آشنایی با گیاه راش
راش نوعی درخت از خانواده ی Fagaceae راش سانان و جنس Fagus می باشد که دارای گونه های مختلفی است. این درخت است بسیار بلند بوده و تنه ی اصلی آن استوانه ای راست می باشد که ارتفاعی حدود سی و پنج متر دارد. پوست تنه ی آن به رنگ فیلی یا خاکستری مایل به سبز، نازک، لیزو صاف می باشد و تاج آن تخم مرغی پرشاخه و برگ های آن ساده و بیضی با دندانه های ریز است و در کنار برگ ها مژه و تارهای کوچک سفید براق وجود دارد. میوه ی آن مثلثی، ریشه ی اش وسیع و گسترده و گلهای آن نر و ماده می باشد که گلهای نر به صورت شاتون قرمز و ارغوانی و آویزان می باشد و گل های ماده دو به دو در داخل محفظه ای قرار گرفته اند، در نتیجه دو عدد دانه در هر میوه تشکیل می شود. گلها از اوایل بهار ظاهر شده و معمولا در پاییز شکوفا می شود. زیستگاههای اصلی این درخت در ایران ارتفاعات شمالی البرز از آستارا، دیلمان و طوالش تا کلاردشت، نور، کجور و گرگان می باشد و همچنین در جنگل های نور تا ۲۲۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا ولی در بعضی دره ها مانند دره ی نکانیز تا دامنه های کم ارتفاع و میان بند و گاهی در جلگه نیز می روید. این درختان در جنگل های پلنگ چال نوشهر در ارتفاع ۸۰ متر از سطح دریا نیز دیده می شود.
پزشکان چینی بر این باور هستند که مصرف برگ راش میتواند به شما در طیف وسیعی از مشکلات کمک کند
نامهای دیگر کیاه درخت راش در طب سنتی عبارتند از: چلر، چلهر، مرس، راج، قزل آغاج، قزل گز، آلاش، آلوش، آلاش، زان، نبع، شجرهالنبع، بشجیر، شوحط و شریان
خواص درمانی گیاه راش
طبع گیاه راش گرم و خشک است.
- درمان اسهال: برای مقابله باسوءهاضمه های ناشی از نفخ و جلوگیری از اسهال مفید میباشد. همچنین می توان از گیاه برهان استفاده نمود.
- بادشکن و ضد نفخ: مقداری از گرد زغال آن مصرف شود.
- درمان ورم معده: در موارد التهاب و ورم معده و روده و در واقعی که مدفوع بوی تعفن میگیرد مصرف آن موثر و مفید است، به عنوان تریاق و ضدسم در مسمومیت های فسفری و قلیایی مصرف می گردد و همچنین از گرد ذغال آن برای پانسمان زخمهای متعفن و چرکین استفاده میشود.
- خواص آنتی اکسیدانی: آنتی اکسیدانها قادر هستند تا فعالیت رادیکالهای آزاد را خنثی کرده و آسیبهای استرس اکسیداتیو را به حداقل برسانند. این موضوع میتواند از بروز مشکلاتی مانند جهشهای سلولی (سرطان)، شکسته شدن سلولهای پوستی و ایجاد بیماریهای مزمن جلوگیری نمایند که از مهمترین آنتی اکسیدانهایی که در گیاه راش یافت میشود، میتوان به لیگناها اشاره کرد.
- تقویت سلامت مو: مشاهدات نشان داده مصرف شامپو های حاوی عصاره برگ راش به تقویت فولیکول مو کمک کنند همجنین در گذشته نیز برای کسانی که به کچلی مبتلا بودند یا این که رشد موهایشان ضعیف بود، از روغن این گیاه تجویز میکردند. چینیها از این روش بیش از 1500 سال است که در طب سنتی خود استفاده میکنند.
- درمان مشکلات گوارشی: در برگ راش مواد مغذی چندانی وجود نداشته ولی میتواند به تقویت دستگاه گوارشی کمک کند. بررسیها نشان میدهد که ترکیبات فعالی که در این گیاه وجود دارند میتوانند به ترشح آنزیمهای گوارشی منجر شوند و از همین رو است که استفاده از راش باعث میشود مشکلات گوارشی ازقبیل نفخ، یبوست و سندروم روده تحریک پذیر درمان شوند. علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی گیاه زیرفون استفاده نمود.
نکته: برگهای گیاه راش خوردنی محسوب نمیشوند، اما در زمانی قحطی معروف چین که در زمان حکومت کمونیستی مائو اتفاق افتاد و منجر به مرگ بیش از 50 میلیون نفر شد، این برگها بخش مهمی از غذای مردم را تشکیل میدادند.
- سلامت نوزادان: برگ راش دارای ویتامین B6 میباشد که این ویتامین نه تنها برای مادران باردار بسیار ضروری میباشد، بلکه میتواند به سلامت نوزادان نیز کمک کند. ویتامین B6، که همچنین به عنوان فولات یا اسید فولیک شناخته شده است، ویتامین ضروری برای جلوگیری از نقص لوله عصبی در نوزادان است.
- تسکین و درمان سر درد: افراد برای رهایی از این مشکل از قرصهای مسکن استفاده میکنند که اکثر آنها عوارض جانبی در بر دارند. برای سر دردهای شدید و خفیف می توان از داروخانهها، قرصهای ضد درد راش خریدری نمود و همچنین می توان از این خواص راش به دو صورت موضعی و خوراکی استفاده نمود. علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی گیاه اشنه ایرلندی استفاده نمود.
- تب بر: بدین مظور سی گرم تازه و یا پانزده گرم خشک آن را در یک لیوان آب جوشانده و آب صاف کرده ی آن را بنوشید.
- اشتها آور: ۲- اگر ۲۰ تا ۳۰ گرم گرد آن را با آب میل شود.
- ضد عفونی زخمها: استعمال خارجی مقدار محدود آن برای ضد عفونی زخمها بخصوص در دندان پزشکی برای ضد عفونی بن دندان کاربرد داشته است. همچنین می توان برای ضدعفونی کردن از خواص درمانی درخت انجیلی استفاده نمود.
- درمان استسقا و بیماریهای پوستی
- مسهل و قی آور
- درمان روماتیسم
- درمان صعب العلاج
- درمان نقرس
- قابض
- تب بر
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه راش
در دانههای راش در حدود 15- 7 درصد روغن ثابت قابل استخراج وجود دارد و در تفاله باقیمانده آن مادهای به نام فاژین 16 یافت میشود.
نکته: ماده فاژین سمّی است و خوردن آن برای حیوانات خصوصا اسب ایجاد مسمومیت میکند، در انسان نیز اگر دانه راش بیش از حد مجاز خورده شود، مسمومیت ایجاد مینماید.
از کرئوزوت راش روغن بیرنگی به نام کرئوزول 19] گرفته میشود و به علاوه ماده دیگری به نام گایاکول 20] از آن به دست میآید. گایاکول ترکیبی شیمیایی است به نام اترمونومتیلیک پیروکاتشین 21] و به فرمول خامCH 3 O -C 6 H 4 -OH و ماده متبلوری است که در 32 درجه سانتیگراد ذوب میشود و در 205 درجه سانتیگراد به جوش میآید و به تنهایی دارای خواص کرئوزوت است و برای ضد عفونی در همان موارد کاربرد دارد. گایاکول در الکل، اتر و سرکه به شدت و کاملا محلول است.
موارد احتیاطی و منع مصرف
- یکی از نکاتی که حتماً باید آن را در نظر گرفت این است که اگر بیش از اندازه این گیاه را مصرف کنید، با برخی از عوارض جانبی رو به رو میشوید چرا که برگ راش در مقادبر بالا سمی عمل میکند.
- مصرف باید با تجویز پزشک باشد.
نکات بیشتر درباره گیاه راش
- روغن دانه راش دارای طعم مطبوعی است ولی نگهداری آن مشکل است زیرا خیلی زود اکسیده و فاسد میشود. سابقا در فرانسه روغن تازه دانه راش مشابه روغن کبد ماهی مورو به کار میرفته است.
- بدون تردید اولین استفادهای که از این درخت میشود، در صنعت چوب است. علاوه بر این، عصاره راش و برگهای آن در طب سنتی کاربرد دارند.
- در چوب راش قطران قابل استخراج وجود دارد که از تقطیر آن کرئوزوت 18 گیاهی خاصی گرفته میشود.
- بر روی عصاره این درخت تحقیقات فراوانی صورت گرفته که نتایج نشان میدهد در این ماده انواع فلاونوئید ها و فلونیک ها وجود دارد. علاوه بر این، ترکیبات ضد انگلی بسیار قوی در برگ راش پیدا میشود که قادر هستند با بیش از 500 گونه مختلف از باکتریها مبارزه کنند. دانشمندان چینی دانشگاه دالیان بر این باور هستند که بیشتر خواصی که به این درخت نسبت میدهند، ریشه در فیتوکمیکالهای آن دارد.
-
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه راش ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد