده شده سداب همراه با عسل استفاده گردد. همچنین می توان از خواص گیاه اسپند استفاده نمود.
- خرد کردن و دفع سنگ مثانه
- پادزهر حاصل از گزیدگی مار
- رفع مسمومیت ناشی از مشروبات الکلی : از کوبیده ی گیاه سداب با انجیر خشک و مغز گردو استفاده گردد.
- رفع سکسکه غیر عادی : از مصرف دم کرده سداب با عسل استفاده گردد.
- ضد عفونی شدن گوش و تسکین درد گوش : چند قطره از جوشانده گیاه سداب را در گوش بریزید.
- درمان سرفه و برونشیت حاد :کمپرس سرد جوشانده آن را روی پوست قراردهید.
- دفع سموم از طریق پوست
- مانع بروز واریس : بدلیل داشتن نوعی فلاوونوئید به نام روتین در گیاه سداب، جریان خون مویرگ‌ها را تقویت می‌کند و باعث جلوگیری از بروز واریس می گردد.
- کاهش وزن :مقدار 100 گرم سداب و 100 سی سی سرکه و 10 گرم کف دریا یک روز در سرکه قرار داده و بجوشانید سپس صاف نموده و به مقدار یک سوم آب حاصل از آن کف دریا اضافه کنید و دوباره جوشانده و کنار بگذارید سپس مایع حاصله را روی پارچه کتان بریزید و روی شکم بگذارید و روی آن نایلون بکشید و درصورت ایجاد حساسیت قبل استفاده شکم را با روغن بنفشه چرب نمایید.
- درمان تپش قلب
- زیاد شدن گردش خون
- کاهش فشار خون بالا
- افزایش حافظه
- جهت معالجه ام اس و صرع و اوتیسم : از قطره سداب و سرکه مصرف گردد
- درمان رعشه و تشنج و فلجی : از برگ و بذر سداب استفاده کنید.
- جلوگیری از سرطان مغز : در زمان قبل از خواب دم کرده سداب را قبل از خواب میل کنید.
- معالجه عقب ماندگی ذهنی
- درمان بیماریهای روحی، روانی و جن زدگی : سداب را به همراه سرکه استفاده کنید.
طریقه ی تهیه و مصرف گیاه سداب
روش تهیه ی روغن سداب
ترکیبات شیمیایی گیاه سداب
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه سداب عبارت است از : کومارین‌ها، فورانوکومارین‌ها، آلکالوئیدهای فورانوکینولین، فلاونوئیدها و به خصوص روتین، اسیدهای کاپرینیک، کاپریلیک و پلارگونیک، ویتامین K، ویتامین P و اسانس که مهم‌ترین ماده آن متیل نونیل کتون است که در عطرسازی و طعم‌دهنده‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد احتیاطی و منع مصرف
- مصرف مقدار زیاد گیاه سداب موجب مسمومیت شده و باعث ایجاد التهاب و ورم مخاط دستگاه هاضمه و رحم می گردد.
- مصرف سداب در زمان بارداری ممنوع بوده و مصرف برگ و تخم سداب باعث سقط جنین میگردد.
- مصرف زیاد آن باعث کاهش حرارت بدن و ضعف، کاهش نبض و زیاد شدن ادرار می گردد.
- استفاده از گیاه سداب برای افرادی که مزاج گرم و خشک دارند و به اصطلاح صفراوی هستند، مضر بوده بایستی با احتیاط مصرف گردد.
- استنشاق بوی گیاه سداب ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ گردد.
- استفادده بیش از حد آن موجب التهاب در معده و کم شدن ضربان قلب و ورم مخاط رحم، مسمومیت کلیوی، مسمومیت کبدی، افزایش پتاسیم خون، ضعف دید، کاهش اسپرم و در مواردی مرگ می گردد.
کاربردهای دیگر گیاه سداب
از گیاه سداب در کشور عراق برای تلقین و دلگرمی و جرأت، همراه سربازان می کردند.
از دیگر کاربردهای سداب در قدیم برای دفع چشم بد، رفع حسادت ها، شکستن طلسم و جادو و این گونه موارد بوده است.
همچنین استفاده ی دیگر از سداب برای کاهش و تسکین قوای شهوانی بوده و به خصوص گروه های مذهبی برای غلبه بر خواهش های نفسانی از این گیاه در غذاهای خود استفاده می کردند. سداب در طب سنتی ایران به عنوان نیرودهنده و بندآورنده خونریزی به صورت خوراکی و به عنوان درمان زخم ها و مشکلات پوستی به صورت موضعی مورد مصرف بوده است.
نکات بیشتر در مورد گیاه سداب
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
