وازوپرسین چیست؟

اولین نفری باشید که امتیاز میدهد.

وازوپرسین چیست؟

هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) یا وازوپرسین موجب کاهش ادرار میشود. این هورمون ساختار پپتیدی داشته و از نوروهیپوفیز آزاد میشود و در رده درمانی داروهای هورمونی و به اشکال دارویی آمپول موجود است.

موارد و مقدار مصرف
الف) دیابت بی مزه با منشأ مرکزی.
بزرگسالان: مقدار 10-5 واحد 4-2 بار در روز، بر حسب نیاز، از راه عضلانی یا زیر جلدی تزریق می شود. مقدار مصرف از راه بینی (اسپری یا پنبه آغشته به دارو) بر حسب فرد و پاسخ به دارو متغیر است. برای درمان طولانی مدت، مقدار 5-2.5 واحد از سوسپانسیون روغنی هر 3-2 روز تزریق عضلانی یا زیر جلدی می شود.
کودکان: مقدار 10-2.5 واحد 4-2 بار در روز، بر حسب نیاز، از راه عضلانی یا زیر جلدی تزریق می گردد. برای درمان طولانی مدت، 2.5-1.25 واحد از سوسپانسیون روغنی هر 3-2 روز تزریق عضلانی یا زیر جلدی می شود.
ب) اتساع شکم بعد از عمل جراحی.
بزرگسالان: مقدار پنج واحد در ابتدا و سپس، هر 4-3 ساعت تزریق عضلانی می شود. در صورت لزوم، مقدار مصرف تا 10 واحد افزایش می یابد. مقدار مصرف به نسبت در کودکان کاهش می یابد.
پ) برای دفع گاز قبل از انجام پرتونگاری از شکم.
بزرگسالان: مقدار 10 واحد دو ساعت و 30 دقیقه قبل از انجام رادیوگرافی تزریق زیر جلدی می شود. تنقیه، قبل از مصرف اولین مقدار ممکن است به دفع گاز کمک کند.
ت) خونریزی بخش فوقانی دستگاه گوارش.
بزرگسالان: مقدار I U/min 0.2-0.4 از راه وریدی و یا I U/min 0.1-0.5 در شریان تزریق می شود.

موارد منع مصرف و احتیاط:
تداخل دارویی
مصرف همزمان با کاربامازپین، کلرپروپامید یا کلوفیبرات ممکن است اثر آنتی دیورتیک وازوپرسین را تشدید کند.
مصرف همزمان با لیتیم، نوراپی نفرین، اپی نفرین، هپارین یا الکل ممکن است اثر آنتی دیورتیک را کاهش دهد. تداخل دارویی:
عوارض جانبی
اعصاب مرکزی: لرزش، سرگیجه، سردرد.
قلبی – عروقی: آنژین صدری (در بیماران مبتلا به بیماری عروقی)، تنگ شدن عروق، زیادی فشار خون، تغییرات الکتروکاردیوگرام (EKG) (با مصرف مقادیر زیاد دارو)، برادیکاردی، آریتمی قلبی، ادم ریوی (با انفوزیون داخل شریانی).
پوست: رنگ پریدگی دور دهان.
دستگاه گوارش: کرامپ های شکمی، تهوع، استفراغ، اسهال، حرکات شدید روده ها.
ادراری- تناسلی: کرامپ های رحمی، آنوری.
سایر عوارض: مسمومیت با آب (خواب آلودگی، بی قراری، سردرد، اغتشاش شعور، افزایش وزن)، واکنش های حساسیت مفرط (کهیر، تنگ شدن نایژه ها، تب، بثورات پوستی، خس خس سینه، تنگی نفس، آنافیلاکسی)، تعریق.
توجه: در صورت بروز علائم و نشانه های آنافیلاکسی، حساسیت مفرط، یا مسمومیت با آب، باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: خواب آلودگی، بی قراری، سردرد، اغتشاش شعور، آنوری، افزایش وزن (مسمومیت با آب).
درمان: شامل محدودیت مصرف آب و قطع موقت مصرف وازوپرسین تا بروز پُرادراری است. در صورت مسمومیت شدید با آب ممکن است ترشح اسموتیک ادرار توسط مانیتول یا دکستروز هیپرتونیک هر کدام به تنهایی یا همراه با فوروسماید ضروری شود. مکانیسم اثر:
مکانیسم اثر
اثر آنتی دیورتیک: وازوپرسین یک هورمون آنتی دیورتیک است که برای جلوگیری از علائم و عواقب دیابت بی مزه با منشأ مرکزی یا جلوگیری از آن به کار می رود. این دارو عمدتاً در سطح توبولی کلیه ها عمل کرده و غلظت 5 و 3 آدنوزین مونوفسفات حلقوی را افزایش می دهد و در نتیجه نفوذپذیری آب در توبول های کلیه و مجاری جمع کننده ادراری را افزایش می دهد و از این طریق موجب افزایش اسمولالیته و کاهش سرعت جریان ادرار می شود.
اثر محرک حرکات دودی روده: وازوپرسین برای درمان اتساع شکم بعد از عمل جراحی و تسهیل انجام اعمال رادیوگرافیک شکم به کار می رود. این دارو از طریق تحریک مستقیم انقباض عضلات صاف دستگاه گوارش موجب تحریک حرکات دودی روده می شود.
اثر هموستاتیک: در خونریزی دستگاه گوارش، وازوپرسین به صورت داخل وریدی یا داخل شریانی در شریان مزانتریک فوقانی تزریق می شود. این دارو از طریق تحریک مستقیم موجب تنگ شدن عروق مویرگ ها و آرتریول های کوچک می شود و خونریزی واریس های مری را کنترل می کند.
فارماکوکینتیک
جذب: در دستگاه گوارش توسط تریپسین تخریب می شود و به این دلیل از طریق داخل بینی یا از راه تزریقی مصرف می شود. جذب سوسپانسیون روغنی وازوپرسین بعد از تزریق عضلانی یا زیر جلدی نامنظم است. سوسپانسیون روغنی بعد از تزریق عضلانی آهسته تر از محلول آبی دارو جذب می شود.
پخش: در سرتاسر مایعات خارج سلولی انتشار می یابد. به نظر می رسد این دارو پیوند پروتئینی ندارد.
متابولیسم: بیشتر مقدار دارو در کبد و کلیه به سرعت تخریب می شود.
دفع: تقریباً پنج درصد محلول آبی وازوپرسین بعد از تزریق زیر جلدی پس از چهار ساعت به صورت تغییر نیافته از طریق ادرار دفع می شود. طول مدت اثر دارو بعد از تزریق عضلانی سوسپانسیون روغنی 72-24 ساعت و بعد از تزریق عضلانی یا زیر جلدی محلول آبی 8-2 ساعت است. نیمه عمر دارو 20-10 دقیقه است. فارماکوکینتیک:
موارد منع مصرف و احتیاط
موارد منع مصرف: نفریت مزمن همراه با احتباس ازت یا حساسیت مفرط نسبت به دارو.
موارد احتیاط:
1- اختلالات تشنجی، میگرن، آسم، نارسایی قلبی (افزایش سریع آب خارج سلولی ممکن است مخاطره آمیز باشد)، بیماری عروقی، آنژین صدری، ترومبوز عروق کرونر، آترواسکلروز (مقادیر زیاد دارو ممکن است بروز انفارکتوس میوکارد را تسریع کند).
2- احتیاجات هورمونی بیماران پُر ادرار قبل و بعد از عمل جراحی ممکن است به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد. اشکال دارویی:
اشکال دارویی:
Injection: 20 pressorU/ml

اطلاعات دیگر:
طبقه بندی فارماکولوژیک: هورمون هیپوفیز خلفی.
طبقه بندی درمانی: هورمون آنتی دیورتیک، محرک حرکات دودی، بندآورنده خونریزی.
طبقه بندی مصرف در بارداری: رده C
نکات قابل توصیه به بیمار
1- ویال سوسپانسیون روغنی وازوپرسین را با نگه داشتن آن در دست گرم کرده و محکم تکان دهید تا اجزای فعال آن مخلوط شوند (تکه های قهوه ای در ته ویال باقی نماند).
2- قبل از هر بار تزریق دارو یک یا دو لیوان آب بنوشید. این عمل بروز عوارض جانبی، مانند رنگ پریدگی غیر عادی، تهوع، کرامپ های شکمی و استفراغ را کاهش می دهد.
3- میزان مصرف و دفع مایعات را اندازه گیری کنید.
4- به تاریخ انقضای دارو توجه نمایید.
5- در صورت بروز هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک اطلاع دهید:
درد قفسه سینه، اغتشاش شعور، تب، کهیر، بثورات پوستی، سردرد، اشکال در دفع ادرار، حملات تشنجی، افزایش وزن، خواب آلودگی غیر عادی، خس خس سینه، اشکال در تنفس، تورم صورت، دست ها، پاها یا دهان.
6- محل های تزریق را تغییر دهید.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده نسبت به اثرات وازوپرسین حساسیت بیشتری نشان می دهند. این دارو باید با احتیاط تجویز شود.
مصرف در کودکان: کودکان نسبت به اثرات این دارو حساسیت بیشتری نشان می دهند. در این بیماران دارو باید با احتیاط تجویز شود.
ملاحظات اختصاصی
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی هورمون های هیپوفیز خلفی، رعایت موارد زیر نیز توصیه می شود:
1- در شروع درمان، علائم حیاتی پایه و نسبت مصرف مایعات به دفع آنها مشخص شود.
2- فشار خون بیمار دو بار در روز کنترل شود. بیمار از نظر بروز افزایش بیش از حد فشار خون یا عدم پاسخ به دارو که ممکن است با کمی فشار خون مشخص شود، تحت نظر قرار گیرد. میزان مصرف و دفع مایعات و وزن بدن هر روز پیگیری شود.
3- از بیماران مبتلا به اتساع شکم، در مورد دفع گاز و مدفوع سؤال شود.
4-گذاشتن لوله داخل رکتوم، پس از تزریق وازوپرسین، موجب تسهیل دفع گاز می شود.
5- تحت نظر گرفتن بیمار از نظر ایجاد علائم اولیه مسمومیت با آب، مانند خواب آلودگی، بی قراری، سردرد، اغتشاش شعور و افزایش وزن، از بروز حملات تشنجی، اغما و مرگ جلوگیری می کند.
6- سوسپانسیون روغنی وازوپرسین نباید در داخل ورید تزریق شود.
7- این دارو نباید در طول مرحله اول زایمان مصرف شود، زیرا ممکن است موجب پارگی رحم شود.
8- هیدراسیون بیش از حد با مصرف سوسپانسیون روغنی وازوپرسین (طولانی اثر) محتمل تر از محلول آبی آن است.
9- تزریق دارو با احتیاط فراوان انجام شود تا از نشت دارو جلوگیری شود، زیرا خطر نکروز و گانگرن وجود دارد.