آشنایی با گیاه قدومه
گیاه قدومه که در فارسی تاجیکی به آن چشم بلبل و در متون سنتی تودری می‌گویند از خانواده صلیبیان می باشد. این گیاه علفی، یکساله یا چندساله است که ارتفاعی 60 سانتی‌متر دارد. همچنین دارای برگهایی کشیده، قاشقی و با بریدگی های عمیق و خیلی نامنظم به طوری که قسمت پایین گیاه به صورت لب‌های نازکی تقسیم شده‌اند و برگ‌های قسمت وسط در بالای ساقه به شکل دایره یا بیضی هستند، گلهای این گیاه کوچک و زرد بوده که در انتهای شاخه ها ظاهر می شود و میوه اش به شکل بیضی و مسطح می باشد که داخل آنها دو عدد دانه بیضی قهوه‌ای رنگ که از عدس کوچکتر بوده و با پوششی نازک لیزابی (موسیلاژ) وجود دارد. این دانه‌ها که قسمت مورد استفاده گیاه هستند، در ایران به نام قدومه شهری مشهورند. این گیاه بومی اروپا و آسیا می باشد، ولی در نقاط مختلف جهان رویش داشته و در بیشتر نقاط جنوب و مرکز ایران می‌روید.
ابن سینا در کتاب قانون راجع به قدومه نوشته است که قدومه یا تودری (عربی) دارای طبیعت گرم و تر است. در تندمزگی مانند تخم ترتیزک بیانی بوده و ورم سفت را نرم کند و ضمادش التهاب را فرو نشاند. ضمادش سفتی نقرس را نرم کند. تودری شهوت‌انگیز و خوراکی آن خلط آور است.
در مخزن‌الادویه راجع به قدومه چنین آمده است: تودری که به اصفهانی به آن قدومه گویند، سه نوع می‌باشد: سرخ و زرد و سفید که در اصفهان به نوع سرخ آن قدومه گلگون می گویند. طبیعت آن گرم و تر و بعضی گویند گرم و خشک است و همچنین هر سه نوع خواص نزدیک به هم هستند و جهت سرخ کردن رنگ رخسار، تصفیه صوت و همراه با عسل جهت خروج خلط‌های شش مفید می باشد.
نام های دیگر گیاه قدومه : چشم بلبلی . قدومه شیرازی و قدومه شهری. قدومه، توذریح، بذرالخمخم، بذرالهوه، قصیصه، تودری سرخ، آرد سمن، مادردخت، درینه، اسحاره، اصحاو، بزرالهوت، تذری، اروسم و هری سمون می‌باشد.
خواص درمانی گیاه قدومه
طبع گیاه قدومه گرم و تر می باشد.
- اشتهاآور : ۳ گرم از گیاه را در ۳۰۰ سی‌سی آب جوش نیم ساعت دمکرده و روزی ۳ فنجان میل کنید بازشدن رنگ چهره : از دمکرده قدومه استفاده گردد. کم‌کم بنوشید.
- بازشدن صدا برای آواز : از جوشانده ی گیاه همراه با کمی نبات استفاده گردد.
- قطع اخلاط خونی : قدومه را با عسل مخلوط نموده و روزی یک قاشق مرباخوری با کمی آب گرم میل کنید.
- تحلیل ورم‌های سفت : به صورت ضماد استفاده نمایید.
- درمان ورم بیضه‌ها : به صورت ضماد استفاده شود.
- ورم پستان : به صورت ضماد استفاده گردد.
- درمان جوش‌های سرطانی : قدومه را با آب و عسل مخلوط نموده بمالید.
- درمان نقرس : به صورت ضماد استفاده گردد.
- درمان ورم بیخ گوش : به صورت ضماد استفاده گردد.
- چاق کننده : قدومه را در کمی سرکه دم نموده و میل کنید.
- خروج اخلاط غلیظ از ریه و سینه : ابتدا قدومه را خیسانده سپس بجوشانید و در کیسه ای کوچک ریخته داخل خمیر گذاشته و خمیر را بپزید و میل کنید.
- بازشدن عروق کرونر : از جوشانده ی این گیاه استفاده گردد.
- رفع کولیت کبدی و کلیوی : قدومه را ابتدا خیس نموده و سپس جوشانده و میل کنید.
- جهت بازشدن صدا : از شربت قدومه ( که در پایین تر توضیح داده شده است) استفاده گردد. قدومه به علت خاصیت باز کنندگی صدا و رفع خشونت حلق و حنجره در نظر فرانسوی ها علف آواز خو نامیده می شود.
- ضد سودا
- دفع شن کلیه : قدومه را ۱۲ ساعت در گلاب خیس نموده و صبح ناشتا با کمی آب و سکنجبین بنوشید.
- درمان سرفه‌های خشک و خونی : به این منظور 10 گرم تخم قدومه را در 1 لیتر آب جوشانده و در طول روز میل کنید. همچنین در طب سنتی از خواص درمانی گیاه شکرتیغال برای درمان سرفه بسیار توصیه شده است.
- خنثی کردن سم ناشی از گزیدگی جانوران : که در گذشته از آن استفاده می شده است.
طریقه تهیه و مصرف گیاه قدومه
طرز تهیه شربت تودری: ۳۰ گرم گل قدوخ را با ۲ گرم شیرین بیان در یک لیتر آب جوشانده تا دو سوم آن بخار شود سپس با ۲۰۰ گرم عسل و ۲۵۰ گرم شکر سرخ مخلوط نموده و با حرارت غیر مستقیم آن را گرم نمایید تا غلیظ شود سپس روزی یک تا دو قاشق مرباخوری از این شربت میل کنید.
ترکیبات شیمیایی گیاه قدومه
ترکیبات شیمایی موجود در گیاه قدومه عبارت است از : موسیلاژ، تانن و مقداری چربی
موارد احتیاطی و منع مصرف
- خوردن قدومه برای افرادی که دچار بیماری گواتر هستند مضر می باشد.
- زیاده روی در مصرف قدومه به طور موقتی باعث نفخ و بزرگی شکم شده و خطر انسداد روده را در پی دارد.
[ type=”green”]این مطلب ممکن است دربردارنده ی تمامی خواص گیاه قدومه نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
