جشن شب یلدا یا جشن شب چله:
جشن یلدا یا جشن شب یلدا که به جشن شب چله نیز معروف است یکی از جشن های کهن در بین خانواده های ایرانی است. ایرانیان یکی از ملتهای کهن با انواع جشن ها در زمانهای مختلف سال به مناسبت های مختلف بودند که با وجود از بین رفتن بسیاری از این آداب هنوز بسیاری از آنها در بین مردم ایران گرامی داشته می شود. جشن شب یلدا یکی از چند جشن کهن و قدیمی بیاد مانده از نیاکان ایرانیان است که هنوز توسط ایرانی ها گرامی داشته می شود.
شب یلدا که به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. اولین شب از شبهای زمستانی یا اولین شب ماه دی (انقلاب زمستانی) است که بلندترین شب سال نیز است. یعنی تا پیش از این شب، حرکت وضعی زمین به صورتی بوده که بر طول شب افزوده و روزها کوتاهتر میشده و بعد از این شب که طولانی ترین شب سال در نیم کره شمالی است، این حرکت به شکلی می شود که روزها بلد و شب ها کوتاه می شود. جالب است بدانید که شب یلدا یا شب اول دی ماه یکی از جشن‌های چهارگانه دی‌ماه بوده و شبهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم این ماه نیز به عناوین متفاوت جشن گرفته می‌شد. ضمنا “یلدا” که یک واژه سریانی است به معنای میلاد عربی است و از آن‌جا که این شب با میلاد حضرت مسیح مطابقت داشته، به این نام خوانده میشده است.
آداب و رسوم شب یلدا
کرسی شب یلدا
با توجه به اینکه شب یلدا دقیقا اولین شب زمستان است بنابراین یکی از سردترین شبهای سال نیز به شمار می رود. مردم ایران در قدیم و تا پیش از پیدایش و استفاده از گاز و برق جهت گرمایش خانه از کرسی ها استفاده میکردند و چون در این شب خانواده ها به دور هم جمع می شدند، همه به دور یک کرسی جمع شده و میوه و آجیل بر روی کرسی قرار داده می شد و همه به دور آن جمع می شدند و به گفت و گو با هم می پرداختند. البته امروزه کرسی برای بسیاری از ایرانیان واژه غریب و نا آشنایی است و در این شب مردم به دور سفره شب یلدا جمع می شوند که اکثر اوقات این سفره ها بر روی میز به شکلهای زیبا با انواع خوراکی های مختلف تزیین می شود. در این شب اعضای خانواده به دور سفره شب یلدا جمع شده و علاوه بر استفاده از میوه و تنقلات، قصه‌گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ رایج است
خوراکی‌های سفره شب یلدا
میوه شب یلدا:
یکی از مهمترین خوردنی هایی که مردم ایران در شب یلدا بر روی کرسی قرار می دادند و امروزه در سفره شب یلدا تزیین کننده این سفره رنگین است میوه ها هستند. معمترین میوه های مورد استفاده در شب یلدا انار، سیب، هندوانه، انگور، خیار و به بود که البته به فقط جنبه تزیین داشته و خورده نمی شد. البته امروزه با وجود دسترسی در زمستان به انواع میوه های مختلف ایرانی و خارجی، سفره های شب یلدا رنگین تر شده و تنوع میوه ها برای این سفره بسیار بیشتر شده با این وجود دو میوه انار و هندوانه جزء اصلی این سفره بوده و هست و هنوز هم مردم بطور خاص از این دو میوه در کنار دیگر میوه در سفره شب یلدای خود استفاده می کنند
تنقلات سفره شب یلدا:
در ایران قدیم تنقلات همواره یکی از خوراکی های اصلی جشن ها بوده است. در شب یلدا تنقلاتی همچون تخمه آفتابگردان، تخمه هندوانه، تخمه خربزه، گندم و نخود برشته، تخمه کدو، انجیر خشک، کشمش، فندق و پسته و بادام و گردو مورد استفاده قرار میگرفته است. میوه ها و تنقلات ذکر شده مهمترین خوراکی های سفره های شب یلدای ایرانیان است. هر چند اساس سفره شب یلدا میوه و تنقلات بوده و است و پیش از آن خانواده ها شام را در منزل خود میل کرده و بعد از آن به دیدار بزرگترهای خانه می رفتند، ولی با این حال در بسیاری از مواقع خانواده ها کمی زودتر دور هم جمع شده و شام را نیز در کنار بزرگترها میل می کنند و البته نوع شام بستگی به وسع صاحب خانه دارد.
خوراکی های ذکر شده شالوده و اساس سفره های ایرانی را در قدیم نشان می دهد ولی امروز این خوراکی ها تا حدی تغییر کرده و به بیان بهتر بسیاری از خوراکی های دیگر به آن اضافه شده است که این تنوع و تجمل نیز بسته به وسع خانواده ها متفاوت است.
تزیین سفره شب یلدا
یکی از مهمترین ویژگی های شب یلدا کرسی (در قدیم) یا سفره شب یلدا (امروزه) است که خوراکی ها در آن قرار داده می شود. امروزه با افزایش تجمل گرایی میل به تزیین هر چه بیشتر این سفره و ایجاد سفره های رنگین و با طرح های مختلف مرسوم شده است. بسیاری از مردم و بخصوص بانوان با تزیین سفره های شب یلدا و استفاده از خلاقیت و ابتکار خود و چیدن میوه ها و تنقلات به شکل های بسیار زیبا سفره های رنگین و زیبا تزیین می کنند.
در ادامه این مطلب مجموعه ای از 80 نوع تزیین محتلف برای سفره شب یلدا را برای شما عزیزان آورده ایم که امیدواریم با دیدن این سفره ها و چیدمان های مختلف شما عزیزان از ایده های مختلف سفره شب یلدا استفاده کرده و سفره ای زیبا برای خود و خانواده خود در شب یلدا طراحی کرده و این شب زیبا را در کنار خانواده خود به دور سفره ای زیبا و جذاب سپری کنید
