آشنایی با گیاه خارخسک
خارخسک که در کتاب های سنتی به نام حَسَک (بر وزن حسد) از آن یاد می کنند گیاهی از خانواده ی Zygophyllaceae است. این گیاه به صورت علف هرز بوده و دارای ساقه‌های خوابیده وخزنده و با برگچه‌های ترش و گس با بوی نامطبوع می باشد. گل های آن زرد و کوچک که به صورت پراکنده در طول ساقه‌های گیاه قرار گرفته و میوه‌های آن، سبز مایل به زرد،چند وجهی و تیغ‌دار می باشد. این گیاه بیابان زی و کویری بوده و از آن چهار گونه در ایران می‌روید که دو گونه از آن را می توان در استان خراسان رضوی مشاهده کرد. تمامی قسمت های خارخسک قابل استفاده ی دارویی می باشد ولی در ایران ،بیشتر از میوه ی آن استفاده می گردد.
خواص درمانی گیاه خارخسک
طبع گیاه خارخسک گرم و خشک (صفراوی) می باشد.
- درمان ناتوانی‌های جنسی : از نخود خیس‌شده در آب تازه خارخسک استفاده گردد.
- افزایش ترشح هورمون تستوسترون مصرف نخود خیس‌شده در آب تازه خارخسک و پرورده‌کردن آن، موجب رفع نارسایی‌های جنسی است؛ زیرا افزایش‌دهنده سطح تستوسترون می‌باشد. خارخسک می‌تواند DGEA که ماده‌ای موثر برای برقراری یک رابطه جنسی سالم و کامل می‌باشد را در بدن فرد بالا ببرد. این ماده برای درمان ناتوانی‌های جنسی و بالابردن کیفیت عملکرد فرد بسیار خوب عمل می‌کند و اگر به طور مرتب مورد استفاده قرار گیرد می‌تواند این مشکل را درمان کند.
- محافظت از قلب و درمان بیماری‌های قلبی – عروقی
- افزایش قدرت و حجم عضلات و افزایش قدرت مصرف این گیاه با توجه به افزایش سطح تستوسترون که یک هورمون طبیعی است در بین ورزشکاران به خصوص بدنسازان به همراه مکمل‌های غذایی برای تقویت توده عضلانی و افزایش قدرت مصرف می‌شود.
- افزایش تولید سلول‌های جنسی مردانه و زنانه
- درمان فشارخون بالاخارخسک با کاهش تحریک عصبی، افزایش فعالیت عضله قلب و از بین بردن هورمون‌های مازاد از جریان خون، برای برطرف کردن فشار خون مفید است. ترکیبات این گیاه در کاهش مقدار سدیم موجود در خون که باعث کاهش میزان مایعات می‌شود موثر است
- درمان کم‌خونی، ضعف گردش خون و آنژین صدری
- درمان اختلالات گوارشی
- درمان یبوست و نفخ : دانه کوبیده شده ی گیاه خارخسک را با آب کاهو و قندورن شکر ترکیب نموده و میل کنید. همچنین می توان از خواص شنبلیله برای درمان یبوست به این صورت استفاده نمود: یک فنجان شنبلیله را در آب جوشانده و پس از سرد شدن با اضافه کردن مقداری عسل دو بار در روز میل شود.
- تقویت کبددر داروهای سنتی چینی‌ها و هندی‌ها برای درمان بیماری‌ها و تقویت کبد
- درمان پرخوری
- درمان مسمومیت غذایی
- ادرارآور و التیام زخم‌های مجاری ادراریخارخسک بدلیل داشتن خواص مدر (ادرار آور بودن)، موجب دفع سنگ‌های مجاری ادراری می شود
- کاهش عفونت‌های مجاری ادراریاین گیاه به دلیل ادرارآور بودن و داشتن خواص ضدعفونی کننده می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری را کاهش دهد.
- درمان اختلالات ایمنی بدن از قبیل آلرژی‌های پوستی و اگزما
- درمان بعضی از انواع ناباروری برای تقویت نیروی جنسی و درمان الیگواسپرمی و آزواسپرمی و ناباروری و نیز بزرگی پروستات در مردان از دیگر خواص گیاه خارخسک است.
- کاهش عوارض یائسگیخارخاسک موجب رفع علائم یائسگی همچون افسردگی و بی ثباتی عاطفی می شود.
- کاهش گلیسیرید و کلسترول عام
- رفع بواسیر
- آنتی اکسیدان
- کاهنده قند خونمیوه گیاه خارخسک موجب کاهش قند خون مبتلایان به دیابت می شود. دکتر”عطاالله بنکداران”، عضو هیئت علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، با بررسی تعدادی از موش‌های صحرایی دریافته است که مصرف عصاره میوه گیاه خارخسک باعث کاهش قند خون موش های دیابتی می‌شود. شایان ذکر است که در طب سنتی، از میوه این گیاه، برای درمان دیابت استفاده می‌شود. (سلامت نیوز به نقل از شبکه خبر)
- ضد التهاباین گیاه ضد التهاب لثه و مجاری ادراری است
- درمان سنگ کلیه : از جوشانده یا گرد سفید روی برگ گل آن استفاده گردد.
- ضد قارچ، ضد باکتری و ضد کرم
- درمان اختلالات ایمنی
- ملین، مدر
- قاعده‌آورریشه این گیاه، مقوی معده و بادشکن و قاعده‌آور است
- ازدیاد شیرخارخسک، قابض است و مصرف آن باعث افزایش ترشح شیر در مادران می‌شود
- افزاینده اسپرمدرمان الیگواسپرمی و آزواسپرمی و ناباروری
- کاهش دردهای ناشی از بیماری سوزاک
- رفع عفونت دهان، ناراحتی لثه: عصاره ی گیاه خارخاسک را با عسل مزمزه کنید.
- ورم عضلات حلق
- درمان آسم
- تصفیه‌کننده خون
- تب‌بر : از جوشانده میوه خارخسک همراه با عناب و سپستان استفاده گردد. همچنین می توان از گیاه سداب برای کاهش تب استفاده نمود.
- مسکن درد مفاصل و دردکمر : روغن خارخسک را موضع درد بمالید.
- درخشان‌کردن رنگ رخسار
- کاهش دردهای روماتیسمی : از ضماد خاکستر این گیاه استفاده گردد. همچنین می توان از ضماد گیاه انگشت عروس استفاده نمود.
طریقه ی تهیه و مصرف گیاه خارخسک
- دم نوش خارخسک: 1 قاشق مرباخوری سرخالی از میوه گیاه را در یک لیوان آب جوش ریخته و پس از مدت 15 دقیقه آن را صاف کرده و قبل از غذا میل کنید.
- عرق خارخسک: صبح یک فنجان به صورت ناشتا و یک فنجان نیز عصر میل شود.
- برای تهیه روغن خارخسک ، آب گیاه تازه را با روغن کنجد پخته و دم می‌کنند.
- مقدار مجاز مصرف خوراکی این گیاه از ریشه، برگ یا میوه حداکثر 20گرم می باشد این درصورتی است که از روغن آن، حداکثر 28گرم استفاده می کنند. که بهتر است این مقدار با شیره انگور یا شیره خرما یا عسل مصرف شود.
ترکیبات شیمیایی گیاه خارخسک
ترکیبات شیمیایی موجود این گیاه عبارتت است از یک نوع آلکالوئید، مقداری اسانس روغنی فرار و کمی روغن غیرفرار، رِزین و موادی همچون هرمان و هرمین و ترکیبات سمی حاوی نیترات و سلنیوم
موارد احتیاطی و منع مصرف
- مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی گردد.
- خارخسک، قابض است و مصرف آن باعث افزایش ترشح شیر در مادران می‌شود اما در عین حال باید توجه داشت که زیاده‌روی در مصرف این گیاه، می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. درباره مصرف در دوران شیردهی مورد خاصی ذکر نشده است اما باید حتما مصرف آن با مشورت پزشک صورت گیرد.
تداخل دارویی
- خارخسک به دلیل داشتن ساپونین ها و آلکالوئیدها دوز مصرفی آن با احتیاط باشد.
نکات بیشتر در مورد گیاه خارخسک
از فراورده های خارخسک می توان به فرآورده‌های موجود در بازار مانند قطره پروستاتان، قطره سنکل و قطره آفرودیت اشاره نمود.
نکته قابل توجه : گیاهان دارویی همواره در سلامتی انسان نقش بسیاری داشته اند اما مصرف بیش از حد آن ممکن است خطرات و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. ذکر این نکته ضروری است که مطالب درج شده در این بخش از سایت نماگرد صرفا جنبه ی اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی نسبت به گیاهان دارویی داشته و بهتر است قبل از استفاده از هرگونه گیاهان دارویی حتما با پزشک مربوطه مشورت گردد.
[ type=”green”] در این مطلب ممکن است تمامی خواص گیاه خارخسک ذکر نشده نباشد، در صورتی که در خانواده شما یا محل زندگی شما از این گیاه برای موارد دیگری استفاده می شود آن مورد را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پس از بررسی به مطلب اضافه شود.
گرد آوری و تنظیم : نماگرد
