احکام خمس از دیدگاه مراجع تقلید 

گروه مذهبی نماگرد در پست های قبل به مبحث خمس چیست پرداخت در این مبحث می خواهیم شما را با سال خمسی و چگونگی محاسبه خمس آشنا کنیم و آخر مبحث را به سوالات شما عزیزان پیرامون پرداخت خمس اختصاص داده ایم .

 

محاسبه پرداخت خمس چگونه است 

به طور کلی خمس به پس اندازی تعلق می گیرد.

که یک سال در نزد شخص مانده و به مصرف نیازهای زندگی شخص نرسیده باشد.

منظور از پس انداز پولی نیست که از مخارج زندگی زیاد آمده است.

بلکه شامل آن چه از برنج و حبوبات و مایحتاج دیگری که اضافه آمده هم می شود.

خمس این موارد را هم باید پرداخت، حال اگر ممکن است از خود آن و یا قیمت آن.

* چیزهایی که مورد نیاز انسان است و با استفاده عین آن از بین نمی رود .مانند وسایل زندگی،

از قبیل فرش، یخچال و، وسیله نقلیه و… هر چند سال هم بر آن بگذرد.خمس به آنها تعلق نمی گیرد.

*کسی که درآمد تدریجی و منظم دارد، باید برای خود سال خمسی تعیین کند؛

یعنی یک روز را قرار دهد که در آن روز ببیند چقدر پس انداز دارد .

در سال اول و یا چه مقدار بر پس اندازش از سال گذشته اضافه شده است .

در سالهای بعد و خمس یعنی یک پنجم آن که باید آن را به مرجع تقلیدش یا کسی که او مجاز بداند، بدهد.

*اگر از در آمد چیزی که به آن احتیاج نداشته اید خریداری نموده اید و یک سال از خرید آن گذشته ، باید خمس آن را بپردازید .

*اگر وسایل زندگی و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارید مطابق نیاز و جایگاه اجتماعی خریداری نموده.

برای مثال خانه ای مناسب نیازی که دارد و نه بیشتر خریده است، در این صورت باید به دو مطلب توجه شود :

1 ) اگر آن را در بین سالی که در آن سال در آمد داشته خریداری نموده، لازم نیست ‏خمس آنها را بپردازد.

توجه : منظور از سال، سال خمسی می باشد که زمان آغاز آن، همان وقتی است که اولین در آمد را به دست آورده اید

2 ) اگر نمی داند که در بین سال آن را خریداری نموده است یا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع

( افرادی که از طرف مرجع تقلید شخص اجازه دارند تا مسائل اینگونه را حل کنند ) مصالحه کند.

* در صورتی که می داند وسایل زندگی را با پولی که پرداخت خمس آن واجب بوده خریداری کرده است، پرداخت خمس آن واجب است .

به طور کلی خمس به پس اندازی تعلق می گیرد که یک سال در نزد شخص مانده و به مصرف نیازهای زندگی شخص نرسیده باشد.

 

پرسش و پاسخ در مورد پرداخت خمس

پاسخ های ارائه شده بنابر نظر مقام معظم رهبری می باشد.

1. سال خمسی چگونه تعیین میشود؟

•  تعیین سال خمسی امری قراردادی نیست بلکه امری واقعی است

و اول سال خمسی هر شخص مساوی با اولین در آمد او می باشد.

2. من و شوهرم پولی را برای خرید خانه در بانک گذاشته ایم و الان 2 سال می گذرد ولی پولمان به قدری نیست

که بتوانیم با آن خانه بخریم آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟

•  سود پس انداز شده اگر برای صرف در احتیاجات زندگی باشد. .

در آینده نزدیک دو تا سه ماه بعد از پایان سال خمسی در همان مورد صرف شود،پرداخت آن واجب نیست

ولی اگر بیش از این زمان شود پرداخت خمس آن واجب است و در فرض سوال پرداخت آن بر شما واجب است.

3. چنانچه مبلغ پس انداز شده به طلا تبدیل شده باشد باز هم پرداخت خمس واجب است؟

•  آری ، با گذشت سال، خمس دارد.

4. آیا میتوانم پس اندازم را که جهت خرید خانه پس انداز کرده ام را به همسرم هدیه بدهم تا به آن خمس تعلق نگیرد؟

•  انجام چنین کاری برای فرار از خمس اشکال دارد و نمی توانید چیزی را سوری هدیه کنید و اهدا باید واقعی باشد.

توجه بفرمایید که پرداخت وجوهات شرعی باعث کم شدن اموال شما نمی شود

و هیچ کسی تا کنون به دلیل پرداخت خمس و زکات از پیشرفت اقتصادی محروم نشده،

بلکه به عکس این مطلب صادق است.

5. به هدایایی که در هنگام عقد به ما داده اند خمس تعلق می گیرد؟

•  به هدیه و بخشش خمس تعلق نمی گیرد.

6. به وام هایی که بعد از ازدواج دریافت کرده ایم و ممکن است تا بیش از یکسال در حساب بانکی ما بماند خمس تعلق می گیرد؟

•  وام خمس ندارد، مگر این که عین آن پول موجود باشد و سال بر آن بگذرد.

که در این صورت هم فقط به مقداری که اقساطش پرداخت شده،

خمس تعلق می گیرد و بقیه خمس ندارد.

7. پولی که سال 87 بابت عمره در بانک گذاشتیم تا الان که سال 89 است نوبت مشرف شدن ما را اعلام کردند.

آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟

•  اصل سپرده اگر از در آمد کسب بوده و خمس آن داده نشده خمس دارد.

اما سود ‏حاصله اگر پیش از سال عزیمت به سفر حج قابل وصول نبوده جزء در آمد سال ‏وصول محسوب می‌شود

که اگر در همان سال هزینه سفر حج شود خمس ندارد.

8. آیا میتوان پول خمس را برای ساخت مسجد یا حسینیه در مکانی که احتیاج است خرج کرد؟

• خیر، بدون اجازه از دفتر یا نماینده مرجع تقلید، نمی توان در خمس تصرف نمود و جایز نیست.

9. آیا خمس به مال کسی که تحت تکلف پدر و مادر است

و با انجام یک پروژه یا 3 ماه تدریس مبلغی پول دریافت کرده و در آمد غیرثابت دارد تعلق می گیرد؟

• صرف تحت تکفل بودن دلیل بر ندادن خمس نیست.

لذا از اولین درآمدتان و یا همان درآمد غیردائم اگر یکسال بگذرد و مصرف نشود.خمس به آن تعلق می گیرد.

10.اگرسر سال خمسی،بعضی از خوراکیهایی مثل (مثلا زیتون وشور بامیه و شیره انگور) وجود داشته باشه

که فقط بچه های خانواده بهشون علاقه دارند و میخورند

آیا میشه این خوراکی ها را به عنوان هدیه پدربرای فرزندان به حساب آورد و جزء خمس در نظر نگرفت؟؟

 

• این کار را انجام ندهید مگر خمس اینها چقدر می شود. این عمل فرار از خمس است و کار پسندیده و شایسته ای نیست.

11.آیا به پولی که بعنوان قرض یاوام به کسی داده ایم ودر تاریخ سال خمسی بازگردانده نشده خمس تعلق میگیرد؟

2-آیا به حقوق ماهانه که همزمان با تاریخ سال خمسی دریافت شده خمس تعلق میگیرد؟

3-اگر سال گذشته پولی بعنوان رهن منزل خمس نداشته وامسال آن پول آزاد شده اماهمچنان از خود منزلی نداریم خمس دارد؟

خمس آن را بلافاصله پس از وصول بدهید. 2) اگر در سال خمسی وصول کنید متعلق خمس است. 3) بله متعلق خمس است.

12. خانمی هستم شاغل که شوهر در آمد انچنانی ندارد و فرزندی دارم معلول خرج خانه را بیشتر خودم می دهم

و از و مقداری از حقوقم را پس انداز می کنم تا بتوانم خانه ای بخرم چون اجازه نشین هستیم

ایا به مبلغ پس اندازم خمس تعلق می گیرد مرجع تفلید: مکارم شیرازی

• خمس به پس انداز ولو با قناعت کردنباشد تعلق می گیرد .

ولی شما در سال خمسی شرح حال خود را با مرجع تقلیدتان یا وکیل ایشان بفرمایید

به احتمال بسیار قوی ملاحظه حال شما خواهد شد یا به طور کلی معاف خواهید شد.

13.من از بچگی که پدرم به من پول می داد تا حالا6000000معادل ریال جمع کردم .

از اول نیت کربلا ومکه کردام آیا خمس دارد ویا نه اگر دارد چقدر است؟

•  از نظر آیت الله مکارم خمس هدیه بنابراحتیاط است می توانید در این احتیاط به فتوای آیت الله خامنه ای یا آیت الله نوری رجوع نمایید و خمس آن را ندهید

14.شخصی مقداری پول دست کسی قرض داده وحال سال خمسیش رسیده

با توجه به اینکه باید چندجاقسط بدهد آیا آن پول شامل خمس می شود یا خیرمرجع تقلید: امام خامنه ای(مدظله

•  به آن پول خمس تعلق می گیرد ولی اگرتوان پرداخت نیست با دست گردان با مرجع تقلیدتان یا وکیل ایشان کم کم و به تدریج پرداخت نمایید.

واگر واقعا در عسر و حرج باشید ممکن است مرجع تقلیدتان یا وکیل ایشان تمام یا بخشی از آن را به شما ببخشد. موفق باشید

 

15. سپرده ای که جهت دریافت وام بیشتر از یک سال به عنوان مسدودی در حساب شخص ذخیره میشود ،

و پس از تسویه وام عودت داده میشود، آیا خمس تعلق میگیرد؟

•  در سال خمسی به آن خمس تعلق میگیرد.

16.خانمی که شوهر وشوهر او از خودش منزل شخصی دارد . اگر این خانم مبلغی پول در بانک مسکن برای خرید خانه سرمایه گذاری کند.

آیا به این پول خمس تعلق می گیرد ( و پول ازدرآمد خود زن باشد). با تشکر

• پاسخ: بله این پول متعلق خمس است.

17. پاداش بازنشستگان فرهنگی خمس تعلق میگیرد ؟و از انجایی که خودم سرپرست خانواده هستم .

این پاداش را در بانک گذاشته ام وسود ان را برای گذران زندگی ماهیانه دریافت میکنم شرعا اینکار من صحیح است؟

•  طبق نظر مرجع تقلیدتان آیت الله سیستانی مدظله به پاداش چنانچه در سال خمسی زیاد آید خمس تعلق می گیرد.

18.مقداری پول را برای اخذ وام مسکن جهت تبدیل به احسن نمودن منزل مسکونی خود در بانک مسکن به ودیعه گذاشته ام

و طبق شرایط بانک باید این پول یک سال در حساب بماند . آیا این پول خمس دارد؟

• فقط خمس هر مقدار از قسط را که داده اید واجب است19. تصرف در مالی که متعلق خمس است جایز است؟

خیر جایز نیست.

 

منبع :مشرق

گردآوری :نماگرد