شرایط و احکام قسم خوردن چیست ؟

 

در این مبحث میخواهیم به شرایط و احکام قسم خوردن بپردازیم .اولا ما باید بدانیم که فردی که میخواهد قسم بخورد باید دارای چه شرایط باشد . سپس به احکام قسم خوردن می پردازیم که زن بدون اجازه شوهر نمی تواند قسم بخورد و فرزند بدون اجازه پدر .در پستهای قبلی ما می توان احکام مسافرت رفتن ، حکم مسافرت در ماه مبارک رمضان و روزه داری زنان باردار و شیرده را مشاهده کنید .

 

قسم خوردن چه شرایطی دارد  ؟

1. شخصی  که سوگند  می‌خورد بایدعاقل و بالغ باشد . و از روی قصد و اختیارسوگند بخورد .

پس سوگند  خوردن بچه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کرده‌اند،درست نیست و همچنین است

اگر در حال عصبانی بودن بی قصد سوگند بخورد.

2. کاری را که می خواهد قسم بخورد انجام دهد، نباید حرام و مکروه باشد.کاری را که سوگندمی‌خورد ترک کند،

نباید واجب و مستحبّ باشد.  اگر سوگند بخورد که کار مباحی را بجا آورد، نباید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش ناشد.

و نیز اگر سوگند  بخورد که کار مباحی را ترک کند نباید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش ناشد.

3. به یکی از اسامی خداوند عالم سوگند  بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی‌شود

مانند «خدا» و «الله» و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می‌گویند

ولی به قدری به خدا گفته می‌شودهر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدّس حق در نظر می‌آید،

مثل آن که به خالق و رازق سوگند  بخورد صحیح است.بلکه اگر به لفظی قسم بخورد که بدون قرینه،

خدا به نظر نمی‌آید ولی او قصد خدا را کند بنابر احتیاط باید به آن سوگند عمل نماید.

4. کسیکه قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست .

ولی آدم لال اگر با اشاره سوگند بخورد صحیح است.

5. عمل کردن به سوگند برای او ممکن باشدو اگر موقعی که سوگند می‌خورد ممکن باشد

و بعد تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقت داشته باشد،

قسم او از وقتی که عاجز شده به هم می‌خورد. همچنین است اگر به‌قدری مشقت پیدا کند که نشود

آن را تحمل کرد، و این عجز اگر به اختیار او باشد، یا بدون اختیار ولی او در تأخیر از زمان قدرت عذری نداشته باشد،

گناه کرده و کفاره واجب است.

 

احکام قسم خوردن 

مسأله ۲۶۸۹ ـ

اگر پدر از قسَم خوردن فرزند جلوگیری کند، یا شوهر از قسَم خوردن زن جلوگیری نماید، قسَم آنان صحیح نیست.

مسأله ۲۶۹۰ ـ

اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسَم بخورد، پدر و شوهر می‌توانند قسَم آنان را به هم بزنند.

مسأله ۲۶۹۱ ـ

اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت، به قسَم عمل نکند، کفاره بر او واجب نیست، و همچنین است

اگر مجبورش کنند که به قسَم عمل ننماید. و قسَمی که آدم وسواسی میخورد، مثل اینکه میگوید:

و الله الآن مشغول نماز میشوم،و به واسطه وسواس مشغول نمیشود، اگر وسواس او طوری باشد

که بی‌اختیار به قسَم عمل نکند کفاره ندارد.

مسأله ۲۶۹۲ ـ

کسی که قسَم میخورد که حرف من راست است، چنانچه حرف او راست باشد قسَم خوردن او مکروه است،

و اگر دروغ باشد حرام است، بلکه قسَم دروغی که در مقام فصل منازعات خورده می‌شود

از گناهان بزرگ میباشد، ولی اگر برای اینکه خودش یا مسلمان دیگری را از شرّ ظالمی نجات دهد،

قسَم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاهی واجب می‌شود، اما اگر بتواند توریه کند

و توجه به آن هم داشته باشد احتیاط واجب این استکه توریه کند ـ

یعنی: معنایی را اراده کند که بر خلاف ظاهر لفظ است، و نشانه‌ای برای مقصود خود اقامه ننماید ـ

مثلاً اگر ظالمی بخواهد کسی را اذیت کند و از انسان بپرسد که او را دیده‌ای؟

و انسان یک ساعت قبل او را دیده باشد، بگوید او را ندیده‌ام و قصد کند که از پنج دقیقه پیش ندیده‌ام

 

منبع :بیتوته

گردآوری :نماگرد