جشن سیزده به در ، تاریخچه آن و رسم و رسوم
سیزده بدر (سیزده به در) یکی از مهمترین جشن های نوروزی ایرانیان باستان است که در روز سیزدهم ماه فروردین هر سال برگزار می شود. این روز که از تعطیلات رسمی ایرانیان است بعد از انقلاب سال 57 ایران در تقویم های رسمی به روز طبیعت نامگزاری شد با اینحال تقریبا همه مردم ایران از آن به نام “روز سیزده بدر یا جشن سیزده به در” یاد می کنند.
نحس بودن سیزده به در و باورهای مردم
به اعتقاد برخی این روز نحس است و برای بیرون راندن نحسی از خانه خود باید به طبیعت بروند و نحسی را در طبیعت به در کنند. سیزده بدر آخرین جشن از سری جشن های نورزی است که بعد از آن جشن های نوروزی به پایان می رسد. با وجود اعتقاد برخی به نحسی سیزده بدر، هیچ سند تاریخی و معتبری که نشان دهد ایرانیان باستان این روز را نحس می دانسته اند و از نحسی این روز سخنی گفته باشند وجود ندارد و به نظر می رسد طی صد تا دویست سال اخیر و با توجه به افزایش ارتباطات فرهنگی ملل جهان و نحس بودن عدد سیزده در برخی از فرهنگهای دیگر بی دلیل عدد سیزده به سیزده به در ایرانیان ربط داده شده و بدون هیچ توجیه و دلیل قانع کننده ای این نحسی به جشن باستانی سیزده به در ایرانیان ربط داده شده است.
سیزده به در و فلسفه آن
جشن سیزده به در یکی از جشن های ایرانیان باستان است که کمی نسبت به دیگر جشن ها مبهم بوده و پایه و اساس این جشن و علت آن در سایه ای از ابهام قرار دارد و در کتب تاریخی معتبر بطور مستقیم به این جشن اشاره ای نکرده اند و صرفا در برخی منابع تاریخی کهن به روز سیزدهم فروردین ماه اشاره شده است. در برخی از منابع گفته شده است که ایرانیان به یاد دوازده ماه سال دوازده روز را در نوروز (که خود از چندی جشن مختلف تشکیل شده است) به جشن و سرور می پرداخته اند و پس از آن برای پایان جشن های نوروزی روز سیزدهم فروردین ماه را جهت اعلام رسمی پایان جشن های نوروزی به صحرا و طبیعت می رفتند و در آنجا به شادی ورقص پایکوبی می پداختند و پس از آن رسما جشن های نوروزی به پایان می رسید.
سیزده به در و تیر روز
یکی از مهترین ویژگی های گاهشمارهای (تقویم) ایرانیان باستان این بوده که هر روز از هر ماه نام ویژه و خاصی برای خود داشته است. به طور مثال همانطور که قبلا گفته شد ایرانیان به پاس احترام به آب و تقدس این مایع حیات و پاکیزگی، روز دهم هر ماه (آبان روز) را آبان نامیده بودند و اولین آبان هر سال (دهم فروردین) را جشن می گرفته اند که جشن آبانگاه نام داشته است و یا آبان روز (روز دهم) ماه آبان را نیز جشنی می گرفته اند که آبانگان نام داشته است. ایرانیان باستان روز سیزدهم هر روز را نیز تیر روز نامیده بودند. تیر همان تشتر یا ایزد باران است که در زبان اوستایی به نام تیشتریه خوانده میشود و ایرانیان روز سیزدهم هر ماه را روز ایزد باران می نامیدند و چون باران نمادی از رحمت ایزدی است می تواند چنین برداشت کرد که برای ایرانیان باستان روز سیزدهم هر ماه نمادی از رحمت الهی (باران) بوده است. جشن بزرگ تیرگان نیز که یکی از جشن های بزرگ ایرانیان است در تیر روز تیرماه (روز سیزدهم ماه تیر) است.
ریشه جشن سیزده به در
روز سیزدهم هر ماه (تیر روز) روز باران بوده است و در فرهنگ ایرانیان باستان رسم بر این بوده که در اولین تیر روز سال یا اولین روز سیزدهم در اولین ماه سال ایزد باران (فرشته باران) بر ایزد خشکسالی (آپوش) پیروز می شود و به عقیده ایرانیان باستان پیش از آشو زرتشت (1800 سال قبل از میلاد مسیح) و به عبارتی به عیقده ایرانیان پیش از 3800 سال پیش (نشان از قدمت این رسم و آیین) برای اینکه ایزد باران بر دیو خشکسالی پیروز شود و آن را نابود کند، مردم روز سیزدهم سال جدید را باید به در کنار هم آمده و ایزد باران را ستایش کنند و از اون طلب باران می کردند و با آرزوی بارش باران (نماد رزق و روزی) در طبیعت به شادی و رقص و پایکوبی می کردند. این رسم هنوز هم در میان مردم ایران باقی مانده و امروزه ایرانیان (چه مسلمان چه زرتشتی) باقیمانده خوردنی ها و آجیل های جشن های نوروزی خود را در این روز با خود برداشته به دشت و صحرا و کوه و کنار چشمه های آب روان می روند و با آروزی برکت (باران) برای سال جدید تا آخرین ساعات آن روز به جشن و پایکوبی می پردازند.
توضیح: در اسطوره‌های ایرانی، ایزد باران همواره به‌صورت اسبی با دیو خشکسالی که دیواپوش نام دارد در جنگ و مبارزه است و اگر تیر ایزد پیروز شود، باران می‌بارد و چشمه‌ها می‌جوشند و رودها روان می‌گردند و سرسبزی را به ارمغان می‌آورند) برگرفته از: کتاب از نوروز تا نوروز، پژوهش و نگارش: کورش نیکنام
نحس بودن سیزده و دیدگاه‌هایی پیرامون آن
همانطور که گفته شد تا کنون هیچ تاریخ‌نگار و پژوهشگری دلیلی مبنی بر نحس بودن روز سیزده بدر را بیان نکرده است و جالب اینکه نه تنها این روز نحس نامیده نشده است بلکه با توجه به اینکه این روز نزد ایرانیان باستان به نام روز فرشته باران نامگزاری شده است و مردم در این روز برای بارش باران و ستایش ایزد باران به طبیعت می رود این روز فرخنده و نیک است و برای مثال درکتاب آثارالباقیهٔ ابوریحان بیرونی، برای سعد (فرخنده) و نحس بودن روزها جدولی وجود دارد که روز سیزدهم فروردین یا همان سیزده به در که روز ایزد باران یا تیرروز نام دارد به معنی نیک و فرخنده آمده است.
نحس بودن سیزده به در و تاثیر از مسیحیت
به باور برخی از پژوهشگران، علت اینکه بعضی از مردم به نحس بودن این روز باور دارند بخاطر تحت تاثیر قرار گرفتن فرهنگ زرتشتی از همسایگی و پیوند با مسیحیت و پس از آن با اسلام است. در واقع ریشه این باور از اینجا می آید یهودای اسخر یوطی یکی از دوازده حواری مسیح نقشه کشید تا حضرت مسیح را به مخالفان مسیح تسلیم کند. نقشه اینگونه بود که وقتیکه او به محفل مسیح می شود، او را ببوسد تا دشمنان مسیح از این علامت برای شناسایی مسیح استفاده کنند و او را دستگیر کنند که اینگونه نیز شد. از آنجا که مسیح همراه با یازدهمین یار و شاگردش 12 نفر بودند و یهودای اسخر یوطی سیزدهمین فردی بود که به جرگه آنان پیوست و با پیوستن نفر سیزدهم بود که مسیح گرفتار و محاکمه و مصلوب شد، عیسویان عدد سیزده را شوم و بدشگون می‌دانند
سیزده به در و ارتباط آن با پوریم
برخی از افراد و عمدتاً یهودستیزان ایرانی نظیر اشخاصی مانند ناصر پورپیرار معتقند که سیزده به در از جشن یهودی پوریم نشات گرفته است. به عقیده این افراد در جشن پوریم 75 هزار نفر از ایرانیان توسط یهودیان کشته شدند و این روز که توسط یهودیان جشن گرفته می شود برای ایرانیان نحس بوده و روز کشتار ایرانیان بوده است. این افراد اعتقاد دارند که جشن پوریم در ۱۳ آدار که ایرانیان توسط یهودیان کشته می‌شوند سرمنشاء سیزده به در شده است و ایرانیان برای فرار از دست کشتار یهودی ها در ایران به طبیعت فرار کرده بودند این روز را نحس دانسته‌اند. مخالفان این نظریه معتقدند که براساس تقویم یهود واقعهٔ پوریم در ۱۳ اَدار سال ۳۴۰۵ عبری معادل با ۲۵ فوریه ۳۵۵ قبل از میلاد و ۶ اسفند سال ۹۷۷ قبل از هجری شمسی، اتقاق افتاده که با تاریخ ۱۳ فروردین آنزمان بیش از یکماه اختلاف دارد. از این رو این افراد معتقدند پوریم تقریباً همیشه در زمستان اتفاق می‌افتد و اتفاق افتادن آن در اواسط فروردین غیرممکن است؛ ولیکن در مورد تاریخ دقیق پوریم اتفاق نظر وجود ندارد و بیشتر دانشمندان غربی زمان وقوع آن را در ماه مارس سال ۴۷۳ قبل از میلاد می‌دانند.
نام سیزده به در و ریشه آن
در مورد نام سیزده به در نیز تعابیر گوناگونی وجود دارد. یکی از این تعابیر این است که مردم در این روز نحسی را در طبیعت به در می کنند (در کردن نحسی در طبیعت) و به همین دلیل هم به طبیعت می روند. ولی وقتی به معانی واژه‌ها نگاه کنیم برداشت دیگری از این واژه می‌توان داشت. «در» به‌جای «دره و دشت» می‌تواند جایگزین شود. به‌عنوان مثال، علامه دهخدا، واژهٔ «در و دشت» را مخفف «دره و دشت» می‌داند.[۱۴]
چو هر دو سپاه اندرآمد ز جای تو گفتی که دارد در و دشت پای[۱۵]
یکی از معانی واژهٔ «به»، «طرف و سوی» است. مانند اینکه می‌گوییم «به فروشگاه». و بنابراین به در یعنی به سمت یا به طرف در (در اینجا به معنی دره و دشت)
پس با نگاهی کلی می‌توان گفت واژهٔ «سیزده‌به‌در» به‌معنای «سیزدهم به‌سوی در و دشت شدن» می‌باشد که همان معنی بیرون‌رفتن و در دامان طبیعت سرکردن را می‌دهد.
آیین ها ورسم و رسوم ایرانیان در سیزده به در
این رویداد دارای آیین‌های ویژه‌ای است که در درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت به خود گرفته‌است. از آن جمله می‌توان آیین‌های زیر را برشمرد.
- گره زدن سبزه
- سبزه به رود سپردن
- خوردن کاهو و سکنجبین
- پختن خوراک‌های گوناگون به ویژه آش رشته
- پرتاب ۱۳ عدد سنگ به ویژه مناطق (کرد نشین)
سبزه گره زدن در سیزده به در
یکی از آیین‌های این روز سبزه گره زدن است که بیشتر جوانان در این روز این کار را انجام می‌دهند. گره زدن سبزه به معنای گره زدن زندگی با طبیعت است که همیشه سبز و شاداب باقی بمانیم
چهارده به در و مفهموم آن
چهارده‌به‌در اصطلاحی است که به‌جای «سیزده‌به‌در» در مواردی به کار می‌رود و منظور آن گشت و گذار در طبیعت در روز ۱۴ فروردین است. برخی اهالی خرم‌آباد به جای سیزدهم فروردین، روز چهاردهم را به تفریح در طبیعت اختصاص می‌دهند آنها ۱۳ فروردین را در خانه می‌مانند و آن را سیزده غریب می‌نامند. این به این مفهوم است که در این روز مردم غیر بومی خرم‌آباد برای تفریح بیرون می‌روند و خود خرم‌آبادی‌ها یک روز بعد به دامن طبیعت می‌روند.
سیزده به در چند شنبه است
گزارشات جست و جو گر گوگل نشان داده است که بسیاری از مردم با توجه به اینکه در جشن های نوروزی به مسافرت می روند و روز سیزده به در آخرین روز از جشن های نوروزی است و فردای آن روز دیگر تعطیل نیست جمله “سیزده به در چند شنبه است” را بسیار جست و جو می کنند تا بر اساس تعطیلی روزهای بعد از آن نسبت به سفر خود برنامه ریزی کنند. در سال 97 سیزده به در روز چهارشنبه است و خبر خوبی است برای دانش آموزان و دانش جویانی که در مسافرت اند زیر دو روز بعد از آن نیز تعطیل خواهد بود و به راحتی می توانند به سفر خود برسند و با ارامش و بدون عجله به خانه بازگردند.
سبزه نوروز و سیزده بدر
- طرز تهیه سبزه عدس + تصاویر
- چگونه سبزه عید درست کنیم؟
- طرز تهیه سبزه ماش برای عید نوروز + تصاویر
- روش درست کردن سبزه عیدباهسته های پرتقالt لیمو ونارنج
- آموزش انواع سبزه عید نوروز گندم، خاکشیر، کتان، ماش و کنجد
- فیلم آموزش تزیین سفره هفت سین نوروز ۹۹
سفره هفت سین نوروز
- آموزش تزیین ژله سفره هفت سین به شکل سبزه عید + تصاویر
- اموزش کامل تزیین ژله سفره هفت سین به شکل سبزه عید
- جدیدترین مدل سفره هفت سین سال ۹۹
- سفره هفت سین زیبا و جدید با تم سفید رنگ + تصاویر
پیامک و متن تبریک نوروز
- اس ام اس و پیامک خنده دار عید نوروز ۹۹
- اس ام اس جدید و پیامک تبریک عید نوروز ۹۹ + عکس
- پیامک های جدید و طنز عید نوروز سال ۱۳۹۹
عکس پروفایل نوروز
- مجموعه ۱۲۰ عکس پروفایل سیزده بدر نوروز 1399
- مجموعه ۱۱۰ عکس پروفایل و پیام تبریک عید نوروز
- کارت پستال عاشقانه و جدید عید نوروز ۹۹
- عکس پروفایل خاص بهاری همراه با شعر
- عکس پروفایل پسرونه بهاری ناب + عکس نوشته و شعر
- عکس پروفایل دخترونه بهاری خاص + عکس نوشته و شعر
- جشن سیزده به در و تاریخچه آن
