نگهداری حیوانات خانگی از نظر دین مبین اسلام
در دین مبین اسلام نگهداری حیوانات در منزل تاکید شده است .در روایات متعددی که از ائمه اطهار به دست ما رسیده به نگهداری کبوتر ،گوسفند ،خروس ،گربه و سگ نیز به عنوان نگهبان متذکر شده اند .و نگهداری آنها را در منزل موجب برکت خانه می دانند .
چرا در دین اسلام تاکید بر نگهداری حیوانات خانگی دارد؟
حال باید دید فلسفه سفارشات فراوان ائمه اطهارعلیه الاسلام مبنی بر نگهداری حیوانات خانگی در منزل چیست؟
و آیا فواید و آثاری بر آن مترتب است؟با نگاهی اجمالی بر روایات می‌توان آثار و کارکردهای فراوان مادی و معنوی
را در نگهداری از حیوانات خانگی مشاهده نمود،اما مهم‌ترین شاخصه‌ها و کارکردهای موجود درآموزه‌های
دینی را می‌توان در این امور خلاصه نمود:
نگهداری حیوانات در منزل استحباب و برکت می شود
با مروری بر روایات ذکرشده و با نگرش در آموزه‌های دینی می‌توان به مستحب بودن و نیکو بودن
نگهداری حیوانات خانگی اذعان نمود هم‌چنین برکت در نگهداری این‌گونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است
که در روایات و آموزه‌های دینی به‌صراحت و متعدد ذکرشده است.
به عنوان نمونه عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل مى‌کند که فرمود:
«اذا اتخذ اهل بیت شاه أتاهم الله بارزاقهم وارتحل عنهم الفقر مرحله. فاذا اتخذو شاتین أتاهم الله
بارزاقها وزادفى ارزاقهم وارتحل الفقر عنهم مرحلتین و ان اتخذو ثلاثه أتاهم الله بارزاقها وارتحل عنهم الفقر رأساً.)»
هرگاه اهل خانه‌‌اى، گوسفندى در اختیار گیرند خداوند، روزى آن را به ایشان بدهد و در روزى شان بیفزاید و فقر و ندارى،
یک درجه از آنان دور شود. و هرگاه دو گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و در روزى‌شان بیفزاید و فقر،
دو درجه از آنان دور شود و اگر سه گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و فقر، به کلى از آنان رخت بربندد.
موجب حق حیات می شود
نباید فراموش نمود در آموزه‌های دینی رعایت حقوق حیوانات ازجمله حق حیات و عدم اذیت و آزار حیوانات خانگی به‌عنوان یکی
از شاخصه‌های سفارش ائمه اطهار مبنی بر نگهداری و مراقبت از این حیوانات مورد تأکید قرار گرفته است.
در آموزش های دینی و در کلام فقهای اسلامی حفظ جان حیوانات و ضرورت رسیدگی از قبیل تأمین آب و غذای حیوانات مورد تأکید قرار گرفته است،
لذا در آموزه‌های اسلامی کشتن حیوانات و سلب حیات از آنها از پلیدترین اعمال شمرده شده است،
همان‌گونه که امام صادق علیه السلام فرمود: «اقذر الذنوب ثلاثه: قتل البهیمه …. کشتن حیوان از پلیدترین گناهان است.
اجمالاً در باب رعایت حقوق حیوانات به ویژه حیوانات خانگی می‌توان به حق اذیت و آزار ندیدن،
حق تولید مثل، حق عدالت در برخورد با حیوان و دوری از رفتار زشت و نفرت‌انگیز،
حق اختصاص جایگاه و استراحتگاه برای حیوان، و نیز حق بهداشت
برای پاکیزگی حیوان و نیز حق تأمین غذا و آب برای سرپرستی مطلوب به حیوان اذعان نمود.
لذا می‌توان اهتمام دین به حفظ جان حیوانات را به‌عنوان یکی از ویژگی‌های سفارش رسول اکرم(صلی‌الله علیه وآله)
و امامان معصومین علیهم السلام مبنی بر نگهداری از حیوانات خانگی مدنظر قرارداد.
نگهداری حیوانات در منزل موجب رفع بلامی شود
حالبه مقوله رفع بلا از اهل منزل می پردازیم کهاز مهم‌ترین کارکردهای نگهداری حیوانات خانگی است که در آموزه‌های دینی بیان‌شده است،
به‌عنوان نمونه در حدیث معتبر از حضرت صادق(علیه‌السلام) منقول است
که خروس بال گشاده سفیدى که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه مى‌دارد… .
نگهداری حیوانات در منزل و فواید معنوی آن
در حدیث دیگر نقل شده است که خدمت حضرت امام رضا (علیه‌السلام) تعریف زیبایی طاوس می‌کردند حضرت فرمود:
که هیچ حیوانى حسنش زیاده از خروس سفید نیست و خروس خوش‌آوازتر از آن است و برکتش بیشتر است و تو را آگاه می‌کند در وقت نمازها .
نگهداری حیوانات در منزل از نظر دین اسلام
نگهداری از حیوانات برای تفریح
پرسش : امام صادق(ع) در حدیثى معروف مى فرماید: «شایسته است انسان وقت خود را به چهار قسمت تقسیم کند،
سپس توصیه مى کند که یکى از آن چهار قسمت صرف تفریح شود.» این موضوع نشان مى دهد که تفریح براى یک انسان،
خصوصاً براى جوانان لازم است، و باعث مى شود که دیگر وظایف خود را بهتر انجام دهد.
نگهدارى از حیوانات که در عین تفریح داراى جنبه هاى علمى و تحقیقى درباره دنیاى آفرینش، تقویت روحیه محبّت،
و نیز نظاره و دقّت بر عجایب خلقت و قدرت خداوند متعال مى باشد، به نظر جنابعالى چگونه است؟
نگهداری از حیوانات خانگی و نیز حیواناتی که فایده ای بر نگهداری آنها مترتب است اشکال ندارد و جایز است.
در روایات وارده از معصومین علیهم السلام بر نگهداری حیوانات در خانه توصیه شده است.
در روایات حتی بر نگهداری حیوانات خاصی مانند کبوتر، مرغ، خروس، گوسفند یا بز و یا گاو شیرده سفارش شده است.
البته کسی که اقدام به نگهداری حیوانات در خانه می کند بایستی هزینه آن
حیوان و وظایفی که از این جهت بر عهده اش می آید را نسبت به آن حیوان انجام دهد.
نگهداری حیوانات در خانه با توجه به روایا ت ائمه
حضرت رسول(صلّى الله علیه وآله):
حیوانات در خانه بسیار نگاه دارید شیاطین به آنها مشغول شوند و طفلان شما را ضرر نرسانند.
حضرت باقر علیه السلام :خوب است حیوانات در خانه نگاه داشتن،
مثل کبوتر و مرغ و بزغاله، تا آن که اطفال جنیان با ایشان بازى کنند و با اطفال شما بازى نکنند.
حضرت صادق علیه السلام: کبوتر از مرغان پیغمبران است.
امام کاظم علیه السلام: هر بالى که کبوتر مىزند باعث نفرت و گریختن شیاطین مىشود.
در حدیث دیگر فرمودند: در خانه حضرت رسول (صلّى الله علیه وآله) یک جفت کبوتر سرخ بود.
در چند حدیث منقول است که: کبوتر خانگى یا کبوتر یاهو یاد خدا بسیار مىکنند و اهلبیت را دوست مىدارند
و صاحب خانه را دعا مىکنند که خدا شما را برکت دهد.
حضرت صادق علیه السلام: خروس بال گشاده سفیدى که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه مى‌دارد،
و یک بال زدن کبوتر دو رنگ بهتر است از هفت خروس سفید.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام: فریاد کردن خروس نماز او است و بال زدنش رکوع و سجود او است.
حضرت صادق علیه السلام: اهل هر خانه که گوسفند نگاه دارند، خداوند روزى آن گوسفند را به ایشان بدهد.
و روزى ایشان را زیاد کند و فقر از ایشان دور شود.
امام باقر علیه السلام: هر اهل خانه که نزد ایشان گوسفند شیر دهى باشد.
هر روز دو مرتبه ملائکه به ایشان گویند خدا شما را برکت دهد.
حضرت رسول (صلّى الله علیه وآله) به عمه خود فرمودند: که چه مانع است تو را از آن که در خانه خود برکتى نگاه دارى؟
گفت: یا رسول اللّه برکت کدام است؟ فرمودند: گوسفندى که شیر دهد.
هر که در خانه او گوسفند شیرده یا بز شیرده یا گاو شیرده باشد باعث برکت خانه او مىشود.
نکته : بطور مسلم حیوانی که فایده ای معقول (مادی یا معنوی) بر نگهداری آن در خانه وجود داشته باشد
اشکال ندارد و از نظر شرعی جایز است ولو نام آن جزو حیوانات ذکر شده نباشد.
نظریه نگهداری سگ در اسلام چیست؟
نگهداری حیوانات ازقبیل سگ، مانعی ندارد؛ خصوصا اگر فایده ای مثل نگهبانی، پاسبان گله، صید و شکار، و … بر آن مترتب باشد.
البته اسلام توصیه ای به نگهداری سگ در خانه نکرده است،
به ویژه که سگ نجس العین است و یک مسلمان بایستی برای عبادت و … احکام طهارت و نجاست را رعایت نماید.
توجه: روشى (همزیستی) که غربى ها در مورد سگ دارند، اسلام هرگز نمى پسندد.
نکته لازم :آزار و اذیت حیوانات جایز نیست حتی حیوان وحشی.
اسلام اجازه نمى دهد کسی حتی سگ هاى ولگرد را مورد آزار و اذیت قرار دهد، مگر این که به صورت خطرى درآیند.
حتی غذا دادن به آنها نیز کار خوبى است و در روایات متعددی به آن اشاره شده است.
پیامبر(ص) در فتح مکه، هنگام آمدن از مدینه به مکه، در کنار آبی سگی ماده را دیدند که عوعو می کرد و به بچه هایش شیر می داد.
به یکی از یارانشان دستور دادند که در برابر آن سگ بنشیند تا کسی از سپاهیان متعرض سگ و بچه هایش نشود.
پیامبر(ص) فرمودند: مردی از راهی می گذشت. تشنه شد. چاهی یافت. وارد آن شد و آب نوشید وقتی بیرون آمد،
سگی را دید که (از تشنگی) له له می زد و خاک (مرطوب) را می خورد. با خویش گفت: او هم مثل من تشنه است!
دوباره وارد چاه شد. کفشش را از آب پر کرد، آن را به دندان گرفت و از چاه بیرون آمد و سگ را سیراب کرد.
خداوند نیز از وی سپاسگذاری کرد. پرسیدند: مگر سیراب کردن چارپایان نیز پاداش دارد؟ فرمود: سیراب کردن هر تشنه ای پاداش دارد.
در روایتی دیگر فرمودند: سپاسگذاری خدا از آن مرد آن بود که وی را وارد بهشت کرد.
هرگز عضوهای جانداری را نبرید؛ گرچه آن حیوان سگی درنده باشد.
در مورد جواز نگهداری گربه نه تنها کسی تردید نکرده است، بلکه امامان معصوم (ع) در روایاتشان ما را به این امر تشویق نموده اند.
استفتائات در مورد خرید وفروش حیوانات
پیش از پرداختن به پاسخ، نخست لازم است به این پرسش پاسخ دهیم که آیا خرید و فروش گربه جایز است یا خیر؟
با توجه به روایاتی که در زمینه خرید و فروش حیوانات به ویژه گربه وجود دارد بی تردید
خرید و فروش و کسب درآمد از این راه اشکالی ندارد.
در این زمینه محمد بن مسلم از امام صادق (ع) نقل می کند که آن حضرت (ع) فرمود:
“به دست آوردن درآمد با فروش گربه اشکال ندارد”.
بر اساس این روایات فقها نیز فتوا به حلیت آن داده اند.
از جمله آیت الله بهجت در کتاب جامع المسائل می فرماید:
جمیع سباع و حشرات و مُسوخ از گربه و غیر آن و حشرات و طیور و اقسام آنها،
جواز تکسّب به آنها دائر مدار منفعت محلّله مقصوده است،
و خصوص «گربه» جواز تکسّب به آن منصوص و مسلّم است.
امّا در مورد جواز نگهداری آن کسی تردید نکرده است،
بلکه امامان معصوم (ع) در روایاتشان ما را به این امر تشویق نموده اند.
یکی از امامان (ع) می فرمایند:
“منزل نباید خالی از سه چیز باشد که آنها موجب آبادانی منزل هستند. گربه، کبوتر و خروس”.
معاویه بن عمار از امام صادق (ع) نقل می کند که آن حضرت (ع) در مورد گربه فرمود:
“آن از اهل خانه تان محسوب می شود و از نیم خورده اش می شود وضو گرفت”.
منبع :خبرگزاری فارس
گردآوری :نماگرد
