حکم تراشیدن ریش از نظر مراجع تقلید و اسلام
در پستهای قبلی ما در سایت نماگرد می توانید حکم بستن کروات و پاپیون را مطالعه کنید .حال در اینجا به موضوعی جدید می پردازیم و آن حکم تراشیدن ریش چیست ؟اغلب فقها براین عقیده هستن که تراشیدن ریش خواه با تیغ باشد یا ماشین بنا بر احتیاط واجب حرام است .ما در اینجا به احکام تراشیدن ریش و علت حرام بودن تراشیدن ریش می پردازیم .
علت حرام بودن تراشیدن ریش
در مورد تراشیدن ریش، روایاتی وارد شده که از تراشیدن آن مذمّت کرده که بخشی عمده آن ها این است که آن را کار مجوسی ها و یهودی ها دانسته است، مثلا پیامبر فرمود:
«مجوس ریش هایشان را می‌تراشیدند و سبیل هایشان را وا می‌گذاشتند، ولی ما مسلمانان سبیل‌ها را کوتاه می‌کنیم و ریش را وا می‌گذاریم و این بر اساس فطرت و خلقت است».
این گونه امور از مسائل فرعی فقهی هستند که علت و دلیل و فلسفه اصلی آن ها تعیین میزان تسلیم و تبعیت ما در برابر فرامین الهی است. نمی توان به راحتی به علت و فلسفه خاص این اعمال و دستورات رسید، همان گونه که فلسفه تعداد رکعات نماز و مانند آن بر ما روشن نیست. اما وقتی معیار کشف دستورات شرعی را روایات و سنت دانستیم و فقها از طریق این منابع به چنین نظری رسیده اند، همین امر قانع کننده ترین دستور برای ما خواهد بود .
در واقع منطقی ترین دلیل ما بر پذیرش حکم آن است که این دستور به عنوان تکلیفی دینی از مجاری منطقی و قابل اعتماد شریعت به ما رسیده، در نتیجه عمل به این دستور همانند هر دستور دیگر تعبدی شرعی، لازم و منطقی و معقول است. اگر معیار منطقی بودن یک حکم را یافتن علل طبیعی و بهداشتی و دنیایی آن بدانیم، باید گفت چه بسا نتوان برای بسیاری از دستورات قطعی دین دلیلی از این دست یافت.
البته از نظر فقهی دلیل مراجع برای دادن این فتوا متفاوت بوده و تنها منحصر در این روایات نیست. مثلا ایشان به سیره هم به عنوان یک دلیل توجه داشته اند ، زیرا سیره و روش عملى پیامبران و امامان و اصحاب ائمه (ع) گذاشتن ریش بوده است. در تاریخ سراغ نداریم پیامبر یا امامى ریشش را تراشیده باشد. بنا بر این تراشیدن ریش بر خلاف احتیاط است. کوتاه کردن سبیل مستحب است. البته در رعایت این امر تراشیدن تا مقداری که صدق ریش کند، یعنی افراد بگویند ریش گذاشته، کافى است و لزومى ندارد که ریش بلند باشد.
تراشیدن سبیل و بلند گذاشتن آن
تراشیدن سبیل اشکال ندارد ولی بلند نمودن آن به مقداری که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد کند مکروه است.
حکم تراشیدن ریش
تراشیدن ریش تمام صورت، با ماشین یا تیغ چه حکمى دارد؟
همه مراجع (به جز بهجت و صافى و مکارم ): تراشیدن ریش – خواه با تیغ باشد یا ماشین بنابر احتیاط واجب حرام است.
آیات عظام بهجت و صافى: تراشیدن ریش حرام است.
تراشیدن ریش کم
آیا تراشیدن موهاى کمِ صورت، به منظور رشد و پر پشت شدن آن، اشکال دارد؟
همه مراجع: اگر موهاى صورت کم باشد و صدق ریش بر آن نکند، تراشیدن آن مانعى ندارد.
زدن ریش به خاطر مسخره کردن مردم
اگر انسان براى اینکه توهین مردم را نشنود، ریشش را بزند ؛ چه حکمى دارد؟
همه مراجع: گذاشتن ریش براى مسلمانى که به دینش اهمیت مى دهد، باعث خوارى و سرشکستگى نیست و با مسخره کردن دیگران، احکام الهى عوض نمى شود ؛ مگر آنکه باعث حرج بشود و تحمل آن غیر ممکن باشد.
تراشیدن ریش مطابق نظر آیت الله خامنه ای
اجوبه الاستفتائات
س 1410: مراد از فک پائین که باقی گذاشتن موهای آن واجب است چیست؟ آیا شامل گونه‌ها هم میشود؟
ج: معیار این است که از نظر عرف، گذاشتن ریش صدق کند.
س 1411: ریش از نظر کوتاهی و بلندی باید چه مقدار باشد؟
ج: حد معیّنی ندارد، بلکه معیار این است که عرفاً بر آن ریش صدق کند و بلندبودن آن بیشتر از قبضه دست کراهت دارد.
س 1412: بلندکردن سبیل و کوتاه کردن ریش چه حکمی دارد؟
ج: این کار فی نفسه اشکال ندارد.
س 1413: بعضی از مردان موهای چانه خود را باقی گذاشته و باقی‌مانده را می تراشند، این کار چه حکمی دارد؟
ج: تراشیدن مقداری از ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد.
س 1414: آیا تراشیدن ریش فسق محسوب میشود؟
ج: تراشیدن ریش بنا بر احتیاط حرام است و احوط این است که احکام و آثار فسق بر آن مترتّب می شود.
س 1415: تراشیدن سبیل چه حکمی دارد؟ و آیا می توان آن را خیلی بلند کرد؟
ج: تراشیدن سبیل و باقی گذاشتن و بلند نمودن آن فی نفسه اشکال ندارد، بله، بلند نمودن آن به مقداری که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد کند، مکروه است.
س 1416: تراشیدن ریش با تیغ یا ماشین ریش‌تراشی برای هنرمندی که کارش آن را اقتضا میکند، چه حکمی دارد؟
ج: اگر عنوان تراشیدن ریش بر آن صدق کند بنا بر احتیاط حرام است، ولی اگر کار هنری او نیاز ضروری جامعه اسلامی محسوب شود، مبادرت به تراشیدن ریش به مقدار آن ضرورت، اشکال ندارد.
س 1417: من به اعتبار اینکه مسئول روابط عمومی یکی از شرکتهای تابع جمهوری اسلامی هستم، مجبور به خرید و ارائه لوازم اصلاح به مهمان‌ها برای تراشیدن ریششان میباشم، تکلیف من چیست؟
ج: بنا بر احتیاط خرید و ارائه لوازم ریش‌تراشی به دیگران جایز نیست مگر در مقام ضرورت.
س 1418: در صورتی که گذاشتن ریش مستلزم اهانت باشد، تراشیدن آن چه حکمی دارد؟
ج: گذاشتن ریش برای مسلمانی که به دینش اهمیّت میدهد باعث سرشکستگی نیست و بنا بر احتیاط، تراشیدن آن جایز نیست مگر در صورتی که گذاشتن ریش باعث ضرر یا حرج شود.
س 1419: آیا تراشیدن ریش در صورتی که گذاشتن آن مانع رسیدن به اهداف مشروع انسان شود جایز است؟
ج: بر مکلّفین واجب است حکم خداوند را امتثال کنند مگر در مواردی که حرج یا ضرر قابل ملاحظهای وجود داشته باشد.
تراشیدن ریش مطابق نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی
اصلاح موهای روی گلو و گونه با تیغ
پرسش : آیا زدن موهای روی گلو و گونه ها با تیغ حرام است؟
پاسخ : اشکالی ندارد.
پرسش : تراشیدن موى صورت و گلو و گونه با تیغ یا ماشینهاى برقى چه حکمى دارد؟
پاسخ : در مورد موهاى صورت اشکال داردولى در مورد موهاى گونه و گلو اشکال ندارد
تراشیدن زیر گلو و روی گونه ها
پرسش : خط ریش بستن با تیغ در زیر گلو و روی صورت چه حکمی دارد ؟
پاسخ : اشکالی ندارد.
حکم تراشیدن ریش
پرسش : آیا تراشیدن ریش از ته و یا بصورتی که فقط در قسمت چانه حفظ شده و مابقی تراشیده شود، جایز است یا خیر؟
پاسخ : احتیاط در ترک تراشیدن ریش است ولی ریش پروفسوری مانعی ندارد.
پرسش : نظر حضرتعالی در مورد اصلاح صورت با تیغ چیست؟
پاسخ : احتیاط در ترک این کار است ولی چنانچه قسمت چانه باقی بماند، تراشیدن بقیه اشکالی ندارد.
تراشیدن ریش بصورت ستاری
پرسش : آیا تراشیدن ریش بصورت ستاری اشکال دارد؟
پاسخ : اشکالی ندارد.
معنی روایات دال بر مثله بودن ریش تراشی
پرسش : آیا روایات مربوط به این که ریش تراشى مُثله است دلالت بر حرمت تراشیدن ریش نمى کند؟
پاسخ : این روایات شاید ناظر به جایى است که کسى به اجبار محاسن دیگرى را بتراشد و امّا اگر با موافقت او بتراشد داخل عنوان مُثله نیست، هرچند احتیاط واجب ترک آن است.
بلند کردن سبیل
سؤال 752 ـ آیا بلند کردن سبیل اشکال دارد؟ تراشیدن آن چطور؟
جواب: کوتاه کردن و حتّى تراشیدن سبیل مانعى ندارد و همچنین بلند بودن آن; به شرطى که شبیه کارهاى صوفیان و بعضى فرقِ غُلات (على اللّهى ها) نباشد.
تراشیدن ریش بخاطر مسخره کردن دیگران
سؤال 753 ـ تراشیدن ریش و یا ماشین کردن آن بطورى که صدق ریش نکند، چه حکمى دارد؟ آیا به واسطه مسخره کردن دیگران و یا تازه روییدن ریش به صورتِ ناموزون در افراد تازه بالغ، و یا جهت بازى در تئاتر، حکم تغییر مى کند؟
جواب: احتیاط این است که از ریش تراشى مطلقاً خوددارى شود; ولى اگر به صورتِ کم و ناموزون باشد و آن را بتراشند تا به صورتِ طبیعى درآید، اشکالى ندارد و با مسخره کردن، احکام خداوند عوض نمى شود، بلکه پایدارى سبب مى شود که به صورت یک فرهنگ مقبول گردد.
اقتدا در نماز به فردی که ریش خود را تراشیده
پرسش : در شرکت ما روزهایی که روحانی برای نماز جماعت نمی آید بعضی از اوقات یکی از همکاران که ریش خود را کاملاً تراشیده به عنوان امام جماعت حاضر می شود. آیا می توان به او اقتدا کرد؟
پاسخ : اشکال دارد.
تراشیدن ریش مطابق نظر آیت الله سیستانی
۱پرسش: گاهی برخی شرکت های اروپایی برای استخدام در شرکت خود امتیازی برای افراد ریش تراشیده قایل می شوند آیا جایز است برای استخدام در آن شرکت، ریش را تراشید؟
پاسخ: بنابر حرمت ریش تراشی، چنانکه مقتضای احتیاط است مطلب فرضی سؤال، جایز نمی شود.
۲پرسش: آیا والدین می توانند فرزندان خود را از گوش دادن به موسیقی روز ویا تراشیدن ریش منع کنند؟
پاسخ: حق دارند.
۳پرسش: زدن ریش با ماشین که از ته نمیزند و چانه را با شماره کمتر چه حکمی دارد ؟
پاسخ: اگر به مقداری بماند که عنوان ریش صدق کند مانعی ندارد .
۴پرسش: من جوان هستم و بخشی از موی صورتم روییده آیا کوتاه کردن آن با پایین ترین شماره ماشین اصلاح اشکال دارد؟
پاسخ: کوتاه کردن آن به مقداری که عرفا صدق ریش کند مانعی ندارد.
۵پرسش: زدن ریش با تیغ چه مساله دارد و در این موضوع میشه عدول کرد به مرجع دیگری؟
پاسخ: بنا به احتیاط واجب جایز نیست و مجتهدی نیست که فتوای به حلیّت داده باشد.
۶پرسش: آیا گذاشتن ریش که مستلزم حرج باشد جایز است ؟
پاسخ: تراشیدن ریش ـ بنابر احتیاط واجب ـ جایز نیست مگر این که مورد اضطرار باشد ، یا ترک آن موجب ضرر یا حرجى باشد که معمولاً تحمّل نمی شود ، هر چند از جهت استهزاء وتوهین باشد.
۷پرسش: اقتداء کردن به کسی که موی صورتش را با ماشین شماره صفر می تراشد چه حکمی دارد؟
پاسخ: در جماعت باید عدالت امام را احراز نمود.
۸پرسش: تراشیدن ریش با ماشین فیلیپس با درجه صفر چه حکمی دارد؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
۹پرسش: تراشیدن ریش به اندازه ای که صورت سفید شود حکمش چیست؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
۱۰پرسش: در صورت حرمت تراشیدن ریش حدود آن کدام است؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب نباید تراشیده شود و در حدی ریش بگذارد که در عرف گفته شود ریش دارد.
پرسش: یک ملاک برای ریش بگویید. آیا ریش مدل دار مجاز است؟
پاسخ: آنچه بنابر احتیاط لازم است این است که مقداری ریش بگذارد که گفته شود ریش دارد.
۱۲پرسش: آیا درآوردن توی ریش یعنی زدن تیغ در قسمت بالایی ریش و روی لپ ها حرام است یا خیر؟
پاسخ: حرام نیست.
۱۳پرسش: تراشیدن ریش با تیغ یا با ماشین صفر آیا اشکال دارد؟ برای کسی که صدق ریش نکرده چطور؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. و تراشیدن موهای نازکی که از کودکی می روید اشکال ندارد.
۱۴پرسش: زدن ریش بطوریکه بر روی چانه باقی باشد چه حکمی دارد ؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب جایز نیست .
تراشیدن ریش آیت الله صافی گلپایگانی
561. تراشیدن ریش با تیغ چه حکمی دارد؟
تراشیدن ریش با تیغ و کوتاه کردن آن، اگر مثل تراشیدن باشد، حرام است. البته لازم نیست ریش بلند گذاشته شود؛ بلکه به مقداری که صدق ریش کند کافی است.
562. موهای صورتم کم رشد و تُنُک است و زیبا نیست آیا میتوانم صورتم را تیغ بزنم تا موهای آن رشد بیشتری پیدا کند؟
اگر صدق ریش کند، تراشیدن آن جایز نیست؛ البته لازم نیست که موهای صورت خود را بلند بگذارید تا به‌خاطر تنک بودن، به زیبایی شما لطمه بخورد؛ بلکه اگر با ماشینی اصلاح کنید که مقدار باقی‌مانده، صدق ریش‌کند، کافی‌است.
ریش تراشى حضرت آیت الله بهجت
484. گرفتن مزد در مقابل ریش تراشى با تیغ چه حکمى دارد؟
ج. حرام است.
485. تراشیدن ریش جهت حفظ بهداشت و نظافت چه حکمى دارد؟
ج. حرام است.
486. اگر انسان براى این که توهین مردم را نشنود، ریشش را بزند، چه حکمى دارد؟
ج. جایز نیست.
487. کوتاه کردن ریش تا چه حدى بدون اشکال است؟
ج. اگر در عرف به آن تراشیدن ریش بگویند، اشکال دارد.
488. آیا ریش پرفسورى کافى است؟
ج. کافى نیست.
489. تراش موهاى زیر گلو و بالاى ریش با خودتراش، چه حکمى دارد؟
ج. تراشیدن زیر گلو و روى گونه ها در حدّ اصلاح، مانعى ندارد.
490. آیا براى این که انسان در بعضى محیط ها انگشت نما نشود، مى تواند صورت خود را با تیغ بتراشد؟
ج. جایز نیست.
491. گذاشتن خط ریش چه حکمى دارد؟
ج. در حدّ اصلاح روى گونه ها، اشکال ندارد.
492. صورتم خیلى کم مو است، آیا تراشیدن این موها به منظور رشد و پرپشت شدن ریش، اشکال دارد؟ با توجه به این که دیگران مرا با این وضع مسخره مى کنند؟
ج. اگر عرفا به آن ریش اطلاق مى شود، جایز نیست.
تراشیدن ریش آیت الله شبیری زنجانی
315 – آیا تراشیدن ریش به گونه ای که مقداری از ناحیه چانه یا اطراف آنرا باقی بگذارد، جایز است؟
پاسخ:
تراشیدن تمام ریش، بنابراحتیاط جایز نیست. ولی اگر بخشی از آن را بگذارند- مثل چانه- به گونه ای که عرفا بگویند فرد ریش دارد مانعی ندارد.
تراشیدن ریش از نظر اسلام
پرسش 1. چنانچه گذاشتن ریش برای صورت ضرر داشته باشد تکلیف چیست؟
همه:در فرض مذکور، تراشیدن ریش صورت اشکال ندارد.
پرسش 2. اگر انسان برای این که توهین مردم را نشنود، ریشش را بزند چه حکمی دارد؟
گذاشتن ریش برای مسلمانی که به دینش اهمیت میدهد باعث خواری و سرشکستگی نیست و با مسخره کردن دیگران، احکام خداوند عوض نمیشود. مگر آنکه استهزاء و خواری به حدی برسد که تحمل آن نزد عقلاء امر غیرعادی و حرج محسوب شود در این فرض میتواند ریش خود را بزند.
پرسش 3. آیا برای این که انسان در بعضی محیطها انگشت نما نشود میتواند صورت خود را با تیغ بتراشد؟
همه:خیر.
پرسش4. آیا تراشیدن موهای کم صورت به منظور رشد و پرشدن آن اشکال دارد.
همه:اگر موهای صورت کم بوده به طوری که صدق ریش بر آن نکند، تراشیدن آن مانعی ندارد.
تراشیدن سبیل
پرسش 5. حکم تراشیدن سبیل و بلند گذاشت آن چیست؟
تراشیدن آن اشکال ندارد ولی بلند نمودن آن به مقداری که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد کند مکروه است
منبع :ستاره
گرد آوری :گروه مذهبی نماگرد
