آشنایی با گیاه کاکوتی
کاکوتی گیاهی کوهی چندساله از خانواده ی نعنائیان می باشد. ارتفاع این گیاه بین 20 تا 50 سانتی متر بوده و همچنین دارای گل‌های بنفش می باشد. این گیاه هم خانواده آویشن است و برخی به آن آویشن برگ باریک می‌گویند و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن و کمی هم به پونه است. این گیاه در نواحی کوهستانی ایران مانند ارتفاعات شهرستان بجنورد و جاجرم واقع درخراسان شمالی رویش می کند.
نام‌های دیگر آن : مشک طرامشک، کاکوتو، پونه کوهی، علف کبک، اشتویا، پلنگ مشک می باشد.
قسمت‌های مورد استفاده این گیاه شامل قسمت‌های هوایی (برگ و گل) می‌باشد.
خواص درمانی گیاه کاکوتی
طبع گیاه کاکوتی گرم و خشک است.
- ضد درد : گیاه کاکوتی به عنوان یک داروی ضد درد شناخته می شود و می تواند درد دل و کمر را که در بیشتر موارد برای خانم ها در زمان قاعدگی رخ می دهد را تسکین ببخشد.
- قاعده آور : کاکوتی قاعده آور است و می تواند به درمان قاعدگی نامنظم کمک کند. همچنین می توان از دمنوش گیاه کاه مکی و چای کوهیاستفاده نمود.
- درمان سرفه و برونشیت : این گیاه خلط آور بوده و باعث سم زدایی و پاک سازی دستگاه تنفسی شده و به درمان سرفه کمک می کند. به این منظور 5 گرم کاکوتی را در 300 سیسی آب جوشانده و دم کرده روزی 3 فنجان میل شود. همچنین می توان از جوشانده ی تخم قدومه و روغن اکالیپتوس استفاده نمود.
- صفرا بر : به این منظور از دمکرده ی آن صبح و عصر به جای چای مصرف شود.
- بادشکن، خلط آور و قاعده آور
- تقویت کننده نیروی جنسی مردان
- تقویت سیستم ایمنی بدن : به این منظور 100 گرم از گیاه کاکوتی را در 3 لیتر آب جوشانده و در وان حمام بریزید و برای مدتی داخل آن بنشینید. همچنین می توان از دانه های ارزن استفاده نمود.
- درمان تب مالت : به صورت جوشانده یا دم کرده استفاده شود.
- تقویت معده : به این منظور پس از غذا بصورت دم کرده مصرف شود. علاوه بر این گیاه می توان از خواص پونه برای معده و همچنین مشک دانه استفاده نمود.
- تقویت قلب : ۲ گرم از آن را در ۱۵۰ سی سی آب جوشانده و پس از ۲۰ دقیقه که دم کشید پس از غذا بنوشید.
- جلوگیری از خونریزی بینی : به این منظور می توان از دم کرده کاکوتی استفاده نمود و یا پنبه ای را آغشته به کاکوتی در بینی گذاشت.
- ضد باکتری : کاکوتی ضد باکتری بوده و خطر ابتلا به زخم معده ناشی از هلیکو باکتر پیلوری را کاهش می دهد. می توان این گیاه را همرا با گل فیلی مصرف نمود.
- ضد سرماخوردگی : در طب سنتی از کاکوتی برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلونزا استفاده می شود؛ همچنین این گیاه دارای خواص ضد باکتریایی قوی بوده و خطر ابتلا به سرماخوردگی و آنفلونزا را کاهش می دهد.
- ضد عفونی کننده روده : کاکوتی دارای خواص ضد عفونی کننده قوی بوده که روده را پاک سازی و اسهال را درمان می کند. علاوه بر این گیاه میتوان از خواص درمانی گیاه قیچ نیز استفاده نمود.
- جاذب غذا : مصرف کاکوتی باعث جذب غذا شده و تاثیر منفی بر روی آهن غذا ندارد.
- درمان بیماری تیفوئید : معمولا در پاکستان از گیاه کاکوتی به این منظور استفاده می شود.
- درمان اختلالات گوارشی (اسهال و دل پیچه و ضداسپاسم)
- درمان رماتیسم و نرمی استخوان : 100 گرم کاکوتی را در 3 لیتر آب جوشانده و در وان حمام ریخته و داخل وان بنشینید. علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی گیاه بیدار استفاده نمود.
- رفع و درمان ورم لوزه : از غرغره جوشانده آن استفاده شود.
- کاهش قند خون در بیماران دیابتی : تحقیقات نشان داده که عصاره کاکوتی بر روی سلول های بتای پانکراس اثر گذاشته و با افزایش ترشح انسولین، باعث کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می گردد. همچنین استفاده از خواص درمانی گیاه چای جنگلی باعث کاهش قند خون می شود.
- ضد سرطان : کاکوتی برای پیشگیری و درمان سرطان معده مفید می باشد.
خواص روغن گیاه کاکوتی
- روشن کننده پوست صورت : روغن کاکوتی پوست را از آلودگی ها زدوده و آن را پاک سازی می کند و همچنین به روشن تر و سفید تر شدن پوست صورت کمک می کند.
- دئودورانت طبیعی : دئودورانت که نوعی اسپری مایع برای خوشبوکردن بدن و یا یک مکان خاص می باشد در گیاه روغن گیاه کاکوتی وجود داشته و به دلیل بوی تند آن به عنوان یکی دئودورانت طبیعی استفاده می گردد.
نکته قابل توجه : جهت استفاده از هرگونه ماسک و یا روغن و همچنین اطمینان از وجود حسایست در بدن، قبل از مصرف حتما آن را به مدت 20 دقیقه بر روی پوست دست خود امتحان نموده و در صورت عدم حساسیت آن را به میزان گفته شده مصرف نمایید.
خواص عرق گیاه کاکوتی
طبع عرق کاکوتی گرم و خشک است.
- ضد عفونی کننده مجاری تنفسی
- تقویت نیروی جنسی
- خلط آور
- ضد قارچ و ضد انگل
- تقویت کننده بینایی
- از خواص عرق کاکوتی
- تسکین درد ناراحتی‌های گوارشی( دل پیچه)
- تقویت معده
- اشتها آور
- ضد اسپاسم و ضد باکتری
- تسکین درد مفاصل و روماتیسم
- درمان سیاه سرفه و برونشیت
- قاعده آور
طریقه مصرف عرق و چای گیاه کاکوتی
برای تهیه چای کاکوتی، سه نوبت در روز در هر نوبت 1 قاشق چایخوری (2 تا 3 گرم) از پودر گیاه را در 1 فنجان آب جوش ریخته و پس از مدت 10 دقیقه آن را صاف نموده و می توان با عسل شیرین و بعد از غذا مصرف کرد. عرق کاکوتی را بعد از هر غذا همراه با نصف لیوان آب میل مصرف نمایید.
ترکیبات شیمیایی گیاه کاکوتی
کاکوتی دارای ترکیبات شیمیایی اسانس (پولگون، منتون، ایزومنتون و منتول)، تانن و فلاونویید ها می باشد.
موارد احتیاطی و منع مصرف
- با توجه به اینکه کاکوتی یک گیاه قاعده آور است و می تواند خطر سقط جنین در دوران بارداری را افزایش دهد، توصیه می گردد زنان باردار از زیاده روی در مصرف آن اجتناب کنند.
- کاکوتی باعث افزایش فشار خون شود، به همین دلیل توصیه می گردد که افراد مبتلا به فشار خون بالا از زیاده روی در مصرف این گیاه دارویی اجتناب کنند.
- مصرف عرق کاکوتی نباید به صورت مستمر و زیاد باشد و بهتر است پس از هر ۶ روز مصرف مداوم، یک روز و پس از هر ۳ هفته مصرف، یک هفته از مصرف آن خودداری گردد.
نکات بیشتر درباره گیاه کاکوتی
- خواص کاکوتی بسیار شبیه به خواص آویشن بوده با این تفاوت که آویشن بیشتر در بیماری‌های تنفسی استفاده می‌شود ولی کاکوتی اغلب در درمان اختلالات گوارشی نظیر اسهال و دل پیچه به کار می رود.
- در تابستان یک نوشیدنی خوب جهت خنک شدن بدن است.
- از برگ های خشک شده و خردشده کاکوتی به عنوان طعم دهنده در دوغ استفاده می شود. همچنین استفاده از این گیاه کمی هم به عنوان ادویه در غذاها کاربرد دارد و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن است و برخی از دوغ های بسته بندی شده در ایران دارای این ادویه می باشند.
- چوپانان و کوهنوردان گیاه کاکوتی را جمع‌آوری و با این گیاه تازه چای درست می‌کنند.
- در آذربایجان در فصل بهار مردم محلی این گیاه را جمع آوری و به چای اضافه می‌کنند، همچنین استفاده از خشک شده این گیاه به صورت پودر در این منطقه مرسوم بوده و از خواص کاکوتی برای درمان ناباروری در این منطقه استفاده می گردد.
[ type=”green”]ممکن است در این مطلب تمامی خواص گیاه کاکوتی ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
