آشنایی با گیاه زنجبیل
زنجبیل یا زنجفیل گیاهی از خانواده ی Zingiberaceae می باشد. این گیاه پایا دارای ارتفاعی بیست تا سی سانتی متر، برگ های دراز و نوک تیز، گل هایی به رنگ زرد روشن و ریشه ی تند و تلخ و سوزان می باشد. این گیاه به صورت وحشی در کشورهای نظیر هندوستان، بنگلادش، چین، سیلان، ژاپن، آفریقای شمالی و مکزیک می روید. همچنین این گیاه در ایران در مناطق شمالی انتشار دارد.
نام های دیگر گیاه زنجبیل عبارتند از: جربیل،زنجبیل، زنربیل،زیگژیبریس، زنجفیل و چلر
انواع گونه های زنجبیل
- زنجبیل هندی
- زنجبیل شامی
خواص درمانی شگفت انگیز زنجبیل
طبع زنجبیل گرم و خشک است .
خواص درمانی شگفت انگیز زنجبیل برای پوست و مو
- جوان سازی پوست: زنجبیل دارای بیش از ۴۰ ترکیب آنتی اکسیدانی که باعث از بین بردن سموم بدن و همچنین بهبود جریان خون به تغذیه و اکسیژن رسانی بهتر به پوست می شود. به منظور جوان سازی پوست از ماسک زنجبیل و عسل استفاده گردد.
ماسک زنجبیل و عسل: زنجبیل را رندهیا پودر نموده سپس با عسل و آب لیمو تازه مخلوط نموده و روی پوست صورت ماساژ داده شود سپس بعد از ۳۰ دقیقه شستشو گردد. بهتر است از این ماسک هفته ای دو بار استفاده گردد.
- خاصیت ضد پیری: زنجبیل برای درمان سریع چین و چروک پوست و کاهش علائم پیری موثر می باشد.
- لایه برداری پوست: بافت دانه ای زنجبیل باعث رفع سلولهای مُردهی پوست می گردد. به همین منظور از پودر زنجبیل و عسل اسکراب تهیه نموده و بر روی پوست صورت و بدن استفاده گردد.
- از بین برنده جای زخم و لک: وجود آنتیاکسیدان در زنجبیل باعث از بین بردن جای زخم، آسیبهای پوستی و لکههای ناشی از افزایش سن می گردد. به منظور رفع و درمان این مورد زنجبیل تازه را رنده نموده و سپس یخ خُرد شده مخلوط کرده و از این ترکیب یک بار در هفته روی پوست استفاده شود.
- رشد مو: وجود ترکیب فعال روغنهای فرّار و آنتیاکسیدانی در زنجبیل باعث تسریع رشد موها می گردد، همچنین به گردش خون در فولیکول های مو سرعت بخشیده و باعث رشد آن می گردد.
ماسک موی زنجبیل: ۲ قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده را با ۳ قاشق غذاخوری روغن کنجد، چند دانه زنیان، نصف قاشق چایخوری آب لیمو مخلوط نموده و روی پوست سر و موها بمالید، بعد از ۳۰ دقیقه آبکشی گردد. از این ماسک دو بار در هفته استفاده شود.
- درمان شوره: یکی از مهم ترین خواص شگفت انگیز زنجبیل درمان شوره می باشد. بدین منظور زنجبیل رنده شده را با آب مخلوط نموده و در یک بطری اسپری ریخته و سپس مخلوط روی کف سر اسپری گردد.
- ریزش مو: زنجبیل به کاهش ریزش مو کمک می کند. به همین منظور ۲ قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده را با اندکی آب مخلوط نموده و روی پوست سر و موها مالیده شود و پس از ۴۵ دقیقه شست و شو گردد. برای درمان ریزش موی شدید دو بار در هفته از این درمان استفاده گردد.
خواص درمانی شگفت انگیز زنجبیل برای سلامتی
- درمان سرماخوردگی و آنفولانزا: به منظور رفع و درمان سریع سرماخوردگی مقداری زنجبیل را خرد نموده و به همراه آب داغ، آبلیمو و عسل به بدن مالیده شود. همچنین برای درمان سرما خوردگی می توان پودر شنبلیله را با آب لیمو و عسل خام را هر کدام به میزان ۱ قاشق چایخوری مخلوط نموده دو بار در روز استفاده شود.
- درمان سرفه و گلودرد: ۱ قاشق چایخوری آب زنجبیل و عسل به درمان سرفه و گلودرد می پردازد.
- رفع حساسیت: زنجبیل مانند یک آنتیهیستامین از نوع طبیعی عمل می کند. به همین دلیل در مواقع گرفتاری به حساسیت فصلی یا آلرژی، عطسهها و آبریزش بینی از چای زنجبیل استفاده گردد.
- تقویت قدرت حافظه: پژوهش های صورت گرفته بر روی حیوانات نشان دهنده ی این است که زنجبیل کاهش زوال عقلِ را به دنبال دارد و همچنین تاثیر خوبی در افراد مسن که در آستانه ی آلزایمر هستند را دارا می باشد.
- رفع درد عضلات: به منظور بهبود و درمان درد عضلات چند قطره روغن زنجبیل را داخل وان حمام ریخته و در آن به مدن نیم ساعت استراحت کنید، همچنین می توان خمیر زنجبیل گرم شده را به ناحیهی دردناک مالید.
- ضد تهوع طبیعی: ریشه ی زنجبیل یک ضدتهوع طبیعی بشمار می رود و همچنین باعث کاهش و رفع تهوع صبحگاهی بارداری،تهوع ناشی از حرکت یا هر نوع دیگری می گردد.
خواص زیتون برای بارداری را از اینجا بخوانید.
- عوارض شیمی درمانی: مصرف مکملهای ریشه زنجبیل یا آب زنجبیل قبل از انجام شیمی درمانی برای کاهش تهوع به همراه دیگر داروهای تهوع مفید باشد، زیرا زنجبیل دارای خاصیت ضدالتهابی بوده و حتی تهوع ماشین یا دریا را نیز کاهش میدهد.
- کاهش قند خون و خطر بیماریهای قلبی: مطالعات انجام گرفته در سال ۲۰۱۵ بر روی ۴۱ نفر از مبتلایان به دیابت نوع دو نشان داد که مصرف ۲ گرم پودر زنجبیل میتواند قند ناشتا را تا ۱۲٪ کاهش دهد و همچنین سطح HbA1c را که یکی از علائم قند خون است در بازهی ۱۲ هفتهای تا ۱۰٪ کاهش دهد.
- درمان سوءِ هاضمهی مزمن: سوءِهاضمهی مزمن یا دیسپپسی که در قسمتهای بالایی معده تشخیص داده میشود می تواند با کصرف زنجبیل رفع گردد. مطالعهای صورت گرفته بر روی ۲۴ فرد سالم نشان داد مصرف ۱٫۲ گرم پودر زنجبیل قبل از وعدهی غذایی میتواند سرعت تخلیهی مواد از معده را تا ۵۰٪ افزایش دهد.
- قاعده آور و کاهش دردهای قاعدگی: زنجبیل قاعده آور بوده و باعث رفع بی نظمی یا تاخیر در عادت ماهیانه می گردد. همچنین زنجبیل باعث کاهش دردهای قاعدگی شده جایگزین مناسبی برای دارو های مسکن مانند مفنامیک اسید و ایبوپروفن می باشد. علاوه بر رنجبیل می توان ۱ یا ۲ قاشق غذاخوری از پودر کتان را همراه با ۱ قاشق غذاخوری روغن دانهی کتان و کاسنی زرد مخلوط نموده و در صبحانه میل نمایید.
- ضد انعقاد خون قوی: زنجبیل یک ضد انعقاد خون قوی به شمار می رود که در این مورد از سیر و پیاز هم بهتر عمل میکند.
- کاهش کلسترول: یکی دیگر از خواص درمانی شگفت انگیز زنجبیل کمک به کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون می باشد. یکی از این گیاه دارای اثری مشابه داروی آتورواستاتین در کاهش چربی خون می باشد.
- ضد سرطان: وجود ماده ی جینجرول در زنجبیل باعث جلوگیری از رشد سلول های سرطانی مخصوصا سرطان روده بزرگ در انسان می گردد. همچنین از عصارهی زنجبیل در برخی مطالعات به عنوان درمان جایگزین برای برخی سرطانها استفاده می شود.
- بهبود عملکرد مغز: عصارهی زنجبیل میتواند باعث افزایش سرعت عکسالعمل و تقویت حافظه می گردد.
- مبارزه با عفونتها: جینجرول ماده ایی در زنجبیل که باعث کاهش عفونت ها می گردد. زنجبیل میتواند در برابر ویروس سینسیشیال تنفسی که یکی از عوامل شایع عفونتهای تنفسی است نیز مؤثر باشد. همچنین زنجبیل در مبارزه با باکتریهای دهانی مرتبط با بیماریهای التهابی لثه، مانند پیوره و التهاب لثه (ژنژیویت) مؤثر است.
- افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن: زنجبیل سرشار از روی، کروم و منیزیم است که باعث تحریک گردش خون و کاهش لرز، تعریق بیش از حد و تب می گردد. به همین علت مصرف روزانه چای زنجبیل و لیمو توصیه می گردد.
- افزایش نیروی جنسی: زنجبیل نیروی جنسی را افزایش می دهد. همچنین می توان از عرق کاسنی استفاده کرد.
- درمان سردردهای میگرنی: زنجبیل یک ضد التهاب است که به درمان سردردهای میگرنی می پردازد. آزمایشها نشان می دهد مصرف روزانه زنجبیل باعث کاهش تعداد و شدت حملات میگرنی می گردد.
- کاهش وزن: یکی از مهم ترین خواص درمانی زنجبیل کمک به کاهش وزن می باشد. زنجبیل سوخت و ساز بدن و سوزاندن چربی را سرعت بخشیده و باعث کاهش وزن می گردد. از همین رو به مدت چند روز چای زنجبیل توصیه می شود.
- کاهش درد معده: ترکیبات فنلی موجود در زنجبیل به کاهش درد معده تحریک بزاق و تولید صفرا کمک نموده و همچنین باعث جلوگیری از یبوست و سرطان کولون می گردد.
- کاهش تهوع و استفراغ و سرگیجه زنان باردار: مطالعات نشان داده که مصرف زنجبیل باعث کاهش تهوع و استفراغ و سرگیجه زنان باردار می گردد.
- درمان زود انزالی: مصرف زنجبیل سبب تقویت اسپرم در مردان می شود و همچنین زود انزالی را درمان می کند.
- درمان سندروم رودهی تحریکپذیر (IBS): چای زنجبیل به افراد مبتلا به IBS کمک نموده و باعث تسکین نشانههای ظاهری این بیماری می گردد.
- افزایش ترشح بزاق: افزایش میزان بزاق در دهان از دیگر خواص درمانی زنجبیل می باشد. لازم به ذکر است ترشح بزاق شیوع مشکلات دندان را کاهش میدهد.
- درمان بیماری آرتریت: زنجبیل بیماری آرتریت یا همان (التهاب مفاصل) را رفع می کند.
- درمان آسم و برونشیت: زنجبیل راه های تنفسی را که دچار شده اند باز میکند. به همین منظور از مخلوط شنبلیله و آب زنجبیل تازه استفاده گردد.
- بهبود گردش خون: از دیگر خواص درمانی زنجبیل بهبود گردش خون است. این گیاه با توجه به داشتن طبعی گرم باعث باز شدن منافذ شده و گردش خون را بهبود می بخشد.
- رفع سوزش سر دل: زنجبیل مانع از بازگشت اسید به مری شده و سوزش سر دل را از بین می برد.
- از بین بردن گاز معده: استفاده از چای زنجبیل به از بین بردن گاز معده می انجامد.
- تسکین سینوس: زنجبیل این ریشه ی خوراکی پر خاصیت به تسهیل و پاکسازی سینوس ها پراداخته و مانع گرفتگی آنها میشود. به همین منظور می توان از چای زنجبیل استفاده نمود.
- ضد قارچ: زنجبیل مانع رشد کاندیدا آلبیکانس می گردد و از همین رو ضد قارچ شناخته شده است.
- تازه نگه داشتن نفس: مصرف زنجبیل در پایان غذا باعث تازه نگه داشتن نفس و احساس پاکی در محیط دهان می شود.
- بهبود فرایند گوارش: زنجبیل باعث تحریک کیسهی صفرا و در نتیجه ترشح صفرا می گردد که این روند به جذب و ترکیب مواد مغذی موجود در غذا کمک میکند. همچنین باعث تسکین گرفتگی معده، اسهال و نفخ ناشی از گاستریت یا ورم معده می گردد. برای رفع این مشکل از چای زنجبیل استفاده گردد. (برای رفع و درمان اسهال می توان از خواص درمانی گیاه برهان استفاده نمود.)
- جلوگیری از پوکی استخوان: زنجبیل به کاهش التهاب ناشی از بیماریهای استخوانی نظیر پوکی استخوان کمک می نماید. چای زنجبیل برای این مورد پیشنهاد می گردد.
- تقویت قلب: چای زنجبیل به کاهش سطوح کلسترول می پردازد و همچنین از ایجاد لخته های خونی در داخل بدن پیشگیری می کند.
- گرمی بدن: زنجبیل دارای طبعی گرم است و از همین رو باعث میشود بدن گرم بماند و از بدن در برابر سرما محافظت کند.
- درمان سنگ کلیه: زنجبیل قادر به درمان سنگ کلیه می باشد. به همین علت از چای زنجبیل استفاده گردد.
- درمان مسمومیتهای غذایی: روغن زنجبیل یک درمان خانگی برای مسمومیت غذایی می باشد.
انواع روش های مصرفی زنجبیل
- کپسول
- چای زنجبیل
- آب زنجبیل
ترکیبات شیمیایی موجود در زنجبیل
ترکیبات شیمیایی و اصلی موجود در زنجبیل عبارتند از: انواع قندها (50 تا 70 درصد)، چربی ها ( 3 تا 18 درصد) اولئورزین (4 تا 5/7درصد) و ترکیبات سوزاننده (1 تا 3 درصد)
ترکیبات دیگر زنجبیل شامل: جیم جرول، شوگائول، رزین، زینجرون، نشاسته، زینجی برول، اسانس روغنی فرار زینجی برون، بورنئول فلاندرن، سسکی ترپن، ترپن، سیترال، دکستروریا، کامفن و سینئول
موارد احتیاطی و منع مصرف
- مصرف زنجبیل برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.
- استفاده ی بیش از حد زنجبیل باعث سوزش سر دل می گردد.
- افراد مبتلا به سنگ کلیه قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.
- مصرف زنجبیل در دوران بارداری و شیردهی در حد متعادل باشد.
- مصرف زیاد زنجبیل باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی می گردد.
تداخل دارویی
- زنجبیل ممکن است با داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و آسپیرین تداخل داشته باشد.
- مصرف زیاد زنجبیل با داروهای قلبی و دیابت تداخل دارد.
نکات بیشتر درباره زنجبیل
- مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.
- زنجبیل ریشه خوراکی دارد و به شکل تازه و خشک شده استفاده می گردد.
- در زمانهای قدیم از زنجبیل در آشپزی برای پخت انواع غذا و شیرینی استفاده می شده است.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه زنجبیل ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد