تیروئید و عوارض آن
در این قسمت از سایت نماگرد شما را به مطالعه ی مطالبی در مورد تیروئید دعوت می کنیم.
تیروئید از جمله بیماری هایی است که به دو صورت کم کار و پر کار خود را نشان می دهد و هر کدام از آن ها عوارض مخصوص به خود را دارند.
تیروئید افراد سالم به میزان کافی هورمون می سازد و در اعمال مهم بدن اثر می گذارد. این هورمونها سوخت و ساز بدن را از جمله آنکه چه مقدار کالری مصرف کنیم، چه مقدار احساس گرما کنیم و وزن ما را تنظیم می‌کنند، در بعضی اعضاء نیز اثرات اختصاصی دارد مانند قلب که در اثر این هورمونها تندتر می‌زند. پر کاری تیروئید حالتی است که باعث می شود مقدار زیادی هورمون به بافتهای بدن برسد. علل متفاوتی برای پر کاری تیروئید وجود دارد اما علائم و نشانه های آن مشابه است. به علت افزایش سوخت و ساز بدن بیماران احساس گرمای بیشتری می کنند و اغلب با وجود مصرف غذای زیاد کاهش وزن دارند.
بعضی از بیماران دچار افزایش وزن می‌شوند که علت آن افزایش بیش از حد اشتها است.
بیماران احساس خستگی می‌کنند و دچار اختلال خواب م‌شوند. لرزش دستها، نامنظم شدن و تند شدن ضربان قلب نیز ایجاد می‌شود. بیماران ممکن است زود رنج و به آسانی آشفته شوند.
وقتی پر کاری تیروئید خیلی شدید باشد، بیماران از تنفس کوتاه ، درد سینه و ضعف عضلات زجر می کشند. بعضی علائم بسیار نادر هستند مثل استفراغ، خارش، نارسائی قلب، سکته مغزی و یا حتی بیماری روانی.
علل پر کاری تیروئید چیست؟
1. نسج تیروئید ممکن است فعالیت بیش از حد داشته باشد و تولید هورمون زیاد شود که به این شکل بیمار گریوز یا گواتر سمی منتشر گویند.
2. یک یا چند توده در تیروئید افزایش فعالیت پیدا می‌کنند . اگر توده یک عدد باشد گره سمی خودکار نامیده می‌شود. چندین توده گواتر سمی چند گره‌ای نامیده می‌شود.
3. غده تیروئید ممکن است دچار التهاب شود که تیروئیدیت نامیده می شود و باعث آزاد شدن هورمون تیروئید ذخیره در تیروئید و پر کاری تیروئید شود که برای چند هفته تا چند ماه طول می کشد.
4. مصرف بیش از حد هورمون تیروئید موجب علائم پر کاری تیروئید می‌شود.
5. بعضی داروها مانند آمبودارون و محلول لوگول حاوی مقدار زیاد ید هستند که تیروئید جهت تولید هورمون از آن استفاده می‌کند. مصرف این دارو ها در بعضی از افراد با ایجاد پر کاری همراه است.
علائم و نشانه های پر کاری تیروئید چیست؟
1. افزایش تعداد ضربان قلب
2. افزایش خفیف فشار خون
3. تحریک پذیر بودن
4. افزایش تعریق
5. ضعف عضلات به خصوص در ناحیه شانه، لگن و ران ها
6. لرزش دستها
7. کاهش وزن علی رغم اشتهای خوب
8. ریزش مو
9. جدا شدن ناخن از بستر
10. تورم نوک انگشتان
11. کشیده شدن پلک بالا به سمت پایین
12. تغییر در ضخامت پوست
13. افزایش حرکات دستگاه گوارش
14. گواتر یا بزرگی تیروئید
15. کاهش تعداد دفعات قاعدگی یا کاهش حجم خونریزی
16. ضخیم شدن پوست در جلوی استخوان ساق پا
17. برجسته شدن چشم ها
بیشتر این علائم با درمان پر کاری تیروئید طبیعی می‌شوند و سایر نشانه‌ها به درمان جداگانه نیاز دارند.
اگزوفتالمی چیست؟
پرکاری تیروئید می‌تواند باعث کشیده شدن پلک فوقانی به طرف بالا و نگاه خیره گردد و نیز باعث بیرون زدگی یک یا هر دو چشم از حدقه شود. این حال به عنوان اگزوفتالمی شناخته می‌شود و می تواند سبب کاهش کنترل عضلات، دو بینی و به ندرت کاهش دید شود. بیشتر موارد احتیاج به درمان ندارند. اما بعضی بیماران ممکن است نیاز به مراجعه به چشم پزشک و درمان اختصاصی داشته باشند. درمان های اختصاصی شامل تجویز کورتون، یا جراحی می‌باشند.
آزمایشهای تشخیصی برای پرکاری تیروئید
1. تاریخچه بیماری و معاینه بالینی برهمه مقدم است
2. اندازه گیری هورمون تیروئید، تیروتروپین و آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید موجود در خون برای تایید تشخیص بکار می رود.
3. ارزیابی ساختمان و عملکرد غده تیروئید با استفاده از تجویز مقدار کم ید رادیواکتیو،
4. اندازه گیری تیروتروپین یا هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH ) که از هیپوفیز ترشح می‌شود و کنترل کننده کار تیروئید است. در پرکاری تیروئید مقدار این هورمون در خون کم می‌شود.
پر کاری تیروئید چگونه درمان می‌شود ؟
هدف از درمان طبیعی کردن سطح هورمون های تیروئید است. در بیمارانی که علت پر کاری تیروئید مصرف زیاد هورمون باشد باید دوز دارو تنظیم شود. در کسانی که علت بیماری التهاب تیروئید باشد چون بیماری خود محدود شونده است نیاز به درمان اضافه ندارد. در مواردی که علت پرکاری تیروئید بیماری گریوز یا گواتر مولتی ندولر یا گواتر گره ای منفرد سمی باشد درمان شامل یکی از موارد زیر می باشد:
1. داروهای ضد تیروئید خوراکی که شامل متی مازول که برای بیماران با بیماری گریوز به مدت طولانی و برای علل دیگر پرکاری تیروئید به مدت کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد . با مقدار مناسب دارو کنترل پرکاری تیروئید در عرض چند هفته میسر است. این داروها عوارض جانبی نیز دارند از جمله بثورات پوستی، خارش، تب و بندرت التهاب کبد یا کاهش گلبول‌های سفید خون.
بیماران باید جهت شناخت این عوارض آموزش داده شوند و اگر دچار زردی پوست و کهیر یا خارش شدید، تب بالا یا گلو درد شدید شدند، باید داروها را قطع نموده به پزشک خود مراجعه کنند.
با قطع داروی ضد تیروئید احتمال برگشت پر کاری تیروئید وجود دارد.
2. ید رادیو اکتیو باعث از کار افتادن گواتر یا کوچک شدن گره های سمی که تولید کننده هورمون تیروئید می باشند، می گردد. این درمان بدون خطر است و در بالغین با پر کاری تیروئید بطور گسترده استفاده می شود. اشعه تولید شده توسط این مقدار ید باعث تخریب سلولهای تیروئید می شود، ولی به علت آنکه غلظت آن در تیروئید بیش از نقاط دیگر است، اشعه تولید شده توسط این مقدار ید باعث تخریب سلولهای تیروئید می‌شود، ولی به علت آنکه غلظت آن در تیروئید بیش از نقاط دیگر است اشعه به سایر نقاط بدن آسیب نمی‌رساند. ید رادیو اکتیو بطور خوراکی به بیمار سر پایی تجویز می‌شود. با اینکه مقدار زیادی از فعالیت ماده رادیو اکتیو ظرف مدت چند روز از بدن خارج می شود، اثرات آن روی غده تیروئید ممکن است ظرف یک تا سه ماه طول بکشد. عارضه جانبی این درمان کم کاری تیروئید است. مدارکی وجود ندارد که این درمان باعث ایجاد سرطان در تیروئید یا دیگر قسمتهای بدن شود. در زنان ایجاد نازائی نمی‌کند. امروزه در بسیاری از مراکز دنیا تجویز ید رادیو اکتیو برای درمان پرکاری تیروئید در نوجوانان نیز استفاده می شود.
3. جراحی تیروئید یک درمان دائمی دیگر بر ای پرکاری تیروئید است. امروزه این درمان کمتر توصیه می شود زیرا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد و ایجاد مشکلات پس از جراحی از جمله ایجاد بدشکلی در گردن می‌شود. به علاوه در موارد نادری ممکن است باعث صدمه به ساختمانهای نزدیک به تیروئید در گردن شود. عارضه دیگر کم کاری تیروئید است که این عارضه براحتی با قرص لووتیروکسین که عارضه جانبی ندارد برای تمام عمر قابل کنترل است.
4. داروهایی مانند پروپرانول برای تسکین علائم پرکاری تیروئید به کار می رود تا سایر درمانها اثر خود را بگذارند.
علایم کم کاری تیروئید بسته به میزان شدت بیماری متفاوت است. در اوایل ممکن است شما نشانه های بیماری را درک نکنید، اما بعد از مدتی نشانه‌هایی از جمله:
خستگی
افزایش حساسیت به سرما
یبوست
خشکی پوست
افزایش وزن غیرقابل توجیه
پف کردن صورت
خشن شدن صدا
ضعف ماهیچه‌های بدن
افزایش کلسترول خون
درد، خشکی و یا ورم مفاصل
خشکی، درد و حساسیت مفاصل
ریزش مو
کاهش ضربان قلب
افسردگی
اختلال حافظه
درصورت عدم درمان کم کاری تیروئید، این علایم می‌توانند سخت تر و جدی تر شوند، همچنین علایم کم کاری تیروئید در نوزادان شامل:
زردی صورت و چشم ها.
زبان بزرگ و بیرون زده
پف کردن صورت
خفگی مکرر
یبوست
حجم کم عضلات
خواب بیش از حد
این علایم در کودکان و نوجوانان می‌تواند شامل:
رشد ضعیف و در نتیجه کوتاهی قد
بتاخیر افتادن بلوغ
بتاخیر افتادن رشد دندان‌های دائمی
رشد ذهنی ضعیف
دلایل ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید
کم کاری غده تیروئید می‌تواند بدلیل هریک از عوامل زیر باشد:
بیماری های خود ایمنی. افرادیکه از نوع خاصی اختلال التهابی که به تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto’s thyroiditis) نام دارد رنج می‌برند، بدلیل شایع ترین علت این بیماری یعنی اختلال خود ایمنی به این بیماری مبتلا شده‌اند. اختلال خود ایمنی بیماری‌ایست که در آن سیستم ایمنی بدن شما شروع به حمله به خود بدن می‌کند. بعضی از مواقع در این حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌نماید.
درمان پرکاری تیروئید. افرادیکه تیروئید پرکار دارند و تحت درمان هستند، در بعضی مواقع ممکن است دچار کم کاری تیروئید شوند.
جراحی تیروئید. برداشتن همه یا قسمت زیادی از غده تیروئید می‌تواند باعث توقف و یا کم شدن تولید هورمون تیروئید گردد. در این هنگام شما باید تاآخر عمر هورمون تیروئید مصرف نمایید.
داروها. بعضی از داروها می‌توانند باعث کم کاری تیروئید شوند، لیتوم یکی از این داروها می‌باشد. برای اطلاع از اینکه داروی مصرفی شما تاثیری بر غده تیروئید شما ندارد، با پزشک خود مشورت نمایید.
افراد در خطر ابتلا به کم کاری تیروئید
هرچند که همه افراد در خطر ابتلا به این بیماری هستند، اما خطر بیشتری افراد زیر را تهدید می‌کند:
زنان بالای ۶۰ سال سن
ابتلا به بیماری خود ایمنی
ابتلای بستگان نزدیک مثلا پدر و مادر و یا پدربزرگ و مادربزرگ به بیماری خودایمنی
سابقه جراحی تیروئید
باردار بودن و یا زایمان در ۶ ماه گذشته
سابقه درمان پرکاری غده تیروئید
سابقه دریافت تشعشع در بالای قفسه سینه یا گردن
عوارض ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید
تیروئید کم کار درمان نشده می‌تواند باعث سایر مشکلات از جمله:
گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید). یکی از شایع ترین دلایل گواتر ابتلا به تیروئید هاشیموتو می‌باشد. گ.اتر بزرگ می‌تواند بر ظاهر شما تاثیر گزاشته و یا در تنفس و فرودادن غذا شما مشکل ایجاد کند.
بیماری‌های قلبی. تیروئید کم کار می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های قلبی شود، چراکه تیروئید کم کار باعث افزایش سطح کلسترول خون شده که برای قلب مضر می‌باشد. همچنین تیروئید کم کار می‌تواند باعث بزرگ شدن قلب و یا نارسایی قلبی هم شود.
مشکلات روحی روانی. کم کاری تیروئید می‌تواند باعث ابتلا به افسردگی و یا کند شدن عملکرد ذهنی افراد شود.
نوروپاتی محیطی. عدم درمان کم کاری تیروئید در طولانی مدت می‌تواند باعث آسیب دیدن اعصاب محیطی شما شود. نشانه‌های ابتلا به این بیماری شامل درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن نقاط مختلف بدن شود. همچنین این بیماری مشکل ضعف ماهیچه ها و یا از دست دادن کنترل برروی ماهیچه‌ها شود.
ناباروری (Infertility). سطح پایین هورمون تیروئید می‌تواند برروی تخمک گذاری تاثیر بگذارد.
نقص‌های مادرزادی. کودکانی که از مادران مبتلا به تیروئید کم کار درمان نشده زاده شده‌اند، در خطر بیشتری برای ابتلا به تیروئید کم کار قرار دارند.
آیا باید برای ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید آزمایش دهم؟
توجه به نشانه‌های کم کاری تیروئید مهم بوده تا بتوان بیماری را در مراحل اولیه درمان کرد. از آنجاکه این نشانه‌ها بعضی اوقات قابل تشخیص نیستند، آزمایش همه افراد بخصوص افراد زیر الزامی است:
افراد میانسال بخصوص زنان بالای ۶۰ سال.
افرادیکه در خانواده‌شان سابقه بیماری کم کاری تیروئید دارند.
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و دیابت.
زنان باردار.
تیروئید کم کار چگونه درمان می‌شود؟
پزشکان معمولا برای درمان تیروئید کم کار از قرص‌های حاوی هورمون تیروئید استفاده می‌کنند. اکثر افراد پس از یک یا دوهفته مصرف دارو شروع به بهبود می‌کنند و بعد از چند ماه احساس سلامتی می‌نمایند، اما در اکثر مواد ممکن است تا آخر عمر مجبور به ادامه درمان شوند.
منبع:راستینه
گرد آوری: سایت تفریحی نماگرد
